Tại sao bị đau ruột thừa?

Chào bạn,

Đau ruột thừa thường xuất phát từ tình trạng viêm ruột thừa cấp, và nguyên nhân phổ biến nhất là lòng ruột thừa bị tắc nghẽn. Khi bị tắc, vi khuẩn trong ruột phát triển quá mức, gây viêm, sưng và nếu không xử trí kịp thời có thể dẫn đến vỡ ruột thừa – một biến chứng nguy hiểm. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách xử trí phù hợp.

Nguyên nhân phổ biến gây đau ruột thừa

– Tắc nghẽn lòng ruột thừa: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Phân cứng (fecalith), ký sinh trùng (như giun đũa), hoặc thậm chí mô bạch huyết phì đại do nhiễm trùng đường ruột có thể làm tắc nghẽn lòng ruột thừa.

– Nhiễm trùng thứ phát: Khi bị tắc, vi khuẩn nội sinh (như E. coli, Bacteroides) phát triển mạnh trong môi trường kín, gây viêm thành ruột và áp xe.

– Chấn thương vùng bụng: Va đập mạnh hoặc chấn thương bụng có thể làm tổn thương ruột thừa, dù hiếm nhưng vẫn xảy ra – đặc biệt ở trẻ em hoặc vận động viên.

– Khối u: U lành hoặc ác tính ở ruột thừa (ví dụ u carcinoid) hoặc các cơ quan lân cận có thể chèn ép, gây tắc nghẽn.

– Dị tật bẩm sinh: Một số người sinh ra với ruột thừa xoắn, dài bất thường hoặc vị trí lệch (nằm sau manh tràng, gần gan…), dễ ứ đọng và viêm.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

– Đau bụng khởi phát quanh rốn, sau 6–12 giờ di chuyển và khu trú ở hố chậu phải (điểm McBurney).

– Đau tăng dần, đặc biệt khi ho, đi lại hoặc ấn vào bụng.

– Sốt nhẹ (37.5–38.5°C), kèm buồn nôn, nôn, chán ăn – khác với các cơn đau dạ dày thông thường.

– Rối loạn tiêu hóa: Có thể táo bón hoặc tiêu chảy, nhưng không phải triệu chứng chính.

– Triệu chứng “im lặng” ở người già hoặc phụ nữ mang thai: Đau mơ hồ, không điển hình – dễ chẩn đoán nhầm.

Tôi từng gặp bệnh nhân chủ quan vì nghĩ “chỉ đau bụng thông thường”, đến khi vỡ ruột thừa thì phải mổ cấp cứu và có nguy cơ nhiễm trùng ổ bụng.

Làm gì khi nghi ngờ viêm ruột thừa?

– Không tự ý dùng thuốc giảm đau: Thuốc có thể làm mờ triệu chứng, gây khó chẩn đoán.

– Tránh ăn uống: Nếu nghi viêm ruột thừa, nên nhịn ăn để đề phòng phải mổ cấp cứu.

– Đến cơ sở y tế ngay: Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng, kết hợp siêu âm bụng hoặc CT scan để chẩn đoán chính xác.

– Phẫu thuật là điều trị chính: Cắt ruột thừa (appendectomy) – có thể mổ hở hoặc nội soi – thường được chỉ định trong vòng 24 giờ đầu kể từ khi khởi phát triệu chứng.

Có thể phòng ngừa viêm ruột thừa không?

Hiện không có cách phòng ngừa tuyệt đối, vì nhiều nguyên nhân mang tính ngẫu nhiên hoặc bẩm sinh. Tuy nhiên, bạn có thể giảm nguy cơ gián tiếp bằng cách:

– Ăn nhiều chất xơ: Giúp phân mềm, giảm nguy cơ tắc nghẽn do fecalith.

– Tẩy giun định kỳ, đặc biệt ở trẻ em vùng nông thôn.

– Không nhịn đại tiện: Tránh ứ đọng phân kéo dài trong đại tràng.

– Chú ý các cơn đau bụng dai dẳng: Đừng chủ quan nếu đau kéo dài trên 6–8 giờ kèm sốt.

Đau ruột thừa không phải “chỉ là đau bụng thông thường” – nó có thể tiến triển nhanh thành biến chứng nguy hiểm nếu bỏ qua. Tắc nghẽn dẫn đến viêm là cơ chế chính, và nhận biết sớm các dấu hiệu điển hình sẽ giúp bạn được can thiệp kịp thời, tránh phải mổ trong tình trạng vỡ ruột thừa. Nếu bạn đang có cơn đau nghi ngờ, đừng chần chừ – hãy đến bệnh viện càng sớm càng tốt.