Bụng đầy hơi là dấu hiệu của bệnh gì và khi nào cần đi khám?
Chào bạn, tôi hiểu cảm giác bụng đầy hơi có thể khiến bạn mệt mỏi và lo lắng. Triệu chứng này rất phổ biến và thường lành tính, liên quan đến chế độ ăn, thói quen sinh hoạt hoặc rối loạn tiêu hóa chức năng. Tuy nhiên, nếu đầy hơi kéo dài, tái phát thường xuyên hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường, đó có thể là biểu hiện của bệnh lý tiêu hóa cần được đánh giá y khoa.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách xử trí phù hợp.
Nguyên nhân phổ biến gây bụng đầy hơi
– Nuốt nhiều hơi khi ăn nhanh, nói chuyện khi ăn, nhai kẹo cao su hoặc uống nước có ga – lượng khí dư tích tụ trong đường tiêu hóa gây cảm giác căng bụng.
– Ăn thực phẩm sinh hơi: đậu, bắp cải, hành, sữa (ở người không dung nạp lactose), hoặc đồ chiên rán nhiều dầu mỡ.
– Hội chứng ruột kích thích (IBS): rối loạn chức năng tiêu hóa mạn tính, thường đi kèm đầy hơi, đau bụng, thay đổi thói quen đại tiện.
– Rối loạn hệ vi sinh đường ruột: mất cân bằng lợi khuẩn – hại khuẩn làm quá trình lên men thức ăn bất thường, sinh nhiều khí.
– Các bệnh lý thực thể: viêm dạ dày, trào ngược dạ dày – thực quản, không dung nạp thực phẩm (như fructose, gluten), hoặc thậm chí là tắc ruột (hiếm gặp nhưng nguy hiểm).
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám bác sĩ
– Đầy hơi kéo dài hơn 2 tuần dù đã điều chỉnh chế độ ăn và sinh hoạt.
– Kèm theo sụt cân không rõ nguyên nhân, chán ăn, mệt mỏi kéo dài.
– Đau bụng dữ dội, nôn mửa, táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài, đặc biệt có máu trong phân.
– Bụng chướng cứng, không đánh rắm được, kèm nôn – đây có thể là dấu hiệu tắc ruột, cần cấp cứu.
– Tiền sử gia đình có người mắc ung thư tiêu hóa (dạ dày, đại trực tràng).
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với triệu chứng “chỉ đầy hơi”, nhưng sau đó phát hiện viêm loét dạ dày, nhiễm H. pylori hoặc thậm chí polyp đại tràng – những tình trạng hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm.
Cách giảm đầy hơi tại nhà và phòng ngừa tái phát
– Ăn chậm, nhai kỹ, tránh vừa ăn vừa nói hoặc dùng ống hút – giúp giảm lượng khí nuốt vào.
– Hạn chế thực phẩm dễ sinh hơi: đồ ngọt nhân tạo (sorbitol, mannitol), sữa bò (nếu nghi ngờ không dung nạp), bia rượu, nước ngọt có gas.
– Tăng cường vận động nhẹ sau ăn (đi bộ 10–15 phút) để kích thích nhu động ruột, giúp khí thoát ra dễ dàng.
– Uống đủ nước và bổ sung chất xơ từ từ (rau xanh, trái cây) để hỗ trợ tiêu hóa – nhưng tránh tăng xơ đột ngột vì có thể làm đầy hơi nặng hơn.
– Không tự ý dùng thuốc chống đầy hơi kéo dài (như simethicone) hoặc thuốc ức chế acid dạ dày nếu chưa rõ nguyên nhân.
Khi nào cần làm xét nghiệm hoặc nội soi?
Nếu đầy hơi kèm theo các triệu chứng “đỏ” như đã nêu ở trên, hoặc xuất hiện lần đầu sau tuổi 50, tôi thường chỉ định:
– Xét nghiệm phân (tìm máu ẩn, ký sinh trùng),
– Xét nghiệm hơi thở (phát hiện không dung nạp lactose hoặc nhiễm H. pylori),
– Siêu âm bụng tổng quát,
– Và nếu cần, nội soi tiêu hóa trên/dưới để loại trừ tổn thương thực thể.
Bụng đầy hơi phần lớn là do thói quen ăn uống và rối loạn chức năng tiêu hóa – không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống. Tuy nhiên, đừng chủ quan nếu triệu chứng dai dẳng hoặc thay đổi tính chất. Việc theo dõi kỹ các biểu hiện kèm theo và thăm khám kịp thời sẽ giúp bạn loại trừ bệnh lý nghiêm trọng, đồng thời điều chỉnh lối sống phù hợp để hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh.
