GGT là chỉ số gì và có ý nghĩa thế nào trong xét nghiệm gan?

“Mấy hôm trước đi khám sức khỏe định kỳ, tôi thấy trong kết quả xét nghiệm có dòng ghi ‘GGT tăng’. Tôi lo lắm – không biết đây là dấu hiệu của bệnh gan hay do uống rượu nhiều? Mong bác sĩ giải thích rõ giúp: GGT là chỉ số gì và khi nào cần lo lắng?”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn,

GGT (Gamma-Glutamyl Transferase) là một enzym chủ yếu có trong gan, thận và tuyến tụy — nhưng khi nhắc đến xét nghiệm máu, GGT thường được dùng như một chỉ báo nhạy cảm về tổn thương gan, đặc biệt liên quan đến ứ mật hoặc ảnh hưởng từ rượu bia. Nếu chỉ số này tăng, đó có thể là tín hiệu sớm cho thấy gan đang gặp vấn đề, dù bạn chưa có triệu chứng rõ rệt.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích chi tiết để bạn hiểu rõ hơn về vai trò, nguyên nhân thay đổi và cách xử trí khi GGT bất thường.

GGT là gì và vai trò của nó trong cơ thể?

GGT (Gamma-Glutamyl Transferase) là một enzym tham gia vào quá trình chuyển hóa glutathione – chất chống oxy hóa quan trọng bảo vệ tế bào gan. Enzym này hiện diện ở nhiều cơ quan, nhưng nồng độ cao nhất tập trung ở gan, đặc biệt tại các ống dẫn mật.

Khi tế bào gan hoặc đường mật bị tổn thương (do rượu, thuốc, sỏi mật, viêm…), GGT sẽ “rò rỉ” vào máu, khiến nồng độ trong xét nghiệm tăng lên. Vì vậy, GGT là một dấu ấn sinh học rất nhạy với tổn thương đường mật và gan, dù đôi khi không đặc hiệu.

Những nguyên nhân phổ biến khiến GGT tăng

– Lạm dụng rượu bia: Đây là nguyên nhân hàng đầu. GGT rất nhạy với cồn – chỉ sau vài ngày uống nhiều, chỉ số có thể tăng rõ rệt.
– Bệnh lý gan mật: Viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan, sỏi đường mật, viêm đường mật hoặc ung thư gan/tụy.
– Dùng thuốc gây độc gan: Một số kháng sinh, thuốc chống động kinh, thuốc giảm đau (như paracetamol liều cao), hoặc statin điều trị mỡ máu.
– Béo phì và hội chứng chuyển hóa: Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) cũng làm GGT tăng nhẹ đến trung bình.
– Các bệnh khác: Suy tim, đái tháo đường, thậm chí hút thuốc lá lâu năm cũng có thể ảnh hưởng nhẹ.

Lưu ý: GGT ít khi tăng đơn độc. Bác sĩ thường đánh giá kết hợp với ALT, AST, ALP và bilirubin để xác định nguồn gốc tổn thương (gan nhu mô hay ứ mật).

Khi nào nên lo lắng nếu GGT cao?

Bạn nên đi khám chuyên sâu nếu:

– GGT tăng trên 2 lần giới hạn trên của bình thường (thường > 60–70 U/L tùy phòng lab).
– Kèm theo mệt mỏi, vàng da, ngứa da, nước tiểu sẫm màu, chán ăn.
– Có tiền sử uống rượu thường xuyên hoặc đang dùng thuốc dài ngày.
– Chỉ số tăng kéo dài qua 2–3 lần xét nghiệm cách nhau 2–4 tuần, dù đã ngừng rượu và thuốc.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chỉ “tăng GGT nhẹ” nhưng lại phát hiện sớm gan nhiễm mỡ hoặc viêm gan virus nhờ tầm soát kịp thời.

Làm sao để hạ GGT và bảo vệ gan?

– Ngưng hoàn toàn rượu bia: Đây là bước quan trọng nhất – GGT có thể trở về bình thường sau 2–6 tuần kiêng cồn.
– Kiểm soát cân nặng: Giảm 5–10% trọng lượng nếu thừa cân giúp cải thiện gan nhiễm mỡ và GGT.
– Tránh thuốc không cần thiết: Không tự ý dùng thực phẩm chức năng, thuốc Đông y không rõ nguồn gốc.
– Tập thể dục đều đặn: 30 phút đi bộ nhanh mỗi ngày giúp tăng chuyển hóa mỡ gan.
– Xét nghiệm định kỳ: Nếu bạn có yếu tố nguy cơ (rượu, béo phì, tiền sử gia đình), nên kiểm tra men gan 6–12 tháng/lần.

GGT tuy chỉ là một enzym trong xét nghiệm máu, nhưng lại là “cảnh báo sớm” rất giá trị về sức khỏe gan – đặc biệt với những người uống rượu hoặc có lối sống ít vận động. Tăng GGT không đồng nghĩa với bệnh nặng, nhưng cũng không nên bỏ qua. Việc xác định nguyên nhân và can thiệp sớm sẽ giúp bạn tránh được những tổn thương gan không hồi phục về sau.

Nếu bạn vừa nhận kết quả GGT cao, đừng hoảng – hãy mang theo phiếu xét nghiệm đến bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa hoặc gan mật để được tư vấn cụ thể, chứ không nên tự chẩn đoán qua mạng.