Đặt stent là gì và khi nào cần thực hiện thủ thuật này?
Chào bạn,
Đặt stent là một thủ thuật can thiệp tim mạch qua da nhằm mở rộng đoạn mạch máu bị tắc hoặc hẹp — thường do mảng xơ vữa — bằng cách đưa một ống lưới kim loại nhỏ (gọi là stent) vào lòng mạch để giữ cho máu lưu thông trơn tru. Đây là phương pháp phổ biến, ít xâm lấn và thường được chỉ định trong các trường hợp như đau thắt ngực ổn định, nhồi máu cơ tim cấp hoặc hẹp động mạch vành trên 70%.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích chi tiết hơn để bạn hiểu rõ bản chất, lợi ích và rủi ro của thủ thuật này.
Nguyên nhân và mục đích của việc đặt stent
– Xơ vữa động mạch: Mảng bám tích tụ theo thời gian làm hẹp lòng mạch vành, giảm lượng oxy đến tim — đặc biệt khi gắng sức.
– Cấp cứu nhồi máu cơ tim: Khi mạch vành bị tắc hoàn toàn, đặt stent khẩn cấp giúp tái thông mạch, cứu sống cơ tim đang thiếu máu.
– Cải thiện triệu chứng: Giảm đau ngực, khó thở, mệt mỏi do thiếu máu cơ tim, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.
– Phòng ngừa biến cố tim mạch: Ở những bệnh nhân có nguy cơ cao, stent giúp giảm khả năng nhồi máu cơ tim tái phát.
Dấu hiệu cảnh báo bạn có thể cần đặt stent
– Đau thắt ngực điển hình: cảm giác bó chặt vùng ngực sau xương ức, lan lên cổ, vai hoặc tay trái, thường xuất hiện khi vận động và giảm khi nghỉ.
– Khó thở khi gắng sức dù trước đây không có tiền sử hô hấp.
– Kết quả chụp mạch vành (hoặc CT mạch vành) cho thấy hẹp ≥70% ở một hoặc nhiều nhánh mạch quan trọng.
– Nhồi máu cơ tim cấp: đau ngực dữ dội kéo dài >15 phút, kèm vã mồ hôi, buồn nôn, hồi hộp — cần can thiệp trong vòng vài giờ.
Quy trình và mức độ an toàn của thủ thuật đặt stent
Thủ thuật được thực hiện dưới hướng dẫn của X-quang tăng sáng (fluoroscopy), thường qua đường động mạch quay ở cổ tay hoặc động mạch đùi. Bác sĩ luồn một ống thông nhỏ đến vị trí hẹp, bơm bóng để nong mạch, rồi thả stent vào cố định.
– Thời gian thực hiện: 30–90 phút tùy mức độ phức tạp.
– Gây mê: Chỉ gây tê tại chỗ, bệnh nhân tỉnh táo suốt quá trình.
– Biến chứng hiếm gặp: chảy máu tại vị trí chọc kim, dị ứng thuốc cản quang, tái hẹp trong stent (khoảng 5–10% trong năm đầu), hoặc rất hiếm là thủng mạch.
– Tỷ lệ thành công: Trên 95% ở các trung tâm can thiệp tim mạch uy tín.
Chăm sóc sau đặt stent và phòng ngừa tái hẹp
– Tuân thủ thuốc chống kết tập tiểu cầu: Như aspirin suốt đời và clopidogrel/ticagrelor trong 6–12 tháng (tùy loại stent) để tránh huyết khối trong stent — đây là nguyên tắc sống còn.
– Kiểm soát yếu tố nguy cơ: Ngừng hút thuốc, điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu.
– Tập luyện đều đặn: Đi bộ 30 phút/ngày, tham gia chương trình phục hồi chức năng tim nếu được chỉ định.
– Theo dõi định kỳ: Đo điện tim, siêu âm tim, và tái khám theo lịch để đánh giá hiệu quả điều trị.
Đặt stent không phải là “phép chữa khỏi” bệnh mạch vành, mà là một phần trong chiến lược điều trị tổng thể nhằm cải thiện lưu lượng máu đến tim và ngăn ngừa biến cố nghiêm trọng. Trong phòng khám, tôi thường nhấn mạnh với bệnh nhân rằng: “Stent giúp bạn thở dễ hơn hôm nay, nhưng lối sống lành mạnh mới là chìa khóa để tim khỏe lâu dài.” Nếu bạn hoặc người thân được đề nghị đặt stent, hãy trao đổi kỹ với bác sĩ can thiệp để hiểu rõ lợi ích và cam kết điều trị sau thủ thuật.
