Cách cầm tiêu chảy nhanh nhất cho người lớn là gì?

Chào bạn, tình trạng tiêu chảy cấp ở người lớn thường do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc rối loạn tiêu hóa. Cách cầm tiêu chảy nhanh nhất không phải là “ngăn ngay lập tức”, mà là bù nước – điện giải, nghỉ ngơi và xác định nguyên nhân. Dùng thuốc cầm tiêu chảy bừa bãi có thể khiến tình trạng nặng hơn nếu do nhiễm khuẩn. Tôi sẽ giải thích rõ hơn bên dưới.

Nguyên nhân thường gặp gây tiêu chảy ở người lớn

– Nhiễm virus (như norovirus, rotavirus): thường tự khỏi trong 1–3 ngày, kèm buồn nôn, sốt nhẹ.
– Nhiễm vi khuẩn (Salmonella, E. coli, Campylobacter): phân có thể có nhầy, máu, sốt cao, đau quặn bụng.
– Ngộ độc thực phẩm: khởi phát nhanh sau 2–6 giờ ăn thức ăn ôi thiu, thường kèm nôn.
– Rối loạn tiêu hóa do stress, thay đổi chế độ ăn, hoặc dùng kháng sinh: tiêu chảy không sốt, không máu.
– Bệnh lý mạn tính (hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng): tiêu chảy tái đi tái lại, thường liên quan đến cảm xúc hoặc thức ăn.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

– Tiêu chảy kéo dài trên 2 ngày không cải thiện.
– Phân có máu, mủ hoặc đen.
– Sốt cao > 38.5°C, rét run.
– Dấu hiệu mất nước nặng: khô miệng, tiểu ít, mắt trũng, mạch nhanh, chóng mặt khi đứng dậy.
– Đau bụng dữ dội hoặc bụng chướng cứng.

Cách cầm tiêu chảy tại nhà – an toàn và hiệu quả

1. Bù nước và điện giải là ưu tiên số 1

– Uống Oresol (phối hợp đúng liều theo hướng dẫn) hoặc nước pha muối – đường theo công thức WHO (1 lít nước + 6 thìa đường + ½ thìa muối).
– Tránh nước ngọt có gas, cà phê, rượu bia – chúng làm mất nước nặng hơn.

2. Chế độ ăn “BRAT” trong 24–48 giờ đầu

– Banana (chuối chín): giàu kali, dễ tiêu.
– Rice (cơm trắng, cháo loãng): ít xơ, giúp phân đặc lại.
– Apple sauce (táo nghiền hoặc nước táo luộc): chứa pectin – chất hấp phụ độc tố.
– Toast (bánh mì nướng): dễ tiêu, không kích thích ruột.
→ Tránh sữa, đồ dầu mỡ, cay nóng, rau sống.

3. Dùng men vi sinh (probiotics)

– Các chủng như Lactobacillus rhamnosus GG hoặc Saccharomyces boulardii giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, rút ngắn thời gian tiêu chảy.

Mẹo dân gian chữa đau bụng đi ngoài – nên hay không?

Nhiều mẹo dân gian có cơ sở sinh lý, nhưng cần dùng đúng cách:

– Gừng tươi: có tính ấm, kháng viêm nhẹ, giảm co thắt ruột. Bạn có thể uống trà gừng ấm (1–2 lát gừng tươi hãm với nước nóng, thêm chút mật ong). Tuy nhiên, gừng không trị được tiêu chảy do nhiễm khuẩn, và không nên dùng khi sốt cao hoặc phân có máu.
– Lá ổi non: chứa tanin – chất làm se niêm mạc ruột. Hãm 10–15 lá ổi non với nước sôi, uống 2–3 lần/ngày.
– Củ riềng, vỏ quýt khô: sắc nước uống giúp giảm đầy bụng, hỗ trợ tiêu hóa.

→ Lưu ý: Mẹo dân gian chỉ hỗ trợ, không thay thế bù nước hay điều trị nguyên nhân.

Thuốc cầm tiêu chảy – khi nào nên dùng?

– Loperamide (Imodium): làm chậm nhu động ruột, giúp giảm tần suất đi ngoài. Chỉ dùng khi tiêu chảy không do nhiễm khuẩn (không sốt, không máu).
– Racecadotril: ức chế tiết dịch ở ruột, ít gây táo bón hơn loperamide.
– Tuyệt đối không tự ý dùng kháng sinh – có thể làm nặng thêm nếu do virus hoặc làm loạn khuẩn đường ruột.

→ Trong phòng khám, tôi thường không kê thuốc cầm tiêu chảy ngay nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn – vì cơ thể cần “tống” vi khuẩn ra ngoài.

Bị tiêu chảy nên uống gì?

– Oresol (ưu tiên hàng đầu).
– Nước dừa tươi (giàu kali, natri tự nhiên).
– Trà gừng ấm, nước lá ổi, nước gạo rang.
– Nước lọc chia nhỏ từng ngụm.

→ Tránh: sữa tươi, nước cam, nước có gas, rượu, cà phê.

Bị tiêu chảy liên tục – nên làm gì?

Nếu bạn đi ngoài trên 6 lần/ngày, kèm mệt lả, khô môi, tiểu ít:

1. Ngừng ăn đặc, chỉ uống oresol và nước.
2. Nghỉ ngơi tuyệt đối, tránh gắng sức.
3. Theo dõi sát: nếu sau 12–24 giờ không cải thiện, hoặc có dấu hiệu mất nước – đi khám ngay.
4. Không nhịn ăn quá lâu – sau 12 giờ, bắt đầu ăn cháo loãng, cơm trắng.

Người lớn bị tiêu chảy bao lâu thì khỏi?

– Tiêu chảy do virus: thường tự khỏi trong 1–3 ngày.
– Do vi khuẩn hoặc ngộ độc: có thể kéo dài 3–7 ngày, tùy mức độ.
– Do rối loạn chức năng (ruột kích thích): có thể tái phát, nhưng không gây mất nước.

Nếu trên 7 ngày vẫn tiêu chảy, cần khám để loại trừ bệnh lý mạn tính (viêm đại tràng, bệnh Crohn, nhiễm ký sinh trùng…).

Tiêu chảy cấp ở người lớn phần lớn là lành tính, nhưng nguy hiểm nhất là mất nước – chứ không phải bản thân tiêu chảy. Cách cầm tiêu chảy nhanh nhất không phải là “ngăn ngay”, mà là bù đủ nước, ăn đúng, nghỉ ngơi và theo dõi sát. Đừng vội dùng thuốc cầm tiêu chảy nếu chưa rõ nguyên nhân. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc có dấu hiệu cảnh báo, hãy đến cơ sở y tế sớm – vì trong nhiều trường hợp, điều trị đúng lúc giúp tránh biến chứng nghiêm trọng.