Nghẹt mũi làm sao hết nhanh?
Chào bạn! Tôi hiểu cảm giác khó chịu khi mũi bị tắc nghẽn – đặc biệt là vào ban đêm hay khi bạn cần tập trung làm việc. Nghẹt mũi thường không nguy hiểm, nhưng lại ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và giấc ngủ. Trong nhiều trường hợp, bạn có thể giảm nghẹt mũi chỉ trong vài phút nếu áp dụng đúng phương pháp.
Dưới đây là những cách hiệu quả, an toàn và có cơ sở y khoa để bạn xử lý tình trạng này ngay tại nhà – đồng thời biết khi nào nên đi khám.
Nguyên nhân phổ biến gây nghẹt mũi
Nghẹt mũi xảy ra khi niêm mạc mũi sưng nề do tăng lưu lượng máu đến các mạch máu nhỏ trong hốc mũi. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:
– Viêm mũi do virus (cảm lạnh, cúm): chiếm đa số các trường hợp, thường tự khỏi sau 5–7 ngày.
– Viêm mũi dị ứng: tiếp xúc với phấn hoa, bụi, lông thú… khiến cơ thể giải phóng histamine, gây phù nề niêm mạc.
– Viêm xoang cấp hoặc mạn tính: kèm theo đau mặt, dịch mũi đặc, đôi khi sốt.
– Lệch vách ngăn mũi: nguyên nhân cơ học, thường gây nghẹt một bên mũi kéo dài.
– Sử dụng thuốc co mạch mũi quá liều (như xylometazolin): dẫn đến “nghẹt mũi dội ngược” (rebound congestion).
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám bác sĩ
Đa số trường hợp nghẹt mũi là lành tính, nhưng bạn nên thăm khám nếu xuất hiện:
– Nghẹt mũi kéo dài hơn 10–14 ngày không cải thiện.
– Dịch mũi màu xanh/vàng đặc, có mùi hôi, kèm đau vùng má hoặc trán.
– Sốt cao, mệt mỏi, đau đầu dữ dội – gợi ý viêm xoang nhiễm trùng.
– Khó thở nghiêm trọng, tím môi hoặc nhịp tim nhanh – cần can thiệp khẩn.
– Triệu chứng chỉ ở một bên mũi, đặc biệt có chảy máu hoặc mất khứu giác – cần loại trừ khối u hoặc dị vật (ở trẻ nhỏ).
Cách giảm nghẹt mũi tức thì và an toàn tại nhà
Bạn có thể thử ngay những biện pháp sau – đều được khuyến cáo bởi các hiệp hội tai mũi họng quốc tế:
– Xông hơi nước nóng: hít hơi nước ấm (có thể thêm vài giọt tinh dầu khuynh diệp hoặc bạc hà) giúp làm loãng dịch nhầy và giảm sưng niêm mạc. Thực hiện 5–10 phút, 2–3 lần/ngày.
– Rửa mũi bằng nước muối sinh lý 0.9%: dùng bình Neti hoặc chai xịt để làm sạch chất nhầy và dị nguyên. Hiệu quả rõ rệt trong viêm mũi dị ứng.
– Nâng cao đầu khi ngủ: kê gối cao giúp giảm ứ dịch ở mũi, cải thiện lưu thông khí.
– Chườm ấm vùng sống mũi: làm giãn mạch, giảm cảm giác nặng mặt và hỗ trợ dẫn lưu xoang.
– Uống đủ nước: giữ niêm mạc ẩm, tránh dịch mũi đặc quánh. Trà gừng, nước chanh ấm cũng hỗ trợ nhẹ.
⚠️ Lưu ý: Không lạm dụng thuốc nhỏ mũi co mạch (Otrivin, Rhumenol…) quá 3 ngày – dễ gây phụ thuộc và tổn thương niêm mạc vĩnh viễn.
Phòng ngừa nghẹt mũi tái phát hiệu quả
Để tránh “dính đòn” liên tục, bạn nên:
– Tránh dị nguyên nếu bị viêm mũi dị ứng: đeo khẩu trang khi ra ngoài, vệ sinh giường chiếu, hạn chế nuôi thú trong phòng ngủ.
– Tăng cường miễn dịch: ngủ đủ, ăn nhiều rau củ giàu vitamin C, vận động đều.
– Giữ ẩm không khí: dùng máy tạo ẩm trong phòng điều hòa hoặc mùa hanh khô.
– Không hút thuốc và tránh khói thuốc: khói làm kích ứng niêm mạc mũi, dễ gây viêm mạn tính.
Nghẹt mũi tuy nhỏ nhưng có thể là dấu hiệu sớm của viêm xoang, dị ứng hoặc thậm chí vấn đề cấu trúc mũi. Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan, tự dùng thuốc nhỏ mũi hàng tháng – đến khi niêm mạc mũi teo, mất khả năng tự điều tiết thì việc điều trị rất phức tạp.
Vì vậy, nếu nghẹt mũi kéo dài, tái đi tái lại hoặc ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng sống, bạn đừng chần chừ – hãy đi khám chuyên khoa Tai Mũi Họng để được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng hướng.
