Nạo VA là gì và khi nào cần thực hiện thủ thuật này?
Chào bạn,
Nạo VA là một thủ thuật ngoại khoa nhằm loại bỏ mô VA (adenoids) — một tổ chức lympho nằm ở vòm mũi họng, phía sau khoang mũi. Thủ thuật này thường được chỉ định khi VA phì đại gây cản trở hô hấp, nhiễm trùng tái phát hoặc ảnh hưởng đến thính lực của trẻ. Dù nghe có vẻ đáng lo, nhưng nạo VA là một can thiệp khá an toàn và phổ biến trong chuyên khoa Tai Mũi Họng nhi.
VA là gì và vai trò của nó trong cơ thể?
VA (adenoids) là một phần của hệ bạch huyết, nằm ở vùng vòm họng, ngay sau mũi và trên khẩu cái mềm. Cũng như amidan, VA tham gia vào hàng rào miễn dịch, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn và virus xâm nhập qua đường hô hấp trên — đặc biệt ở trẻ nhỏ từ 3–7 tuổi, khi hệ miễn dịch còn đang phát triển.
Tuy nhiên, chính vì hoạt động miễn dịch mạnh nên VA dễ bị viêm, sưng to và có thể trở thành “ổ chứa” vi khuẩn nếu không được xử lý kịp thời.
Vì sao cần nạo VA?
Nạo VA thường được cân nhắc khi VA phì đại hoặc viêm mạn tính gây ra các vấn đề sau:
– Khó thở qua mũi, trẻ phải thở bằng miệng thường xuyên, dẫn đến khô họng, hôi miệng và thay đổi cấu trúc khuôn mặt theo thời gian (gọi là “bộ mặt VA”).
– Ngủ ngáy, ngưng thở khi ngủ: VA to chèn ép đường thở, làm gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của trẻ.
– Viêm tai giữa tái phát: VA phì đại có thể cản trở vòi nhĩ — ống nối tai giữa với họng — khiến dịch ứ đọng trong tai, gây giảm thính lực tạm thời hoặc viêm tai mạn tính.
– Viêm xoang hoặc viêm họng kéo dài: Do dịch mũi sau chảy xuống họng liên tục, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
Trong nhiều trường hợp tôi gặp tại phòng khám, cha mẹ chỉ nghĩ con “hay ốm vặt”, nhưng thực chất là do VA quá phát mà không được chẩn đoán sớm.
Dấu hiệu cảnh báo nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa
Bạn nên lưu ý nếu trẻ có các biểu hiện sau:
– Thở khò khè hoặc ngáy to khi ngủ, có lúc ngưng thở vài giây rồi giật mình tỉnh dậy.
– Thường xuyên bị viêm tai, đau tai, hoặc nghe kém.
– Nói giọng mũi, phát âm không rõ, hay phải há miệng để thở.
– Chậm tăng cân, mệt mỏi ban ngày do ngủ không sâu giấc.
Đây không chỉ là những “triệu chứng thông thường” — chúng có thể là dấu hiệu của rối loạn hô hấp do VA phì đại, cần được đánh giá chuyên sâu.
Quy trình và mức độ an toàn của thủ thuật nạo VA
Nạo VA là một thủ thuật ngắn, thường kéo dài 15–30 phút, được thực hiện dưới gây mê toàn thân. Bác sĩ sẽ tiếp cận VA qua đường miệng — không cần rạch da — và loại bỏ mô phì đại bằng dụng cụ chuyên biệt.
Sau mổ, trẻ thường hồi phục trong vài ngày với các biểu hiện nhẹ như đau họng, sốt nhẹ hoặc cảm giác vướng ở cổ họng. Biến chứng nghiêm trọng rất hiếm, đặc biệt khi thực hiện tại cơ sở y tế có chuyên môn.
Nhiều phụ huynh lo ngại việc cắt bỏ VA sẽ làm suy giảm miễn dịch, nhưng thực tế, vai trò miễn dịch của VA giảm dần sau 5–7 tuổi, và các tổ chức lympho khác sẽ đảm nhận thay thế.
Nạo VA không phải là “mổ lớn”, nhưng cũng không nên thực hiện một cách vội vàng. Việc quyết định can thiệp cần dựa trên thăm khám lâm sàng kỹ lưỡng, nội soi mũi họng và đôi khi cần thêm các xét nghiệm chức năng hô hấp khi ngủ. Nếu con bạn có các triệu chứng nghi ngờ, hãy đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được đánh giá chính xác — đừng tự chẩn đoán hay trì hoãn vì lo sợ thủ thuật.
Ở giai đoạn sớm, can thiệp đúng lúc không chỉ giúp trẻ thở dễ hơn mà còn bảo vệ thính lực, giấc ngủ và sự phát triển toàn diện.
