Bàng quang ít nước tiểu có phải dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng?
Chào bạn,
Tình trạng bàng quang ít nước tiểu – hay còn gọi là thiểu niệu (dưới 500ml/24 giờ) – đôi khi chỉ do uống ít nước, nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của các bệnh lý tiết niệu hoặc thận. Nếu lượng nước tiểu giảm sâu dưới 50ml/24 giờ (vô niệu), đây là tình trạng cấp cứu y khoa, cần can thiệp ngay. Trong phòng khám, tôi thường gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với triệu chứng này, đến khi suy thận tiến triển mới đi khám – điều đó rất đáng tiếc.
Nguyên nhân phổ biến khiến bàng quang ít nước tiểu
– Uống không đủ nước: Đây là nguyên nhân sinh lý đơn giản nhất. Khi cơ thể thiếu nước, thận sẽ tái hấp thu nhiều hơn để duy trì thể tích tuần hoàn, dẫn đến tiểu ít và nước tiểu đậm màu.
– Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI): Vi khuẩn xâm nhập niệu đạo, bàng quang gây viêm, dẫn đến tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu són và cảm giác “muốn đi mà không đi được”.
– Tắc nghẽn đường tiết niệu: Sỏi thận, sỏi bàng quang, khối u hoặc hẹp niệu đạo có thể cản trở dòng nước tiểu, khiến bàng quang không thể tống hết nước tiểu ra ngoài.
– Suy thận cấp hoặc mạn: Khi chức năng lọc của thận suy giảm, lượng nước tiểu sẽ giảm rõ rệt – đây là một trong những dấu hiệu lâm sàng quan trọng nhất.
– Bệnh lý tuyến tiền liệt ở nam giới: Phì đại lành tính, viêm hoặc ung thư tuyến tiền liệt có thể chèn ép niệu đạo, gây tiểu khó, tiểu yếu và tiểu ít.
– Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc như NSAIDs (ibuprofen, diclofenac), thuốc lợi tiểu không đúng cách, hoặc thuốc ức chế men chuyển (ACE inhibitors) có thể ảnh hưởng đến lưu lượng nước tiểu.
– Mất nước nặng: Do nôn mửa, tiêu chảy kéo dài, bỏng, hoặc sốt cao – làm giảm thể tích tuần hoàn, khiến thận giảm bài tiết nước tiểu để bảo toàn dịch.
Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi khám ngay
Bạn không nên chờ đợi nếu thấy bàng quang ít nước tiểu kèm theo bất kỳ dấu hiệu sau:
– Tiểu buốt, rát, cảm giác tiểu không hết hoặc tiểu són.
– Nước tiểu đục, có máu, mùi hôi khó chịu.
– Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi toàn thân – có thể gợi ý nhiễm trùng lan rộng.
– Đau tức vùng bụng dưới, hông hoặc lưng – đặc biệt nếu đau lan ra háng (gợi ý sỏi niệu quản).
– Triệu chứng toàn thân như choáng váng, mạch nhanh, huyết áp tụt – đây có thể là sốc do nhiễm trùng hoặc suy thận cấp, cần cấp cứu ngay.
Hướng dẫn xử trí và phòng ngừa
– Bổ sung đủ nước: Mục tiêu 1.5–2 lít/ngày (trừ khi có chống chỉ định do suy tim, suy thận). Nước tiểu trong, nhạt màu là dấu hiệu tốt.
– Không nhịn tiểu: Thói quen này làm tăng nguy cơ ứ đọng nước tiểu, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
– Hạn chế thuốc giảm đau tự ý: Đặc biệt là nhóm NSAIDs – chúng có thể gây tổn thương thận nếu dùng kéo dài.
– Khám sức khỏe định kỳ: Đặc biệt nếu bạn trên 50 tuổi, có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường hoặc bệnh thận mạn tính.
– Nam giới trung niên nên tầm soát tuyến tiền liệt: Bằng siêu âm và xét nghiệm PSA nếu có triệu chứng tiểu bất thường.
Trong thực hành lâm sàng, tôi luôn nhấn mạnh: tiểu ít không phải lúc nào cũng “chỉ là thiếu nước”. Nhiều trường hợp suy thận cấp khởi phát âm thầm với triệu chứng duy nhất là giảm lượng nước tiểu. Việc chẩn đoán sớm – qua xét nghiệm creatinine, ure máu, siêu âm bụng và nước tiểu – có thể giúp ngăn ngừa tổn thương thận vĩnh viễn. Nếu bạn thấy lượng nước tiểu giảm rõ rệt trong 1–2 ngày kèm bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đừng chần chừ – hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiết niệu càng sớm càng tốt.
