Nhịp nhanh nhĩ là gì và có nguy hiểm không?

Chào bạn,
Nhịp nhanh nhĩ là tình trạng tim đập nhanh bất thường do các xung điện phát sinh từ tâm nhĩ (buồng tim trên) thay vì từ nút xoang – “máy tạo nhịp” tự nhiên của tim. Đây là một dạng rối loạn nhịp tim khá phổ biến, có thể xảy ra ở người trẻ, người lớn tuổi, thậm chí cả những người không có bệnh tim rõ rệt. Tuy phần lớn trường hợp không đe dọa tính mạng ngay lập tức, nhưng nếu không được đánh giá và quản lý đúng cách, nó có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như suy tim hoặc đột quỵ.

Nhịp nhanh nhĩ có phổ biến không?

Nhịp nhanh nhĩ là một trong những rối loạn nhịp tim gặp khá thường xuyên trong thực hành lâm sàng. Tôi gặp không ít bệnh nhân – từ người trẻ tuổi bị căng thẳng, mất ngủ, đến người lớn tuổi có bệnh tim nền – đều có thể trải qua cơn nhịp nhanh nhĩ. Một số dạng như nhịp nhanh vào lại nút nhĩ thất (AVNRT) hay nhịp nhanh nhĩ ổ đơn (focal atrial tachycardia) chiếm tỷ lệ cao trong các ca khám vì hồi hộp, tim đập nhanh.

Nhịp nhanh nhĩ khác gì so với nhịp tim nhanh bình thường?

Khi bạn vận động mạnh, lo âu hoặc sốt, tim đập nhanh là phản ứng sinh lý bình thường – nhịp tim tăng dần và giảm dần theo nhu cầu cơ thể, xuất phát từ nút xoang.

Ngược lại, nhịp nhanh nhĩ là rối loạn nhịp bệnh lý:
– Nhịp tim thường bắt đầu và kết thúc đột ngột, có thể lên tới 140–250 lần/phút.
– Không liên quan đến gắng sức hay cảm xúc.
– Điện tâm đồ (ECG) cho thấy sóng P bất thường hoặc không rõ, khác với nhịp xoang bình thường.

Nhịp nhanh nhĩ có gây nguy hiểm đến tính mạng không?

Phần lớn các cơn nhịp nhanh nhĩ không đe dọa tính mạng ngay, đặc biệt ở người không có bệnh tim cấu trúc. Tuy nhiên, nếu:
– Cơn kéo dài nhiều giờ hoặc tái phát thường xuyên,
– Xảy ra trên nền bệnh tim (suy tim, bệnh van, bệnh mạch vành),
– Gây hạ huyết áp, ngất hoặc suy tim cấp,

… thì đây là tình huống cần can thiệp y tế khẩn trương. Về lâu dài, nhịp nhanh nhĩ mạn tính có thể làm giãn buồng tim, suy giảm chức năng bơm máu và tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, dẫn đến đột quỵ.

Các triệu chứng nhận biết nhịp nhanh nhĩ là gì?

Bạn có thể gặp một hoặc nhiều dấu hiệu sau trong cơn nhịp nhanh nhĩ:
– Cảm giác tim đập rất nhanh, mạnh, hoặc “rung” trong lồng ngực.
– Hồi hộp, lo âu, khó thở.
– Chóng mặt, mệt mỏi, thậm chí ngất xỉu nếu tim đập quá nhanh.
– Đau ngực (hiếm hơn, thường ở người có bệnh tim nền).

Điều đặc biệt là một số người gần như không có triệu chứng rõ rệt, chỉ phát hiện tình cờ khi làm điện tâm đồ.

Nguyên nhân nào dẫn đến nhịp nhanh nhĩ?

Nhiều yếu tố có thể kích hoạt hoặc thúc đẩy nhịp nhanh nhĩ, bao gồm:
– Rối loạn điện giải (thiếu kali, magie).
– Căng thẳng, lo âu, mất ngủ kéo dài.
– Lạm dụng chất kích thích: cà phê, rượu, thuốc lá, ma túy, hoặc thuốc cảm có chứa pseudoephedrine.
– Bệnh lý tim: suy tim, bệnh van tim, bệnh cơ tim, tiền sử nhồi máu cơ tim.
– Cường giáp, nhiễm trùng, sốt cao.
– Dị tật bẩm sinh về hệ dẫn truyền điện tim (ví dụ: đường dẫn truyền phụ trong hội chứng WPW).

Nhịp nhanh nhĩ được chẩn đoán như thế nào?

