SGOT trong xét nghiệm máu là gì?

“Tôi vừa nhận kết quả xét nghiệm máu và thấy chỉ số SGOT hơi cao. Bác sĩ nói không sao, nhưng tôi vẫn lo – liệu có phải gan đang gặp vấn đề? SGOT thực chất là gì, và khi nào thì đáng lo?”

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn,

SGOT (Serum Glutamic Oxaloacetic Transaminase), còn được gọi là AST (Aspartate Aminotransferase), là một enzyme có mặt trong nhiều cơ quan như gan, tim, cơ và thận — nhưng tập trung nhiều nhất ở gan. Khi các tế bào gan bị tổn thương, SGOT sẽ “rò rỉ” vào máu, khiến nồng độ trong xét nghiệm tăng lên. Tuy nhiên, chỉ số SGOT đơn lẻ không đủ để chẩn đoán bệnh gan, mà cần kết hợp với các chỉ số khác như SGPT (ALT), bilirubin, albumin… để đánh giá toàn diện.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn về vai trò, ý nghĩa lâm sàng và cách bạn nên phản ứng khi thấy SGOT bất thường trong kết quả xét nghiệm.

SGOT là gì và vai trò của nó trong cơ thể?

SGOT là một loại enzyme tham gia vào quá trình chuyển hóa axit amin — đặc biệt quan trọng trong chu trình sản xuất năng lượng của tế bào. Enzyme này tồn tại chủ yếu trong:

– Tế bào gan: Nơi hoạt động chuyển hóa mạnh mẽ nhất.
– Cơ tim và cơ vân: Giải thích vì sao nhồi máu cơ tim hay chấn thương cơ cũng làm tăng SGOT.
– Thận, não, tụy: Ở mức độ thấp hơn.

Khi tế bào bị tổn thương (do viêm, hoại tử, chấn thương…), màng tế bào vỡ ra, giải phóng SGOT vào máu. Do đó, mức SGOT trong huyết thanh phản ánh mức độ tổn thương tế bào, chứ không đặc hiệu riêng cho gan.

Nguyên nhân khiến SGOT tăng trong xét nghiệm máu

Mức SGOT cao không đồng nghĩa với bệnh gan — có rất nhiều nguyên nhân, bao gồm cả sinh lý lẫn bệnh lý:

– Tổn thương gan: Viêm gan virus (A, B, C), gan nhiễm mỡ, xơ gan, ngộ độc thuốc (paracetamol liều cao), rượu bia kéo dài.
– Vấn đề tim mạch: Nhồi máu cơ tim cấp — lúc này SGOT tăng sau 6–8 giờ và đạt đỉnh trong 24–48 giờ.
– Chấn thương cơ: Tập luyện quá sức, tiêm bắp sâu, hoặc bệnh lý cơ như viêm cơ, tiêu cơ vân.
– Rối loạn chuyển hóa: Đái tháo đường kiểm soát kém, suy giáp nặng.
– Thuốc ảnh hưởng gan: Một số kháng sinh, thuốc chống lao, thuốc hạ mỡ máu…

Lưu ý: SGOT thường tăng nhẹ (<2 lần giới hạn trên) trong các tình trạng lành tính như vận động mạnh trước khi xét nghiệm. Nhưng nếu tăng gấp 3–5 lần trở lên, cần đánh giá kỹ hơn.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

Chỉ số SGOT tăng đơn độc thường không gây triệu chứng. Tuy nhiên, nếu kèm theo các biểu hiện sau, bạn nên đến cơ sở y tế:

– Mệt mỏi kéo dài, chán ăn, buồn nôn.
– Vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu.
– Đau tức vùng hạ sườn phải (vị trí gan).
– Sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Tiền sử uống rượu nhiều, dùng thuốc dài ngày hoặc tiếp xúc với người viêm gan virus.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân lo lắng vì SGOT tăng nhẹ sau khi chạy marathon — nhưng cũng có trường hợp phát hiện sớm xơ gan nhờ theo dõi sát các men gan.

Cách giảm và ổn định chỉ số SGOT an toàn

Nếu SGOT tăng do nguyên nhân có thể điều chỉnh, bạn hoàn toàn có thể cải thiện bằng lối sống:

– Ngưng rượu bia hoàn toàn: Đây là yếu tố hàng đầu gây tổn thương gan.
– Kiểm soát cân nặng: Giảm mỡ nội tạng giúp cải thiện gan nhiễm mỡ.
– Tránh tự ý dùng thuốc: Kể cả thực phẩm chức năng — nhiều sản phẩm “mát gan” lại chứa thành phần độc cho gan.
– Tập thể dục đều đặn: 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần giúp tăng cường chuyển hóa.
– Xét nghiệm định kỳ: Đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ (viêm gan B, đái tháo đường, rối loạn lipid).

Không nên dùng thuốc “hạ men gan” khi chưa rõ nguyên nhân — điều này có thể che lấp bệnh lý thật sự.

SGOT là một dấu ấn sinh học hữu ích, nhưng không phản ánh toàn bộ sức khỏe gan. Giá trị của nó nằm ở việc so sánh với SGPT, diễn biến theo thời gian và bối cảnh lâm sàng tổng thể. Nếu bạn có kết quả bất thường, đừng vội hoảng — hãy mang theo phiếu xét nghiệm đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn đúng hướng.

Trong đa số trường hợp, tăng SGOT nhẹ là tạm thời và hồi phục được — miễn là bạn chủ động điều chỉnh lối sống và theo dõi đúng cách.