Nạo VA là gì và khi nào cần thực hiện?
Chào bạn,
Nạo VA là một thủ thuật ngoại khoa đơn giản nhằm cắt bỏ tổ chức VA (hay còn gọi là amidan vòm) khi chúng phì đại hoặc viêm mạn tính, gây cản trở đường thở, ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp và giấc ngủ của trẻ. Đây là can thiệp khá phổ biến trong chuyên khoa Tai – Mũi – Họng nhi, thường an toàn và mang lại hiệu quả rõ rệt nếu đúng chỉ định.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu khi nào cần nạo VA, những dấu hiệu cảnh báo, cũng như cách chăm sóc sau thủ thuật.
Nguyên nhân phổ biến dẫn đến chỉ định nạo VA
– VA phì đại: Tổ chức VA phát triển quá mức ở trẻ nhỏ (thường từ 2–8 tuổi), chèn ép vòm họng, gây tắc nghẽn đường thở trên.
– Viêm VA mạn tính tái phát: Trẻ bị viêm mũi họng nhiều lần trong năm (>4–5 đợt/năm), điều trị nội khoa không đáp ứng.
– Biến chứng do VA: Viêm tai giữa tái diễn, nghe kém dẫn truyền, hoặc hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.
– Ảnh hưởng đến sinh hoạt: Ngủ ngáy nặng, giật mình, ngủ không sâu giấc, thậm chí chậm phát triển thể chất do thiếu oxy mạn tính.
Dấu hiệu cảnh báo nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa
– Ngủ ngáy thường xuyên kèm theo ngừng thở ngắn (trên 10 giây) khi ngủ.
– Trẻ miệng lúc nào cũng há, thở bằng miệng cả ngày lẫn đêm.
– Giọng mũi đặc, nói ngọng do luồng hơi không đi qua mũi bình thường.
– Hay quấy khóc về đêm, đổ mồ hôi trộm, ngủ không yên.
– Suy dinh dưỡng, chậm tăng cân dù ăn uống đầy đủ — đây là hệ quả của việc thiếu oxy mạn tính khi ngủ.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều trẻ 4–5 tuổi bị chẩn đoán nhầm “lười ăn” hoặc “tăng động”, nhưng nguyên nhân thực sự lại là VA quá to làm trẻ mệt mỏi, khó tập trung do thiếu ngủ.
Thủ thuật nạo VA diễn ra như thế nào? Có nguy hiểm không?
Nạo VA là thủ thuật ngoại trú, thực hiện dưới gây mê nhẹ và kéo dài khoảng 15–20 phút. Bác sĩ sẽ dùng dụng cụ chuyên biệt để cắt bỏ khối VA phì đại qua đường miệng, không cần rạch da hay khâu vết thương.
Về độ an toàn:
– Tỷ lệ biến chứng nghiêm trọng rất thấp (<1%) khi thực hiện tại cơ sở y tế uy tín.
– Biến chứng thường gặp nhất là chảy máu nhẹ hoặc nôn ói sau gây mê, nhưng đều kiểm soát được.
– Không ảnh hưởng đến miễn dịch lâu dài: VA chỉ là một phần nhỏ trong hệ bạch huyết vùng đầu cổ; các tổ chức lympho khác sẽ đảm nhiệm vai trò bảo vệ.
Chăm sóc sau nạo VA và phòng ngừa tái phát
– 24–48 giờ đầu: Cho trẻ uống nước mát, ăn mềm (sữa, cháo loãng), tránh đồ nóng, cứng hoặc chua cay.
– Theo dõi chảy máu: Nếu thấy trẻ khạc ra máu tươi nhiều hoặc nuốt liên tục (dấu hiệu nuốt máu), cần đến viện ngay.
– Vệ sinh mũi họng: Dùng nước muối sinh lý xịt mũi 2–3 lần/ngày trong tuần đầu để làm sạch và giảm sưng.
– Tái khám: Sau 1–2 tuần để đánh giá hồi phục và kiểm tra có còn tắc nghẽn hay không.
Lưu ý: VA ít khi tái phát sau nạo nếu thủ thuật được thực hiện triệt để. Tuy nhiên, vẫn cần giữ gìn vệ sinh mũi họng để tránh viêm nhiễm vùng hầu họng.
Nạo VA không phải là “cắt bớt miễn dịch” như nhiều phụ huynh lo lắng, mà là một giải pháp hiệu quả khi tổ chức này trở thành nguồn bệnh hoặc cản trở hô hấp. Nếu con bạn có các dấu hiệu tắc nghẽn đường thở mạn tính, đừng chần chừ — can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ ngủ ngon, phát triển tốt và tránh được các biến chứng lâu dài. Bạn nên đưa bé đến chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để được thăm khám và tư vấn cụ thể.
