Thuốc ngạt mũi có thực sự an toàn khi dùng thường xuyên?

Chào bạn,

Câu hỏi của bạn rất phổ biến — và cũng rất đáng lo. Thuốc ngạt mũi (thường là các chế phẩm co mạch như oxymetazoline, xylometazoline) chỉ nên dùng trong thời gian ngắn, tối đa 3–5 ngày. Dùng lâu hơn không những không giúp mũi thông thoáng hơn mà còn gây nghẹt mũi phản ứng (rhinitis medicamentosa) — tình trạng mũi càng phụ thuộc thuốc, càng tắc nặng hơn khi ngưng dùng.

Nguyên nhân khiến bạn “nghiện” thuốc ngạt mũi

– Co mạch quá mức: Các thuốc này làm co mạch máu ở niêm mạc mũi, giảm sưng phù tạm thời. Nhưng nếu dùng liên tục, mạch máu mất khả năng tự điều tiết, dẫn đến giãn ngược trở lại mạnh hơn → nghẹt mũi tái phát nặng hơn.

– Tổn thương niêm mạc mũi: Niêm mạc vốn mỏng manh, khi tiếp xúc lâu với chất co mạch sẽ teo, khô, dễ nứt và chảy máu.

– Lạm dụng do hiểu lầm: Nhiều người nghĩ “thuốc thông mũi = thuốc trị viêm mũi”, nhưng thực tế nó chỉ che giấu triệu chứng, không điều trị nguyên nhân gốc (dị ứng, viêm xoang, vẹo vách ngăn…).

Dấu hiệu cảnh báo bạn đang lạm dụng thuốc ngạt mũi

– Phải xịt thuốc nhiều lần/ngày để thở được.

– Nghẹt mũi quay lại trong vòng vài giờ sau khi ngưng thuốc.

– Cảm giác khô rát, nóng rát hoặc chảy máu cam thường xuyên.

– Mất khứu giác tạm thời hoặc cảm giác “mũi trống rỗng”.

Cách thoát khỏi vòng luẩn quẩn và phục hồi mũi khỏe

– Ngừng thuốc từ từ: Đột ngột ngưng có thể khiến nghẹt mũi bùng phát dữ dội. Bạn có thể pha loãng thuốc với nước muối sinh lý theo tỉ lệ giảm dần trong 5–7 ngày.

– Dùng nước muối sinh lý ưu trương: Giúp làm sạch, giữ ẩm và hỗ trợ niêm mạc phục hồi.

– Điều trị nguyên nhân gốc: Nếu do viêm mũi dị ứng, cần dùng thuốc kháng histamine hoặc corticoid xịt mũi (loại an toàn khi dùng dài ngày). Nếu do cấu trúc mũi bất thường, cần thăm khám chuyên khoa Tai – Mũi – Họng.

– Tránh môi trường khô, khói bụi, thay đổi nhiệt độ đột ngột — những yếu tố kích thích niêm mạc mũi nhạy cảm.

Khi nào nên đi khám?

Bạn nên gặp bác sĩ nếu:

– Đã dùng thuốc ngạt mũi > 7 ngày mà vẫn nghẹt.

– Có kèm theo đau mặt, sốt, dịch mũi vàng/xanh đặc (dấu hiệu viêm xoang).

– Chảy máu mũi tái diễn hoặc khó thở cả hai bên mũi kéo dài.

Tôi gặp rất nhiều bệnh nhân đã “sống chung” với chai thuốc xịt mũi suốt hàng năm trời, đến mức quên mất cảm giác thở tự nhiên là như thế nào. Hãy nhớ: thuốc ngạt mũi là cứu cánh ngắn hạn, không phải giải pháp dài hạn. Việc phục hồi niêm mạc mũi hoàn toàn có thể — nhưng cần kiên nhẫn và đúng hướng. Đừng để thói quen nhỏ trở thành gánh nặng lớn cho sức khỏe hô hấp của bạn.