Đau dạ dày do đâu? Đây là những nguyên nhân phổ biến nhất

Chào bạn,

Đau dạ dày là triệu chứng rất thường gặp trong thực hành lâm sàng, và nguyên nhân thì đa dạng — từ những thói quen sinh hoạt hàng ngày cho đến các bệnh lý tiêu hóa thực sự. Trong nhiều trường hợp, cơn đau không chỉ đơn thuần là “đói” hay “ăn cay”, mà có thể là dấu hiệu cảnh báo tổn thương niêm mạc dạ dày, nhiễm khuẩn, hoặc thậm chí là loét – ung thư nếu kéo dài mà không được can thiệp.

Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về các nguyên nhân phổ biến nhất gây đau dạ dày, kèm theo dấu hiệu nhận biết và cách phòng tránh hiệu quả.

Nguyên nhân phổ biến gây đau dạ dày

– Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori): Đây là thủ phạm hàng đầu gây viêm dạ dày mạn tính, loét dạ dày – tá tràng. Vi khuẩn này phá vỡ lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày, khiến acid dịch vị ăn mòn trực tiếp vào thành dạ dày.

– Lạm dụng thuốc giảm đau, chống viêm không steroid (NSAIDs): Như ibuprofen, aspirin, diclofenac… khi dùng kéo dài sẽ ức chế prostaglandin – chất bảo vệ niêm mạc dạ dày – dẫn đến viêm, loét và xuất huyết tiêu hóa.

– Chế độ ăn uống không điều độ: Ăn quá no, bỏ bữa, ăn khuya, tiêu thụ nhiều đồ cay, chua, rượu bia, cà phê… đều kích thích tăng tiết acid dịch vị, gây tổn thương niêm mạc.

– Căng thẳng kéo dài: Stress làm rối loạn hệ thần kinh thực vật, ảnh hưởng đến co bóp dạ dày và tăng tiết acid – từ đó gây đau, đầy hơi, khó tiêu dù không có tổn thương thực thể.

– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Dịch vị trào ngược lên thực quản gây nóng rát thượng vị, ợ chua, đau sau xương ức – đôi khi bị nhầm với đau tim.

– Viêm dạ dày cấp hoặc mạn tính: Do nhiễm trùng, dị ứng, tác dụng phụ thuốc hoặc rối loạn miễn dịch.

– U lành hoặc ác tính: Dù hiếm hơn, nhưng khối u dạ dày (kể cả ung thư giai đoạn sớm) có thể biểu hiện bằng cơn đau mơ hồ, sụt cân, nôn ra máu hoặc đi phân đen.

Khi nào nên đi khám ngay?

Bạn cần đến cơ sở y tế nếu xuất hiện các dấu hiệu cảnh báo sau:

– Đau dữ dội, đột ngột vùng thượng vị, kèm vã mồ hôi, nôn ói.

– Nôn ra máu (màu đỏ tươi hoặc bã cà phê) hoặc đi phân đen như hắc ín.

– Sụt cân không rõ nguyên nhân, chán ăn kéo dài.

– Đau kéo dài trên 2 tuần dù đã điều chỉnh ăn uống và dùng thuốc không kê đơn.

– Đau kèm khó nuốt, nuốt vướng – có thể gợi ý tổn thương ở thực quản hoặc tâm vị dạ dày.

Cách giảm đau và phòng ngừa tái phát

– Điều chỉnh lối sống trước tiên: Ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa, tránh thức ăn kích thích (rượu, cà phê, đồ chiên rán, cay nóng). Không nằm ngay sau ăn.

– Hạn chế stress: Tập thở sâu, thiền, đi bộ nhẹ – những hoạt động này giúp ổn định hoạt động của hệ tiêu hóa.

– Không tự ý dùng NSAIDs kéo dài: Nếu bắt buộc phải dùng, nên uống kèm thuốc bảo vệ dạ dày theo chỉ định bác sĩ.

– Khám tầm soát nếu có yếu tố nguy cơ: Đặc biệt nếu trong gia đình có người từng bị ung thư dạ dày, hoặc bạn trên 40 tuổi có triệu chứng dai dẳng.

– Xét nghiệm H. pylori nếu nghi ngờ: Qua test hơi thở, xét nghiệm phân hoặc nội soi – việc điều trị tiệt trừ vi khuẩn này giúp giảm nguy cơ loét và ung thư dạ dày về lâu dài.

Trong phòng khám, tôi gặp rất nhiều bệnh nhân chủ quan với cơn đau dạ dày “nhẹ”, đến khi loét sâu hoặc xuất huyết mới đi khám. Thực tế, đau dạ dày hiếm khi là chuyện nhỏ – nó phản ánh tình trạng mất cân bằng giữa yếu tố tấn công (acid, vi khuẩn, thuốc) và hàng rào bảo vệ niêm mạc. Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp điều trị hiệu quả và tránh biến chứng nghiêm trọng. Nếu bạn có triệu chứng kéo dài, đừng chần chừ – hãy đi nội soi sớm để “nhìn tận mắt” tình trạng bên trong dạ dày của mình.