Nhiễm khuẩn đường tiết niệu có nguy hiểm không?

“Dạo gần đây tôi hay tiểu buốt, tiểu rắt và cảm thấy nóng rát mỗi lần đi vệ sinh. Tôi lo lắng liệu có phải mình bị nhiễm khuẩn đường tiết niệu không, và nếu có thì có nguy hiểm không? Có cần đi khám ngay không, hay chỉ cần uống nhiều nước là khỏi?”

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn,

Nhiễm khuẩn đường tiết niệu (UTI – Urinary Tract Infection) là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ, nhưng hoàn toàn có thể trở nặng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nguyên nhân chủ yếu là do vi khuẩn – thường là E. coli từ đường ruột – xâm nhập vào niệu đạo và lan lên bàng quang hoặc thậm chí thận.

Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo, cách xử trí và phòng ngừa tình trạng này dựa trên kinh nghiệm lâm sàng của mình.

Nguyên nhân phổ biến gây nhiễm khuẩn đường tiết niệu

– Vệ sinh không đúng cách: Lau từ sau ra trước sau khi đi vệ sinh có thể đưa vi khuẩn từ hậu môn vào niệu đạo.
– Quan hệ tình dục: Hoạt động tình dục có thể đẩy vi khuẩn vào niệu đạo, đặc biệt nếu không vệ sinh trước/sau.
– Giữ nước tiểu quá lâu: Việc nhịn tiểu làm ứ đọng nước tiểu, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
– Thay đổi nội tiết: Phụ nữ mang thai, mãn kinh hoặc đang dùng thuốc tránh thai nội tiết có nguy cơ cao hơn.
– Bệnh lý nền: Đái tháo đường, sỏi tiết niệu, phì đại tuyến tiền liệt… làm tăng nguy cơ tái phát UTI.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

– Tiểu buốt, tiểu rắt, cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
– Nước tiểu đục, có mùi hôi nồng hoặc lẫn máu.
– Đau tức vùng hạ vị hoặc lưng dưới (gần thận).
– Sốt, ớn lạnh, buồn nôn – đây có thể là dấu hiệu nhiễm trùng đã lan lên thận.
– Ở người lớn tuổi hoặc trẻ nhỏ: thay đổi hành vi, lú lẫn, sốt không rõ nguyên nhân cũng có thể là biểu hiện của UTI.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan vì “chỉ tiểu buốt nhẹ”, nhưng khi xét nghiệm nước tiểu mới phát hiện vi khuẩn đã kháng thuốc do tự ý dùng kháng sinh trước đó.

Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát hiệu quả

– Uống đủ nước: Giúp rửa trôi vi khuẩn ra khỏi đường tiểu – tối thiểu 1.5–2 lít/ngày.
– Đi tiểu ngay sau khi quan hệ: Giảm nguy cơ vi khuẩn “bám trụ” trong niệu đạo.
– Vệ sinh đúng cách: Lau từ trước ra sau, tránh dùng dung dịch vệ sinh có tính tẩy mạnh.
– Không nhịn tiểu: Đi tiểu đều đặn, không để bàng quang quá đầy.
– Tránh tự ý dùng kháng sinh: Dùng sai thuốc có thể khiến vi khuẩn kháng thuốc, làm UTI tái phát dai dẳng.

Khi nào cần dùng kháng sinh?

Không phải mọi trường hợp nhiễm khuẩn đường tiết niệu đều cần kháng sinh. Với các ca nhẹ ở phụ nữ trẻ, khỏe mạnh, đôi khi cơ thể có thể tự đào thải vi khuẩn nếu được hỗ trợ đúng cách (uống nước nhiều, nghỉ ngơi).

Tuy nhiên, nếu có bất kỳ dấu hiệu như sốt, đau lưng, tiểu ra máu hoặc triệu chứng kéo dài >48 giờ, bạn cần xét nghiệm nước tiểu và dùng kháng sinh theo chỉ định. Việc điều trị sớm giúp tránh biến chứng như viêm thận – bể thận cấp, suy thận hoặc nhiễm trùng huyết.

Nhiễm khuẩn đường tiết niệu tuy thường lành tính nhưng có thể tiến triển nghiêm trọng nếu bỏ qua các dấu hiệu ban đầu. Đặc biệt với phụ nữ mang thai, người cao tuổi hoặc có bệnh mạn tính, việc chẩn đoán và điều trị sớm là rất quan trọng. Nếu bạn nghi ngờ mình bị UTI, đừng chần chừ – hãy đi khám để được xét nghiệm và tư vấn phù hợp, thay vì tự “chữa mẹo” hay dùng kháng sinh bừa bãi.