Các bệnh tiêu hóa và tụy mật có đang gia tăng?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất đúng với thực tế lâm sàng hiện nay. Đúng là các bệnh lý đường tiêu hóa và hệ thống tụy – mật đang gia tăng rõ rệt, không chỉ ở Việt Nam mà trên toàn cầu. Điều đáng lo ngại là phần lớn ca bệnh được phát hiện ở giai đoạn muộn, khi đã có biến chứng hoặc tổn thương ác tính, khiến việc điều trị trở nên phức tạp và tiên lượng kém hơn.
Tuy nhiên, tin vui là nhờ tiến bộ trong công nghệ nội soi, đặc biệt là các kỹ thuật ít xâm lấn như cắt tách dưới niêm mạc (ESD) và siêu âm nội soi (EUS), chúng ta hoàn toàn có thể phát hiện và điều trị triệt để nhiều bệnh lý ngay từ giai đoạn sớm, kể cả ung thư tiêu hóa.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và các phương pháp chẩn đoán – điều trị hiện đại giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe tiêu hóa của mình.
Nguyên nhân khiến bệnh tiêu hóa và tụy mật ngày càng phổ biến
– Thay đổi lối sống: Ăn uống thiếu điều độ, tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đồ chiên rán, rượu bia – tất cả đều gây áp lực lên gan, túi mật và tuyến tụy.
– Stress kéo dài: Ảnh hưởng trực tiếp đến nhu động ruột và tiết dịch tiêu hóa, dễ dẫn đến hội chứng ruột kích thích, viêm dạ dày chức năng.
– Nhiễm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori): Vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày – tá tràng và làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày.
– Béo phì và rối loạn chuyển hóa: Gây gan nhiễm mỡ, sỏi mật, viêm tụy mạn – những yếu tố nguy cơ cho bệnh lý ác tính.
– Thiếu tầm soát định kỳ: Nhiều người chủ quan với các triệu chứng “nhẹ” như ợ hơi, đầy bụng, dẫn đến bỏ lỡ cơ hội can thiệp sớm.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
– Đau bụng dai dẳng vùng thượng vị hoặc hạ sườn phải, đặc biệt sau ăn.
– Rối loạn tiêu hóa kéo dài: Táo bón/ tiêu chảy luân phiên, phân có nhầy máu, thay đổi hình dạng phân.
– Vàng da, vàng mắt kèm ngứa da: Dấu hiệu gợi ý tắc mật hoặc bệnh lý tụy – gan.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân, chán ăn, mệt mỏi kéo dài.
– Triệu chứng trào ngược nặng: Ợ nóng thường xuyên, nuốt vướng – có thể là dấu hiệu Barrett thực quản (tiền ung thư).
Trong phòng khám, tôi từng gặp không ít bệnh nhân chỉ đi nội soi vì “ăn không tiêu”, nhưng lại phát hiện polyp đại tràng có nguy cơ ung thư cao – may mắn là còn kịp can thiệp bằng ESD.
Công nghệ nội soi hiện đại giúp phát hiện và điều trị sớm
Hiện nay, nội soi không chỉ là công cụ chẩn đoán mà còn là phương tiện điều trị hiệu quả:
– Kỹ thuật ESD (Endoscopic Submucosal Dissection): Cho phép cắt bỏ toàn bộ tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư sớm (ở dạ dày, thực quản, đại tràng) mà không cần mổ. Tỷ lệ khỏi bệnh gần như 100% nếu can thiệp đúng thời điểm.
– Siêu âm nội soi (EUS): Kết hợp nội soi và siêu âm tần số cao, giúp đánh giá chính xác độ sâu xâm lấn của khối u, phát hiện các khối u nhỏ ở tụy hoặc hạch di căn – điều mà CT hay MRI thông thường có thể bỏ sót.
– Nội soi có dải ánh sáng hẹp (NBI), phóng đại: Giúp phân biệt tổn thương lành – ác ngay tại thời điểm soi, tăng độ chính xác chẩn đoán lên đến 90%.
Tuy nhiên, không phải cơ sở y tế nào cũng đủ trang thiết bị và chuyên gia thành thạo ESD/EUS – do đó, việc lựa chọn nơi khám uy tín rất quan trọng.
– Tầm soát định kỳ từ tuổi 40, hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ (gia đình có người mắc ung thư tiêu hóa, viêm gan mạn, béo phì…).
– Nội soi dạ dày – đại tràng là “vàng tiêu chuẩn” để phát hiện tổn thương tiền ung thư. Đừng đợi có triệu chứng mới đi soi!
– Giữ cân nặng hợp lý, hạn chế rượu bia, tăng cường rau xanh và vận động đều đặn.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau, kháng viêm kéo dài – chúng có thể gây loét dạ dày hoặc tổn thương gan.
– Nếu có triệu chứng kéo dài trên 2 tuần, hãy đi khám chuyên khoa tiêu hóa – đừng chần chừ vì “sợ nội soi”.
Các bệnh lý tiêu hóa và tụy mật không chỉ gia tăng mà còn trẻ hóa đáng kể. Tuy nhiên, phát hiện sớm chính là chìa khóa để điều trị thành công – thậm chí khỏi hoàn toàn mà không cần phẫu thuật. Với sự phát triển của nội soi hiện đại như ESD và EUS, chúng ta đang có trong tay những “vũ khí” mạnh mẽ để chiến đấu với ung thư tiêu hóa ngay từ giai đoạn đầu.
Hãy chủ động chăm sóc đường tiêu hóa như bạn chăm sóc tim mạch hay huyết áp – vì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh là nền tảng của sức khỏe tổng thể.
