Viêm loét dạ dày có nguy hiểm không và cách điều trị hiệu quả

Chào bạn,
Viêm loét dạ dày không phải là bệnh tự khỏi nếu bỏ qua, đặc biệt khi đã có triệu chứng rõ ràng như đau rát, ợ chua hay rối loạn tiêu hóa kéo dài. Đây là tình trạng niêm mạc dạ dày bị tổn thương do mất cân bằng giữa yếu tố tấn công (acid, vi khuẩn, thuốc) và yếu tố bảo vệ (lớp nhầy, lưu lượng máu). Nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết, thủng dạ dày, thậm chí ung thư.

Nguyên nhân phổ biến gây viêm loét dạ dày

Trong phòng khám, tôi thường gặp các trường hợp viêm loét dạ dày xuất phát từ một hoặc nhiều nguyên nhân sau:

– Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP): Đây là thủ phạm hàng đầu. Vi khuẩn này xâm nhập vào lớp niêm mạc, làm suy yếu hàng rào bảo vệ và khiến acid dạ dày “ăn mòn” thành dạ dày.
– Lạm dụng thuốc giảm đau NSAIDs: Aspirin, ibuprofen, diclofenac… nếu dùng kéo dài sẽ ức chế prostaglandin – chất giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày.
– Căng thẳng tâm lý kéo dài: Stress không trực tiếp gây loét, nhưng làm tăng tiết acid và giảm tưới máu niêm mạc, tạo điều kiện cho tổn thương phát triển.
– Chế độ ăn uống thất thường: Ăn khuya, bỏ bữa, tiêu thụ nhiều đồ cay, rượu bia, cà phê… đều là yếu tố thúc đẩy viêm loét.
– Hút thuốc lá: Nicotin làm tăng tiết acid, đồng thời làm chậm quá trình tái tạo niêm mạc, khiến vết loét lâu lành.

Dấu hiệu cảnh báo viêm loét dạ dày nặng – cần đi khám ngay

Không phải lúc nào viêm loét cũng chỉ là “đau bụng thông thường”. Những dấu hiệu sau cho thấy bệnh đã tiến triển hoặc có biến chứng:

– Đau thượng vị dữ dội, đột ngột, không giảm khi ăn hoặc dùng thuốc.
– Nôn ra máu (máu tươi hoặc dịch nâu như bã cà phê).
– Phân đen, mùi hôi thối – dấu hiệu chảy máu tiêu hóa.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân, kèm mệt mỏi, da xanh.
– Cảm giác đầy bụng, buồn nôn kéo dài, ăn vào là khó chịu.

Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy đến cơ sở y tế ngay – đây có thể là biểu hiện của xuất huyết, thủng dạ dày hoặc hẹp môn vị.

Điều trị viêm loét dạ dày: Không thể “tự chữa” nếu đã có triệu chứng rõ

Nhiều người nghĩ rằng chỉ cần uống nghệ, mật ong hay trà hoa cúc là đủ. Tuy nhiên, các biện pháp tại nhà chỉ hỗ trợ, không thể thay thế điều trị y khoa khi đã có tổn thương thực thể.

Phác đồ điều trị chuẩn bao gồm:

– Diệt vi khuẩn HP (nếu có): Thường kết hợp 2 loại kháng sinh + thuốc ức chế bơm proton (PPI) trong 10–14 ngày.
– Giảm tiết acid dạ dày: PPI (omeprazole, esomeprazole…) hoặc thuốc kháng H2 (famotidine).
– Bảo vệ niêm mạc: Sucralfate, bismuth… tạo lớp màng che phủ vết loét.
– Ngừng các thuốc gây hại: Như NSAIDs, nếu có thể thay thế bằng paracetamol.

Lưu ý: Bạn không nên tự ý mua thuốc kháng sinh hay dùng PPI kéo dài mà không có chỉ định – điều này có thể gây kháng thuốc hoặc che lấp triệu chứng của bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Chế độ ăn uống và sinh hoạt hỗ trợ hồi phục

Thay đổi lối sống là một phần thiết yếu trong điều trị, không kém gì dùng thuốc:

Nên ăn:

– Chuối chín: Trung hòa acid, dễ tiêu.
– Đậu bắp, khoai lang: Chứa chất nhầy tự nhiên, bảo vệ niêm mạc.
– Rau xanh (cải bó xôi, bông cải xanh): Giàu vitamin C, hỗ trợ ức chế HP.
– Sữa chua không đường: Cung cấp probiotic, cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
– Nghệ tươi hoặc tinh nghệ + mật ong: Có curcumin – chất kháng viêm, nhưng chỉ dùng hỗ trợ, không thay thế thuốc.

Cần tránh:

– Đồ chua (cam, chanh, dưa muối): Kích thích tăng tiết acid.
– Thức ăn cay, chiên rán, nhiều dầu mỡ: Gây đầy hơi, trào ngược.
– Rượu, bia, cà phê, thuốc lá: Làm nặng thêm tổn thương.
– Sữa nguyên kem hoặc phô mai béo: Có thể làm tăng tiết acid ở một số người.

Ngoài ra, hãy ăn đúng giờ, không bỏ bữa, chia nhỏ bữa ăn và tránh nằm ngay sau khi ăn.

Viêm loét dạ dày có tự khỏi không?

Câu trả lời là: Có thể – nhưng rất hạn chế.
Nếu bạn mới chớm có triệu chứng nhẹ do ăn uống thất thường hoặc stress ngắn hạn, việc điều chỉnh lối sống kịp thời có thể giúp niêm mạc tự phục hồi.

Tuy nhiên, nếu đã có vết loét thực sự (đặc biệt do HP hoặc NSAIDs), niêm mạc không thể tự lành nếu không can thiệp y khoa. Việc “chờ tự khỏi” dễ dẫn đến loét sâu, biến chứng và kéo dài thời gian điều trị.

Viêm loét dạ dày là bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Đa số trường hợp có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ. Tuy nhiên, nếu chủ quan, bệnh có thể tiến triển âm thầm và gây ra những biến chứng đe dọa tính mạng.

Lời khuyên của tôi: Nếu bạn có triệu chứng đau thượng vị kéo dài trên 1–2 tuần, đặc biệt kèm theo sụt cân, nôn ói hoặc rối loạn tiêu hóa – đừng chần chừ, hãy đi nội soi dạ dày để chẩn đoán chính xác. Đó là cách an toàn và hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe đường tiêu hóa của bạn.