LYM trong xét nghiệm máu là gì?
Chào bạn,
LYM trong xét nghiệm máu là viết tắt của lymphocyte – hay còn gọi là tế bào lympho, một thành phần thiết yếu trong hệ miễn dịch của cơ thể. Chỉ số này cho biết số lượng tế bào lympho có trong máu, từ đó phản ánh tình trạng hoạt động của hệ miễn dịch. Sự tăng hoặc giảm bất thường của LYM thường là dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đang phản ứng với nhiễm trùng, viêm, rối loạn miễn dịch, hoặc thậm chí là các bệnh lý nghiêm trọng hơn như ung thư máu.
LYM là gì và vai trò của tế bào lympho trong cơ thể?
Tế bào lympho là một loại bạch cầu đặc biệt, đóng vai trò “chiến binh” chính trong hệ miễn dịch. Chúng giúp cơ thể nhận diện, ghi nhớ và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, thậm chí cả tế bào ung thư.
Có hai nhóm chính:
– Tế bào T: trực tiếp tiêu diệt tế bào bị nhiễm hoặc bất thường, đồng thời điều phối phản ứng miễn dịch.
– Tế bào B: sản xuất kháng thể đặc hiệu để vô hiệu hóa mầm bệnh.
Sau lần đầu tiếp xúc với một tác nhân lạ (kháng nguyên), một số lympho chuyển thành tế bào nhớ – giúp cơ thể phản ứng nhanh và mạnh hơn nếu gặp lại mầm bệnh đó. Đây chính là cơ sở của miễn dịch lâu dài và hiệu quả của vắc-xin.
Chỉ số LYM bình thường là bao nhiêu?
Giá trị tham chiếu của LYM thay đổi theo độ tuổi:
– Người lớn: 1.000 – 4.800 tế bào/µL (hoặc 20–40% trong tổng số bạch cầu).
– Trẻ em: 3.000 – 9.500 tế bào/µL (tỷ lệ phần trăm có thể cao hơn người lớn).
Lưu ý: Các phòng xét nghiệm có thể có khoảng tham chiếu hơi khác nhau tùy theo thiết bị và phương pháp. Vì vậy, luôn nên so sánh kết quả với giá trị tham chiếu in ngay trên phiếu xét nghiệm của bạn.
Khi nào LYM tăng – và điều đó có đáng lo?
Tăng lympho (lymphocytosis) thường là phản ứng sinh lý lành tính, nhưng đôi khi cũng cảnh báo bệnh lý:
– Nhiễm virus phổ biến: cảm cúm, sởi, thủy đậu, EBV (gây bệnh bạch cầu đơn nhân), HIV giai đoạn sớm.
– Nhiễm khuẩn mạn tính: lao, giang mai, ho gà.
– Rối loạn nội tiết: suy giáp, suy tuyến thượng thận.
– Bệnh lý ác tính: bệnh bạch cầu lympho mạn (CLL), lymphoma Hodgkin hoặc không Hodgkin, ung thư máu.
Trong phòng khám, chúng tôi thường gặp bệnh nhân lo lắng khi LYM tăng nhẹ sau một đợt cảm cúm. Trong đa số trường hợp, chỉ số này sẽ tự trở về bình thường sau 1–2 tuần. Tuy nhiên, nếu LYM tăng kéo dài > 4 tuần, kèm theo sụt cân, sốt kéo dài, hạch to – bạn cần được đánh giá chuyên sâu hơn.
LYM giảm – có nguy hiểm không?
Giảm lympho (lymphopenia) có thể do:
– Nhiễm trùng cấp tính nặng: cúm, thương hàn, sốt rét.
– Suy giảm miễn dịch: HIV/AIDS, suy tủy xương.
– Tác dụng phụ của thuốc: corticosteroid, hóa trị, xạ trị.
– Rối loạn nội tiết: cường vỏ thượng thận (hội chứng Cushing).
– Phơi nhiễm phóng xạ: làm tổn thương tủy xương, giảm sản xuất tế bào máu.
Giảm lympho làm suy yếu khả năng chống lại nhiễm trùng, khiến bạn dễ mắc bệnh hơn và khó hồi phục. Nếu LYM giảm sâu (< 1.000 tế bào/µL) mà không rõ nguyên nhân, cần khám chuyên khoa huyết học – miễn dịch.
Đọc LYM như thế nào trong tổng thể xét nghiệm máu?
LYM không nên được đánh giá riêng lẻ. Chúng tôi luôn xem xét nó trong bối cảnh toàn bộ công thức máu (CBC) và các chỉ số bạch cầu khác:
– WBC (tổng bạch cầu): nếu WBC tăng nhưng LYM giảm → nghi nhiễm khuẩn do vi khuẩn.
– NEUT (bạch cầu trung tính): tăng NEUT + giảm LYM thường gặp trong viêm phổi, viêm ruột thừa.
– MONO, EOS, BASO: giúp phân biệt nguyên nhân (ví dụ: EOS tăng gợi ý dị ứng hoặc ký sinh trùng).
– LUC (tế bào lớn không nhuộm): tăng trong một số bệnh lý máu hoặc sau phẫu thuật.
Chỉ khi kết hợp tất cả các chỉ số này, chúng tôi mới có thể phân biệt giữa phản ứng sinh lý và bệnh lý thực sự.
Lưu ý trước khi xét nghiệm LYM
Để kết quả chính xác, bạn nên:
– Thông báo với bác sĩ về các thuốc đang dùng (đặc biệt là corticoid, thuốc ức chế miễn dịch).
– Không cần nhịn ăn nếu chỉ xét nghiệm công thức máu đơn thuần. Nhưng nếu kèm theo xét nghiệm đường, mỡ máu → nhịn ăn 8–12 giờ.
– Tránh rượu, cà phê, thuốc lá ít nhất 12 giờ trước khi lấy máu.
– Không xét nghiệm ngay sau khi ốm nặng, stress cấp hoặc tập thể dục cường độ cao, vì các yếu tố này có thể làm thay đổi tạm thời chỉ số bạch cầu.
Kết luận từ bác sĩ
Chỉ số LYM phản ánh trạng thái hoạt động của hệ miễn dịch – tăng có thể là dấu hiệu nhiễm virus hoặc bệnh lý máu, giảm có thể báo hiệu suy giảm miễn dịch hoặc tổn thương tủy xương. Tuy nhiên, thay đổi nhẹ và tạm thời thường không đáng lo. Điều quan trọng là theo dõi xu hướng và kết hợp với triệu chứng lâm sàng. Nếu bạn thấy LYM bất thường kèm theo mệt mỏi kéo dài, sốt, sụt cân, hạch to – hãy đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác, tránh bỏ sót những bệnh lý nghiêm trọng.
