Ruột thừa nằm bên nào trên cơ thể?

“Em nghe nói đau ruột thừa thường ở bên phải, nhưng hôm qua em lại thấy đau phía trái bụng dưới. Em lo quá, không biết có phải nhầm với bệnh khác không? Liệu ruột thừa có khi nào nằm bên trái không, hay là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng hơn?”

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn,
Ruột thừa — hay còn gọi là appendix — thường nằm ở vùng bụng dưới bên phải, cụ thể là ở góc phần tư dưới bên phải (right lower quadrant) của ổ bụng, gần nơi ruột non nối vào ruột già. Đây là vị trí giải phẫu tiêu chuẩn ở hơn 95% dân số. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm (do bất thường bẩm sinh hoặc biến thể giải phẫu), ruột thừa có thể lệch vị trí, thậm chí xuất hiện ở phía đối diện.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu chính xác về vị trí ruột thừa, các tình huống ngoại lệ và khi nào cần cảnh giác.

Vị trí giải phẫu bình thường của ruột thừa

– Ruột thừa là một đoạn ruột nhỏ, kín ở đầu, dài khoảng 5–10 cm, gắn vào manh tràng — phần đầu tiên của ruột già.
– Vị trí điển hình: bên phải, dưới rốn khoảng 2/3 đường nối từ rốn đến gai chậu trước trên (điểm McBurney).
– Khi bị viêm (viêm ruột thừa), cơn đau thường khởi phát quanh rốn rồi khu trú dần sang hố chậu phải trong vòng vài giờ.

Các trường hợp ruột thừa không nằm bên phải

Mặc dù rất hiếm, nhưng có những biến thể giải phẫu khiến ruột thừa lệch khỏi vị trí thông thường:

– Người có đảo ngược nội tạng (situs inversus totalis): Tất cả cơ quan trong lồng ngực và ổ bụng đều nằm đối xứng so với bình thường. Trong trường hợp này, ruột thừa sẽ nằm ở bên trái.
– Ruột thừa di động hoặc dài bất thường: Có thể vươn lên vùng hạ sườn, chậu trái, thậm chí sau bàng quang hoặc tử cung.
– Phụ nữ mang thai: Tử cung to lên có thể đẩy ruột thừa dịch chuyển cao hơn hoặc sang bên, làm mờ triệu chứng điển hình.

Trong phòng khám, tôi từng gặp bệnh nhân đau bụng trái nhưng hóa ra lại là viêm ruột thừa do ruột thừa dài và cuống xoắn sang trái — điều này dễ gây chẩn đoán nhầm nếu chỉ dựa vào vị trí đau.

Dấu hiệu cảnh báo viêm ruột thừa — đừng chỉ nhìn vào “bên nào”

Viêm ruột thừa không nên được chẩn đoán chỉ dựa vào vị trí đau, vì triệu chứng có thể thay đổi tùy theo giải phẫu cá nhân. Bạn nên đi khám ngay nếu có:

– Đau bụng khởi phát âm ỉ quanh rốn, sau đó khu trú (dù bên phải hay trái).
– Buồn nôn, chán ăn, sốt nhẹ (37.5–38.5°C).
– Đau tăng khi ho, đi lại hoặc ấn bụng.
– Không thể xì hơi hoặc đại tiện như bình thường.

Đặc biệt, nếu bạn đau bụng trái nhưng kèm sốt, nôn và bụng cứng, đừng loại trừ khả năng viêm ruột thừa — hãy đến cơ sở y tế để siêu âm hoặc chụp CT.

Làm sao phân biệt đau ruột thừa với các bệnh khác?

Nhiều bệnh cũng gây đau bụng dưới bên phải hoặc trái, dễ nhầm lẫn:

– Viêm phần phụ, u nang buồng trứng xoắn (ở nữ): Đau dữ dội, chu kỳ kinh bất thường.
– Sỏi niệu quản: Đau lan xuống háng, tiểu buốt, tiểu ra máu.
– Viêm túi thừa Meckel: Thường ở trẻ em, đau hố chậu phải nhưng có thể xuất huyết tiêu hóa.
– Viêm đại tràng co thắt: Đau quặn, liên quan đến bữa ăn, không sốt.

Chỉ có thăm khám lâm sàng kết hợp siêu âm ổ bụng mới giúp chẩn đoán chính xác.

Ruột thừa gần như luôn nằm bên phải, nhưng trong một số trường hợp hiếm, nó có thể xuất hiện ở vị trí bất thường — kể cả bên trái. Do đó, đừng chủ quan chỉ vì đau không đúng “bên ruột thừa”. Nếu bạn có cơn đau bụng kéo dài hơn 6–12 giờ, kèm sốt hoặc nôn, hãy đi khám ngay. Viêm ruột thừa tiến triển nhanh và có thể vỡ trong vòng 24–72 giờ nếu không được xử trí kịp thời.

Bạn hoàn toàn có thể yên tâm — với chẩn đoán hình ảnh hiện đại, chúng tôi có thể xác định chính xác vị trí và tình trạng ruột thừa, dù nó có “lạc chỗ” đến đâu.