Đau bụng dưới bên phải có phải viêm ruột thừa không?
Chào bạn,
Đau bụng dưới bên phải có thể là dấu hiệu của viêm ruột thừa, đặc biệt khi cơn đau khởi phát đột ngột, di chuyển từ vùng quanh rốn xuống hố chậu phải và đi kèm các triệu chứng như buồn nôn, sốt nhẹ hay chán ăn. Đây là một tình trạng cấp cứu ngoại khoa, cần được chẩn đoán và can thiệp kịp thời để tránh nguy cơ vỡ ruột thừa – biến chứng có thể đe dọa tính mạng.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu khi nào cần lo lắng, cách nhận biết chính xác và tại sao việc tự điều trị tại nhà lại cực kỳ nguy hiểm.
Nguyên nhân và diễn tiến của viêm ruột thừa
Viêm ruột thừa xảy ra khi lòng ruột thừa bị tắc nghẽn – do phân, dị vật, hạch bạch huyết phì đại hoặc thậm chí do ký sinh trùng. Sự tắc nghẽn này khiến vi khuẩn phát triển nhanh chóng, gây viêm, ứ mủ và tăng áp lực trong lòng ruột thừa. Nếu không được xử lý, thành ruột thừa sẽ hoại tử và vỡ ra trong vòng 48–72 giờ kể từ khi khởi phát triệu chứng.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ: – Chế độ ăn ít chất xơ, dễ gây táo bón và tắc nghẽn. – Nhiễm trùng đường tiêu hóa kéo dài. – Tiền sử gia đình có người từng bị viêm ruột thừa.
Dấu hiệu điển hình của viêm ruột thừa
Các triệu chứng thường xuất hiện theo trình tự và tiến triển nhanh: – Đau bụng: Bắt đầu mơ hồ quanh rốn, sau 6–12 giờ khu trú rõ ở hố chậu phải (điểm McBurney). Cơn đau tăng khi ho, đi lại hoặc ấn vào bụng. – Buồn nôn và nôn: Thường xuất hiện sau khi đau bắt đầu, không phải nguyên nhân gây đau. – Chán ăn rõ rệt: Gần như luôn có mặt – nếu bạn vẫn ăn uống bình thường, khả năng viêm ruột thừa thấp hơn. – Sốt nhẹ (37.5–38.5°C): Sốt cao hơn thường báo hiệu nhiễm trùng lan rộng. – Rối loạn tiêu hóa: Có thể táo bón hoặc tiêu chảy, nhưng không phải triệu chứng chính. – Bụng cứng, chướng nhẹ: Dấu hiệu phản ứng thành bụng, đặc biệt khi ruột thừa sắp vỡ.
Đặc điểm viêm ruột thừa ở phụ nữ
Ở nữ giới, chẩn đoán viêm ruột thừa khó hơn do vị trí giải phẫu gần tử cung, buồng trứng và niệu quản. Triệu chứng dễ bị nhầm với: – U nang buồng trứng xoắn hoặc vỡ
– Viêm vùng chậu
– Nhiễm trùng đường tiểu
Một số dấu hiệu gợi ý viêm ruột thừa hơn là bệnh phụ khoa: – Đau không liên quan đến chu kỳ kinh
– Không có tiết dịch âm đạo bất thường
– Đau tăng khi ấn vào hố chậu phải, không lan rộng khắp bụng dưới
– Xét nghiệm nước tiểu không có bạch cầu hoặc nitrit (loại trừ nhiễm trùng tiểu)
Trong phòng khám, tôi thường yêu cầu siêu âm bụng – chậu và đôi khi xét nghiệm máu (bạch cầu tăng, CRP cao) để phân biệt chính xác.
Tại sao không được tự điều trị tại nhà?
Viêm ruột thừa không thể tự khỏi. Việc dùng thuốc giảm đau, chườm nóng hay uống thuốc nhuận tràng có thể: – Làm mờ triệu chứng, khiến bạn chủ quan
– Tăng nguy cơ vỡ ruột thừa do giãn mạch và tăng lưu lượng máu đến vùng viêm
– Gây chẩn đoán nhầm nếu đến viện muộn
Nếu bạn nghi ngờ viêm ruột thừa, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức – không chờ “xem có đỡ không”.
Điều trị: Vì sao phải mổ?
Phẫu thuật cắt ruột thừa (appendectomy) là tiêu chuẩn vàng trong điều trị viêm ruột thừa cấp. Lý do: – Loại bỏ nguồn nhiễm trùng trước khi vỡ
– Ngăn ngừa viêm phúc mạc – tình trạng nhiễm trùng lan khắp ổ bụng, tỷ lệ tử vong cao nếu không xử trí kịp
– Ruột thừa không có chức năng thiết yếu, nên việc cắt bỏ không ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài
Hiện nay, mổ nội soi là lựa chọn ưu tiên vì: – Vết mổ nhỏ (3–4 lỗ 0.5–1 cm)
– Ít đau sau mổ
– Hồi phục nhanh (xuất viện sau 24–48 giờ)
– Thẩm mỹ tốt
Chỉ trong trường hợp ruột thừa đã vỡ, có áp-xe hoặc viêm phúc mạc, bác sĩ mới cân nhắc mổ hở.
Khi nào cần đi khám ngay?
Bạn nên đến bệnh viện ngay lập tức nếu có: – Đau bụng dưới bên phải tăng dần trong vài giờ
– Kèm theo buồn nôn, sốt nhẹ và chán ăn
– Bụng cứng, không dám cử động mạnh
– Triệu chứng kéo dài trên 6–8 giờ mà không thuyên giảm
Đừng đợi đến khi sốt cao, mê man hay bụng chướng to – đó là dấu hiệu muộn, nguy cơ biến chứng rất cao.
Viêm ruột thừa là một “kẻ im lặng” – khởi phát nhanh, diễn biến âm thầm nhưng hậu quả nghiêm trọng. Trong hơn 15 năm hành nghề, tôi đã gặp nhiều bệnh nhân trì hoãn vì nghĩ “chỉ là đau bụng thông thường”, để rồi phải mổ trong tình trạng vỡ ruột thừa, nằm viện cả tuần và đối mặt với nguy cơ nhiễm trùng huyết.
Nếu bạn hoặc người thân có cơn đau bụng nghi ngờ viêm ruột thừa, đừng chần chừ. Việc chẩn đoán sớm và mổ kịp thời không chỉ cứu tính mạng mà còn giúp hồi phục nhanh, tránh biến chứng lâu dài.
