Bạch cầu ái toan tăng có nguy hiểm không?
Chào bạn,
Bạch cầu ái toan tăng không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng cũng không nên bỏ qua. Đây là một phản ứng sinh lý hoặc bệnh lý của cơ thể – có thể lành tính (như dị ứng nhẹ), nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm ký sinh trùng, bệnh tự miễn, hoặc hiếm hơn là một số bệnh lý ác tính. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu bản chất và biết cách xử trí phù hợp.
Bạch cầu ái toan là gì và có vai trò thế nào trong cơ thể?
Bạch cầu ái toan (hay còn gọi là bạch cầu ưa axit) là một loại tế bào miễn dịch được sản xuất tại tủy xương, sau đó lưu thông trong máu và di chuyển vào các mô khi cần thiết. Dù chỉ chiếm dưới 5% tổng số bạch cầu, chúng đóng vai trò quan trọng trong:
– Chống lại ký sinh trùng, đặc biệt là giun sán – đây là chức năng chính và đặc trưng nhất.
– Điều hòa phản ứng dị ứng, bằng cách giải phóng các chất trung gian như histamin và cytokine, góp phần gây viêm nhưng cũng giúp kiểm soát mức độ phản ứng.
– Tham gia vào quá trình viêm mạn tính, như trong hen suyễn, viêm mũi dị ứng hoặc bệnh Crohn.
– Hỗ trợ tiêu diệt một số tế bào bất thường, bao gồm virus, vi khuẩn và thậm chí tế bào ung thư – dù vai trò này còn đang được nghiên cứu sâu hơn.
Trong thực tế lâm sàng, tôi thường thấy bệnh nhân lo lắng khi thấy “bạch cầu ái toan tăng” trên kết quả xét nghiệm, nhưng đa số trường hợp lại liên quan đến các nguyên nhân lành tính.
Nguyên nhân phổ biến khiến bạch cầu ái toan tăng
Tăng bạch cầu ái toan (eosinophilia) được xác định khi nồng độ vượt quá 500 tế bào/µL máu. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:
– Dị ứng: Viêm mũi dị ứng, hen suyễn, chàm, hoặc phản ứng với thuốc (đặc biệt là kháng sinh, NSAID).
– Nhiễm ký sinh trùng: Giun đũa, giun móc, sán lá gan… – rất phổ biến ở vùng nông thôn hoặc nơi vệ sinh kém.
– Bệnh tự miễn hoặc viêm mạn tính: Như lupus, viêm mạch, hoặc hội chứng Churg-Strauss.
– Rối loạn tăng sinh tủy: Hiếm gặp hơn, như tăng sinh bạch cầu ái toan nguyên phát hoặc hội chứng hypereosinophilic (HES).
– Một số bệnh lý ác tính: Như lymphoma, bạch cầu dòng tủy, hoặc ung thư biểu mô – tuy nhiên, đây thường đi kèm các triệu chứng toàn thân rõ rệt.
Khi nào cần lo lắng và đi khám ngay?
Không phải cứ tăng bạch cầu ái toan là nguy hiểm, nhưng bạn nên đi khám chuyên sâu nếu có các dấu hiệu sau:
– Sốt kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi thường xuyên.
– Khó thở, ho dai dẳng, phát ban lan rộng hoặc phù nề – gợi ý phản ứng dị ứng nặng hoặc bệnh lý phổi liên quan ái toan.
– Đau bụng, tiêu chảy kéo dài, phân có lẫn máu hoặc nhầy – có thể do nhiễm ký sinh trùng hoặc bệnh lý tiêu hóa.
– Chỉ số bạch cầu ái toan rất cao (>1.500 tế bào/µL) hoặc tăng liên tục qua nhiều lần xét nghiệm.
Trong những trường hợp này, tôi thường chỉ định thêm các xét nghiệm như: IgE toàn phần, xét nghiệm phân tìm ký sinh trùng, chụp X-quang/phổi, hoặc thậm chí sinh thiết mô nếu nghi ngờ bệnh lý ác tính.
Làm sao để kiểm soát và phòng ngừa tình trạng này?
Nếu nguyên nhân là lành tính, bạn có thể chủ động cải thiện bằng cách:
– Tránh các dị nguyên đã biết: Như phấn hoa, lông thú, thực phẩm gây dị ứng.
– Tẩy giun định kỳ nếu sống ở vùng có nguy cơ cao nhiễm ký sinh trùng.
– Không tự ý dùng thuốc kháng sinh hoặc giảm đau kéo dài – một số thuốc có thể kích thích tăng ái toan.
– Theo dõi sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu bạn có tiền sử hen suyễn, viêm da cơ địa hoặc bệnh tự miễn.
Trong trường hợp tăng ái toan do bệnh lý, việc điều trị sẽ tập trung vào nguyên nhân gốc – ví dụ: dùng thuốc chống ký sinh trùng, corticosteroid trong bệnh tự miễn, hoặc thuốc ức chế tế bào trong hội chứng hypereosinophilic.
Tăng bạch cầu ái toan thường phản ánh một “cuộc gọi cứu trợ” từ hệ miễn dịch – có thể chỉ là phản ứng tạm thời với dị ứng, nhưng đôi khi lại là tín hiệu sớm của bệnh lý tiềm ẩn. Đừng quá lo lắng nếu chỉ số hơi cao trong một lần xét nghiệm, nhưng cũng đừng chủ quan nếu tình trạng kéo dài hoặc đi kèm triệu chứng bất thường. Hãy trao đổi với bác sĩ để được đánh giá toàn diện – vì chẩn đoán đúng nguyên nhân mới giúp điều trị hiệu quả và tránh tổn thương mô do ái toan tăng kéo dài.
