Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có nguy hiểm không?

Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ những lo lắng rất thực tế mà nhiều người gặp phải. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng axit hoặc dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản – ống nối từ họng xuống dạ dày – do cơ thắt dưới thực quản (LES) hoạt động kém hoặc suy yếu. Nếu xảy ra thường xuyên (trên 2 lần/tuần) và kéo dài, đây không còn là hiện tượng sinh lý bình thường mà là một bệnh lý cần được đánh giá và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân phổ biến gây trào ngược dạ dày thực quản

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ hoặc thúc đẩy tình trạng trào ngược, bao gồm:

– Suy yếu cơ thắt thực quản dưới (LES): Đây là nguyên nhân cốt lõi – cơ này vốn phải đóng kín sau khi thức ăn đi qua, nhưng khi bị giãn hoặc yếu, axit dễ dàng trào ngược lên.
– Thoát vị hoành: Một phần dạ dày bị đẩy lên trên cơ hoành, làm thay đổi cấu trúc giải phẫu bình thường và cản trở chức năng đóng của LES.
– Thừa cân, béo phì: Lượng mỡ vùng bụng tạo áp lực liên tục lên dạ dày, “ép” dịch vị trào ngược.
– Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn no, ăn khuya, tiêu thụ nhiều đồ cay, béo, cà phê, rượu, socola hoặc bạc hà – đều có thể làm giãn LES hoặc tăng tiết axit.
– Mang thai: Hormone thay đổi và áp lực cơ học từ thai nhi cũng góp phần gây trào ngược.
– Hút thuốc lá: Nicotine làm giảm trương lực cơ thắt thực quản dưới và làm chậm quá trình làm rỗng dạ dày.
– Một số thuốc: Như thuốc chẹn kênh canxi, thuốc giãn phế quản, thuốc chống trầm cảm… có thể vô tình làm trầm trọng thêm triệu chứng.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

Không phải ai bị ợ nóng cũng mắc GERD, nhưng nếu bạn gặp một hoặc nhiều dấu hiệu sau, hãy chủ động đi khám chuyên khoa tiêu hóa:

– Ợ nóng hoặc trào ngược xảy ra ≥2 lần/tuần, đặc biệt khi nằm hoặc cúi người.
– Khó nuốt, nuốt vướng hoặc đau khi nuốt – có thể là dấu hiệu viêm loét hoặc hẹp thực quản.
– Đau ngực dữ dội, cần phân biệt với cơn đau tim (GERD có thể bắt chước triệu chứng tim mạch).
– Ho mãn tính, khàn giọng, viêm họng tái phát – do axit trào lên thanh quản hoặc đường thở.
– Buồn nôn, nôn, hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Triệu chứng không cải thiện dù đã thay đổi lối sống và dùng thuốc không kê đơn trong 2–4 tuần.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan vì nghĩ “chỉ là ợ chua”, đến khi nội soi mới phát hiện viêm thực quản nặng, loét hoặc thậm chí biến đổi dị sản (Barrett thực quản) – một yếu tố nguy cơ của ung thư thực quản.

Hướng dẫn giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát

Điều trị GERD hiệu quả cần kết hợp thay đổi lối sống và can thiệp y khoa phù hợp:

– Chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn no, đặc biệt vào buổi tối. Nên ăn xong ít nhất 2–3 giờ trước khi nằm.
– Hạn chế thực phẩm kích thích: Đồ chiên xào, cà phê, rượu, socola, bạc hà, cam quýt, ớt…
– Kê cao đầu khi ngủ (15–20 cm) bằng gối hoặc nêm chuyên dụng để giảm trào ngược ban đêm.
– Giảm cân nếu thừa cân, vì mỗi kg mỡ bụng đều góp phần tăng áp lực lên dạ dày.
– Bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia – hai yếu tố làm suy yếu LES rõ rệt.
– Không tự ý dùng thuốc giảm axit kéo dài mà không có hướng dẫn. Các thuốc như PPI (ức chế bơm proton) rất hiệu quả nhưng cần dùng đúng liều, đúng thời gian để tránh tác dụng phụ.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu bị xem nhẹ. Đa số trường hợp đáp ứng tốt với điều chỉnh lối sống và thuốc, nhưng việc chẩn đoán chính xác – đặc biệt qua nội soi tiêu hóa khi cần – là chìa khóa để điều trị hiệu quả và ngăn ngừa tổn thương lâu dài. Nếu bạn có triệu chứng kéo dài hoặc ảnh hưởng đến chất lượng sống, đừng chần chừ – hãy đi khám để được tư vấn cá thể hóa.