Ù một bên tai: Có phải dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng?

Chào bạn, tôi hiểu cảm giác bất an khi xuất hiện ù một bên tai – đặc biệt là khi nó kéo dài và không rõ nguyên nhân. Triệu chứng này tuy phổ biến, nhưng lại có thể phản ánh nhiều vấn đề khác nhau, từ đơn giản như tích tụ ráy tai đến những tình trạng cần can thiệp y khoa sớm như rối loạn tai trong hoặc tổn thương thần kinh thính giác.

Nguyên nhân thường gặp gây ù một bên tai

Triệu chứng ù một bên tai (tên chuyên môn: tinnitus một bên) hiếm khi xảy ra “vô cớ”. Dưới góc nhìn lâm sàng, tôi thường xem xét các nhóm nguyên nhân sau:

– Tắc nghẽn ống tai ngoài: Ráy tai tích tụ quá mức có thể che lấp màng nhĩ, làm âm thanh dội ngược vào trong và tạo cảm giác ù – điều này hoàn toàn có thể giải quyết bằng làm sạch nhẹ nhàng tại phòng khám.
– Tiếp xúc với tiếng ồn lớn: Làm việc trong môi trường ồn ào (xưởng máy, concert, dùng tai nghe âm lượng cao) có thể gây tổn thương tế bào lông ở ốc tai – dẫn đến ù tai cấp hoặc mạn tính.
– Chấn thương vùng đầu – cổ – tai: Tai nạn giao thông, va đập mạnh có thể ảnh hưởng đến cấu trúc tai giữa hoặc dây thần kinh thính giác.
– Viêm hoặc nhiễm trùng tai giữa: Kèm theo đau, sốt, đôi khi có dịch tiết – thường gặp ở trẻ nhưng người lớn cũng không loại trừ.
– Rối loạn ống Eustachian: Ống nối tai giữa với họng bị tắc (do cảm lạnh, dị ứng) khiến áp lực trong tai mất cân bằng, gây ù và đầy tai.
– Thủng màng nhĩ: Do chấn thương, nhiễm trùng nặng hoặc ngoáy tai quá sâu – có thể đi kèm giảm thính lực đột ngột.
– Bệnh Meniere: Một rối loạn tai trong đặc trưng bởi bộ ba triệu chứng: ù tai, chóng mặt dữ dội và giảm thính lực dao động – thường chỉ ảnh hưởng một bên.
– U dây thần kinh thính giác (u thần kinh sọ VIII): Hiếm gặp, nhưng rất quan trọng vì có thể gây ù tai một bên kéo dài, tiến triển chậm kèm mất thăng bằng.
– Tác dụng phụ của thuốc: Một số kháng sinh (như gentamicin), thuốc lợi tiểu, aspirin liều cao hoặc hóa trị có thể độc với tai – gọi là ototoxicity.
– Bệnh lý toàn thân: Cao huyết áp, tiểu đường, suy thận hoặc rối loạn tuần hoàn não cũng có thể biểu hiện qua ù tai – do ảnh hưởng đến lưu lượng máu nuôi dưỡng tai trong.
– Lão hóa thính giác (presbycusis): Thường ù hai bên, nhưng đôi khi khởi phát lệch một bên trước.

Khi nào bạn nên đi khám ngay?

Không phải lúc nào ù một bên tai cũng nguy hiểm, nhưng có những “dấu đỏ” bạn tuyệt đối không nên bỏ qua:

– Ù tai kéo dài trên 48–72 giờ mà không rõ nguyên nhân.
– Kèm giảm thính lực đột ngột – đây là cấp cứu tai mũi họng!
– Chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn – gợi ý tổn thương tai trong hoặc thần kinh.
– Đau tai dữ dội, chảy mủ hoặc sốt – dấu hiệu nhiễm trùng.
– Ù tai chỉ xảy ra một bên và ngày càng nặng – cần loại trừ u thần kinh thính giác.
– Xuất hiện cùng tê bì, yếu mặt hoặc nói ngọng – có thể liên quan đến đột quỵ hoặc tổn thương thần kinh sọ.

Trong phòng khám, tôi thường bắt đầu bằng nội soi tai, kiểm tra thính lực (audiometry), và nếu nghi ngờ nguyên nhân thần kinh hoặc mạch máu, sẽ chỉ định MRI hoặc CT scan.

Làm gì để giảm ù tai và phòng ngừa tái phát?

Nếu nguyên nhân chưa rõ hoặc đang chờ khám, bạn có thể:

– Tránh tiếp xúc tiếng ồn lớn, dùng nút tai khi cần thiết.
– Không tự ngoáy tai sâu – dễ gây tổn thương màng nhĩ hoặc đẩy ráy vào sâu hơn.
– Giữ huyết áp và đường huyết ổn định – nếu bạn có tiền sử tim mạch hoặc tiểu đường.
– Hạn chế caffeine, rượu, muối – những chất này có thể làm nặng thêm triệu chứng ở người bị bệnh Meniere.
– Thư giãn, giảm stress: Lo âu làm tăng độ “rõ” của tiếng ù – nhiều bệnh nhân của tôi thấy đỡ rõ rệt khi kết hợp thiền hoặc liệu pháp nhận thức hành vi (CBT).
– Không tự ý dùng thuốc nhỏ tai hoặc kháng sinh – có thể làm trầm trọng thêm nếu nguyên nhân không phải nhiễm trùng.

Ù một bên tai tuy thường lành tính, nhưng lại là “tiếng chuông cảnh báo” tiềm ẩn nhiều vấn đề từ tai ngoài đến hệ thần kinh trung ương. Đặc biệt khi triệu chứng chỉ xuất hiện ở một bên, tôi luôn khuyến nghị bệnh nhân đi khám chuyên khoa sớm – vì chẩn đoán đúng nguyên nhân mới giúp điều trị hiệu quả, tránh di chứng vĩnh viễn như mất thính lực. Đừng đợi đến khi “quen với tiếng ù” – hãy chủ động tìm hiểu và chăm sóc thính giác của bạn ngay hôm nay.