Chẩn đoán xác định dựa vào điện tâm đồ (ECG) ghi được trong cơn tim nhanh. Tuy nhiên, vì cơn thường thoáng qua, bác sĩ có thể yêu cầu:
– Holter 24–48 giờ hoặc máy ghi sự kiện (event monitor) để bắt được cơn bất thường.
– Siêu âm tim để đánh giá cấu trúc và chức năng tim.
– Xét nghiệm máu: điện giải, chức năng tuyến giáp, men tim nếu nghi ngờ nguyên nhân nội khoa.

Trong một số trường hợp phức tạp, nghiên cứu điện sinh lý (EPS) được thực hiện để xác định chính xác cơ chế và vị trí ổ phát nhịp.

Các phương pháp điều trị nhịp nhanh nhĩ hiện nay?

Điều trị phụ thuộc vào tần suất cơn, mức độ triệu chứng và tình trạng tim mạch nền:
– Thủ thuật kích thích phế vị (như ấn nhãn cầu, nghiệm pháp Valsalva) có thể chấm dứt cơn AVNRT nhẹ.
– Thuốc chống loạn nhịp: như beta-blocker, chẹn kênh canxi, hoặc flecainide – dùng cấp cứu hoặc dự phòng.
– Triệt đốt bằng sóng cao tần (RF ablation): phương pháp can thiệp tối ưu cho nhiều dạng nhịp nhanh nhĩ, đặc biệt khi cơn tái phát thường xuyên.
– Kiểm soát yếu tố nguy cơ: điều trị cường giáp, ngưng chất kích thích, điều chỉnh điện giải.

Triệt phá ổ loạn nhịp có phải là cách chữa khỏi nhịp nhanh nhĩ vĩnh viễn?

Với nhiều dạng nhịp nhanh nhĩ – đặc biệt là AVNRT hoặc nhịp nhanh qua đường phụ – triệt đốt bằng sóng cao tần có tỷ lệ thành công trên 90–95% và thường chữa khỏi vĩnh viễn sau một lần can thiệp.

Tuy nhiên, với nhịp nhanh nhĩ ổ đơn hoặc ở bệnh nhân có bệnh tim mạn tính, nguy cơ tái phát có thể cao hơn. Trong phòng khám, tôi thường tư vấn triệt đốt sớm cho người trẻ, khỏe, cơn tái phát nhiều – vì đây là giải pháp không dùng thuốc lâu dài, an toàn và hiệu quả.

Phòng ngừa nhịp nhanh nhĩ bằng cách nào?

Bạn có thể giảm nguy cơ khởi phát hoặc tái phát cơn bằng các biện pháp sau:
– Hạn chế hoặc tránh hoàn toàn chất kích thích: cà phê, rượu, năng lượng, thuốc lá.
– Quản lý stress: thiền, yoga, ngủ đủ giấc.
– Duy trì cân nặng hợp lý và tập thể dục điều độ (tránh gắng sức cực độ).
– Điều trị tốt các bệnh nền: cường giáp, tăng huyết áp, suy tim.
– Không tự ý dùng thuốc cảm, thuốc giảm cân có chứa chất kích thích tim.

Khi nào cần phải đi cấp cứu khi bị nhịp nhanh nhĩ?

Bạn nên đến bệnh viện ngay nếu cơn nhịp nhanh nhĩ đi kèm:
– Đau ngực dữ dội hoặc cảm giác đè nặng.
– Khó thở đột ngột, tím tái, vã mồ hôi.
– Ngất hoặc gần ngất.
– Nhịp tim > 180–200 lần/phút không đáp ứng với nghỉ ngơi hoặc nghiệm pháp Valsalva.
– Có tiền sử bệnh tim nặng (suy tim, nhồi máu cơ tim).

Đây có thể là dấu hiệu của rối loạn nhịp đe dọa tính mạng hoặc suy tim cấp, cần can thiệp y tế khẩn cấp.Nhịp nhanh nhĩ tuy thường không nguy hiểm ngay, nhưng không nên xem nhẹ – đặc biệt khi cơn tái phát thường xuyên hoặc kèm triệu chứng nặng. Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân và cơ chế sẽ giúp chọn lựa điều trị phù hợp, từ thay đổi lối sống đến triệt đốt triệt để. Nếu bạn từng có cơn tim đập nhanh bất thường, hãy đi khám chuyên khoa tim mạch để được đánh giá toàn diện – vì phòng ngừa biến chứng luôn tốt hơn điều trị muộn.