Viêm dạ dày tá tràng có nguy hiểm không và khi nào cần đi khám?

Chào bạn,

Viêm dạ dày tá tràng là tình trạng niêm mạc dạ dày và phần đầu của ruột non (tá tràng) bị tổn thương do nhiều nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất là nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori), lạm dụng thuốc giảm đau hoặc stress kéo dài. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể tiến triển thành loét, xuất huyết tiêu hóa, thậm chí tăng nguy cơ ung thư dạ dày.

Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ chi tiết để bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này, từ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo cho đến cách xử trí an toàn.

Nguyên nhân phổ biến gây viêm dạ dày tá tràng

– Nhiễm vi khuẩn H. pylori: Đây là thủ phạm hàng đầu, chiếm tới 70–90% các trường hợp viêm dạ dày mạn tính và loét tá tràng. Vi khuẩn này phá vỡ lớp nhầy bảo vệ niêm mạc, khiến acid dịch vị ăn mòn trực tiếp vào mô dưới.
– Lạm dụng thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Như aspirin, ibuprofen, diclofenac… dùng lâu ngày làm suy yếu hàng rào bảo vệ dạ dày.
– Căng thẳng tâm lý kéo dài: Stress nặng hoặc sang chấn tinh thần có thể làm tăng tiết acid và giảm lưu lượng máu đến niêm mạc dạ dày, tạo điều kiện cho tổn thương phát triển.
– Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Ăn uống thất thường, uống rượu bia, hút thuốc lá, ăn cay nóng quá mức đều góp phần kích ứng niêm mạc.
– Rối loạn miễn dịch hoặc bệnh lý kèm theo: Một số trường hợp hiếm gặp liên quan đến bệnh Crohn, lupus hoặc suy gan mạn tính.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

– Đau âm ỉ hoặc bỏng rát vùng thượng vị (trên rốn), đặc biệt khi đói (đối với loét tá tràng) hoặc sau ăn (đối với viêm dạ dày).
– Buồn nôn, nôn ra máu hoặc chất nôn màu cà phê (dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa).
– Phân đen, hôi khắm (melena) – biểu hiện của chảy máu đường tiêu hóa trên.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân, chán ăn kéo dài.
– Triệu chứng tái đi tái lại dù đã tự dùng thuốc giảm đau hoặc thuốc dạ dày không kê đơn.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan vì “chỉ đau nhẹ”, đến khi nôn ra máu mới đi cấp cứu – lúc đó niêm mạc đã loét sâu, thậm chí thủng dạ dày.

Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát hiệu quả

– Điều trị đúng phác đồ nếu có H. pylori: Thường gồm 2 kháng sinh kết hợp với thuốc ức chế bơm proton (PPI) trong 10–14 ngày. Việc tuân thủ đủ liều rất quan trọng để tránh kháng thuốc.
– Tránh tự ý dùng NSAIDs: Nếu bắt buộc phải dùng, hãy phối hợp với PPI hoặc thuốc bảo vệ niêm mạc theo chỉ định bác sĩ.
– Điều chỉnh lối sống: Ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa, hạn chế rượu bia, cà phê, thức ăn chiên rán và gia vị cay nóng.
– Quản lý stress: Thiền, yoga, đi bộ nhẹ nhàng hoặc tư vấn tâm lý nếu cần – vì hệ tiêu hóa rất nhạy cảm với cảm xúc.
– Không nhịn ăn sáng: Bỏ bữa làm acid dịch vị tích tụ, dễ gây kích ứng niêm mạc khi không có thức ăn trung hòa.

Khi nào cần nội soi dạ dày?

Nội soi không phải lúc nào cũng cần thiết ở lần đầu đau, nhưng bắt buộc nếu bạn trên 45 tuổi, có yếu tố nguy cơ (tiền sử gia đình ung thư dạ dày, sụt cân, thiếu máu, nôn máu…) hoặc triệu chứng không cải thiện sau 2–4 tuần điều trị thử nghiệm. Nội soi giúp chẩn đoán chính xác, lấy mẫu sinh thiết và loại trừ tổn thương ác tính.

Viêm dạ dày tá tràng tuy phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Nhiều người nghĩ “đau dạ dày ai chẳng bị”, nhưng chính sự chủ quan đó lại khiến bệnh tiến triển âm thầm, gây loét, hẹp môn vị hoặc thậm chí ung thư. Nếu bạn có triệu chứng kéo dài trên 1–2 tuần, đừng chần chừ – hãy đi khám c