Trào ngược dạ dày là gì và có nguy hiểm không?

Dạo gần đây, tôi thường xuyên thấy nóng rát ở ngực, nhất là sau khi ăn no hoặc nằm xuống. Có hôm còn ợ chua đến mức thức ăn như muốn trào ngược lên cổ họng. Tôi lo lắng không biết liệu đây có phải là bệnh trào ngược dạ dày hay chỉ do ăn uống thất thường? Liệu tình trạng này có đáng ngại không?

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn! Cảm ơn bạn đã chia sẻ những triệu chứng rất thường gặp trong thực hành lâm sàng của tôi. Trào ngược dạ dày, hay còn gọi đầy đủ là trào ngược dạ dày – thực quản (GERD), là tình trạng dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản – ống nối giữa miệng và dạ dày. Bình thường, van tâm vị (cơ vòng thực quản dưới) sẽ đóng kín để ngăn dịch vị trào lên. Khi cơ này suy yếu hoặc mở không đúng lúc, axit dạ dày sẽ “leo ngược” lên, gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, ợ chua, đắng miệng, thậm chí buồn nôn.

Đây không chỉ là cảm giác “khó chịu sau bữa ăn”, mà nếu kéo dài, trào ngược có thể gây viêm thực quản, hẹp thực quản, thậm chí làm thay đổi niêm mạc thực quản (Barrett thực quản) – một yếu tố nguy cơ của ung thư.

Nguyên nhân phổ biến gây trào ngược dạ dày

– Suy yếu cơ vòng thực quản dưới: Do tuổi tác, béo phì, hoặc thói quen sinh hoạt. – Tăng áp lực ổ bụng: Gặp ở người béo phì, mang thai, hoặc thường xuyên mang vác nặng. – Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn quá no, dùng nhiều đồ cay, chua, caffeine, rượu bia, chocolate… – Tư thế sai sau ăn: Nằm ngay sau khi ăn no khiến trọng lực không còn hỗ trợ giữ dịch vị trong dạ dày. – Một số bệnh lý kèm theo: Như thoát vị hoành, đái tháo đường, hoặc rối loạn vận động thực quản.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám sớm

– Ợ nóng, ợ chua kéo dài trên 2 lần/tuần dù đã điều chỉnh ăn uống. – Khó nuốt, đau khi nuốt, cảm giác vướng ở cổ họng. – Ho kéo dài, khàn tiếng về đêm, đặc biệt không đáp ứng với thuốc ho thông thường. – Sụt cân không rõ nguyên nhân kèm theo các triệu chứng tiêu hóa. – Nôn ra máu hoặc phân đen – dấu hiệu chảy máu tiêu hóa cần can thiệp khẩn.

Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát hiệu quả

– Chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn no, đặc biệt vào buổi tối. – Không nằm trong vòng 2–3 giờ sau ăn; kê cao đầu giường 15–20 cm khi ngủ. – Hạn chế chất kích thích: Rượu, cà phê, thuốc lá, đồ chiên rán, nước có gas. – Giảm cân nếu thừa cân, vì mỡ bụng làm tăng áp lực lên dạ dày. – Tập thể dục nhẹ nhàng, nhưng tránh gập người hoặc tập nặng ngay sau ăn. – Không tự ý dùng thuốc kháng axit kéo dài mà không có hướng dẫn y khoa – có thể che lấp bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Tôi gặp rất nhiều bệnh nhân chủ quan với triệu chứng “chỉ là ợ hơi, ợ chua”, đến khi nội soi mới phát hiện viêm loét thực quản nặng. Trào ngược dạ dày không phải bệnh cấp tính nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu bỏ qua, nó có thể để lại biến chứng lâu dài. Nếu bạn có các triệu chứng dai dẳng, đừng chần chừ – hãy đi khám chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.