Xót ruột hay sót ruột – Nguyên nhân gây cảm giác này?

Chào bạn! Cảm giác “xót ruột” mà bạn mô tả là một triệu chứng rất thường gặp trong thực hành lâm sàng. Về mặt chính tả, “xót ruột” mới là cách viết đúng, còn “sót ruột” là lỗi sai phổ biến do phát âm gần giống nhau. Về bản chất, cảm giác xót ruột thường liên quan đến tình trạng kích ứng niêm mạc đường tiêu hóa – đặc biệt là dạ dày hoặc tá tràng – do axit dịch vị tăng cao hoặc lớp bảo vệ niêm mạc bị suy yếu.

Nguyên nhân phổ biến gây cảm giác xót ruột

– Viêm loét dạ dày – tá tràng: Axit dạ dày tiếp xúc trực tiếp với vùng niêm mạc bị tổn thương, gây cảm giác xót, rát, đặc biệt khi đói hoặc sau ăn 2–3 giờ.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Dịch vị trào lên thực quản, tạo cảm giác nóng rát sau xương ức, đôi khi lan xuống vùng thượng vị như “xót ruột”.
– Rối loạn chức năng tiêu hóa: Ăn uống thất thường, căng thẳng kéo dài làm tăng tiết axit, giảm lưu lượng máu đến niêm mạc dạ dày, gây kích ứng.
– Tác dụng phụ của thuốc: NSAIDs (như ibuprofen, aspirin) hoặc corticosteroid có thể làm mỏng lớp nhầy bảo vệ dạ dày, dẫn đến xót, đau.
– Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori: Loại vi khuẩn này phá hủy hàng rào niêm mạc, khiến dạ dày dễ bị tổn thương bởi axit.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

– Cảm giác xót ruột xuất hiện thường xuyên (>2 lần/tuần) hoặc kéo dài hơn 1–2 tuần.
– Kèm theo buồn nôn, nôn ra máu, phân đen (dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa).
– Sụt cân không rõ nguyên nhân, chán ăn kéo dài.
– Đau tăng nặng về đêm hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
– Tiền sử loét dạ dày hoặc gia đình có người mắc ung thư dạ dày.

Cách giảm cảm giác xót ruột và phòng ngừa tái phát

– Điều chỉnh chế độ ăn: Tránh đồ cay, chua, nhiều dầu mỡ, cà phê, rượu bia; ăn đúng bữa, không để quá đói hoặc quá no.
– Giảm stress: Căng thẳng làm tăng tiết axit dạ dày – hãy duy trì giấc ngủ đủ, tập thở sâu hoặc thiền nhẹ.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau NSAIDs nếu chưa có chỉ định bác sĩ.
– Chườm ấm nhẹ vùng thượng vị có thể giúp dịu cơn xót tạm thời.
– Nếu nghi ngờ viêm loét hoặc nhiễm H. pylori, nên nội soi dạ dày để chẩn đoán chính xác – đây là tiêu chuẩn vàng trong đánh giá tổn thương thực thể.

Cảm giác “xót ruột” không chỉ là biểu hiện đơn thuần của đói bụng hay ăn uống sai cách, mà rất có thể là dấu hiệu sớm của viêm loét dạ dày – tá tràng hoặc trào ngược. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với triệu chứng này, đến khi xuất huyết mới đi khám – lúc đó tổn thương đã khá nặng. Vì vậy, nếu bạn thường xuyên thấy xót ruột kèm các dấu hiệu cảnh báo kể trên, đừng chần chừ – hãy đi khám chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.