Mũi có nhiều đờm đặc là dấu hiệu của bệnh gì?
Chào bạn,
Tình trạng mũi có nhiều đờm đặc thường là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi niêm mạc mũi bị kích thích hoặc viêm nhiễm. Đờm đặc — hay còn gọi là dịch mũi cô đặc — có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân, từ cảm lạnh thông thường đến dị ứng, mất nước, thậm chí là trào ngược dạ dày. Trong đa số trường hợp, đây không phải dấu hiệu nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài hoặc đi kèm triệu chứng bất thường, bạn nên đi khám để loại trừ các bệnh lý sâu hơn.
Nguyên nhân khiến mũi có nhiều đờm đặc
– Nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh, chất nhầy trong mũi tăng tiết và trở nên đặc hơn do chứa tế bào miễn dịch, vi khuẩn và xác tế bào.
– Cảm lạnh thông thường: Virus cảm lạnh làm niêm mạc mũi sưng, tăng tiết dịch. Ban đầu dịch trong, sau vài ngày có thể đặc lại và chuyển sang màu vàng hoặc xanh — đây là phản ứng viêm bình thường, không nhất thiết là nhiễm khuẩn nặng.
– Viêm xoang cấp hoặc mạn tính: Khi các hốc xoang bị tắc nghẽn, dịch nhầy không thoát ra ngoài được, ứ đọng và đặc quánh. Đờm thường kèm theo đau mặt, áp lực vùng trán hoặc má.
– Dị ứng mũi: Phấn hoa, bụi nhà, lông thú cưng… kích hoạt hệ miễn dịch giải phóng histamin, gây sưng niêm mạc và tăng tiết dịch. Dịch mũi thường trong lúc đầu, nhưng nếu kéo dài có thể đặc lại do bội nhiễm thứ phát.
– Mất nước: Khi cơ thể thiếu nước, mọi loại dịch — kể cả dịch mũi — đều trở nên cô đặc, dính và khó đào thải.
– Yếu tố môi trường: Không khí khô (đặc biệt vào mùa đông hoặc khi dùng điều hòa), khói thuốc, hóa chất tẩy rửa… đều có thể làm khô niêm mạc mũi, khiến cơ thể “bù” bằng cách tiết nhiều dịch hơn — nhưng lại đặc và khó thoát.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Axit trào ngược lên họng kích thích niêm mạc, gây phản xạ tăng tiết dịch mũi họng — thường gọi là “đờm sau họng”, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến mũi.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám bác sĩ
Bạn nên đến cơ sở y tế nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu sau:
– Đờm đặc kéo dài trên 10 ngày mà không cải thiện.
– Đờm có màu xanh đậm, vàng đậm hoặc lẫn máu.
– Sốt cao trên 38°C, đặc biệt nếu kèm ớn lạnh hoặc mệt mỏi rõ rệt.
– Đau nhức vùng mặt, trán, quanh mắt — gợi ý viêm xoang.
– Khó thở, khò khè hoặc ho kéo dài — có thể liên quan đến hen hoặc viêm phế quản.
– Có bệnh nền như hen suyễn, suy giảm miễn dịch, bệnh phổi mạn tính — cần theo dõi sát hơn.
Cách giảm đờm đặc tại nhà và phòng ngừa tái phát
– Uống đủ nước: Nước ấm, trà gừng, súp nóng giúp làm loãng dịch nhầy, dễ hỉ hoặc khạc ra. Tránh đồ uống có cồn hoặc caffeine vì chúng làm mất nước.
– Xông hơi hoặc dùng máy tạo ẩm: Hít hơi nước ấm (có thể thêm tinh dầu khuynh diệp) giúp làm ẩm niêm mạc, giảm đặc đờm. Máy tạo ẩm trong phòng ngủ rất hữu ích vào mùa khô.
– Rửa mũi bằng nước muối sinh lý 0,9%: Dùng bình rửa mũi (neti pot) hoặc xịt mũi giúp làm sạch dịch nhầy, bụi bẩn và dị nguyên — đặc biệt hiệu quả với người bị dị ứng hoặc viêm xoang.
– Tránh chất kích thích: Hạn chế tiếp xúc với khói thuốc, không khí ô nhiễm, hóa chất tẩy rửa mạnh.
– Không lạm dụng thuốc xịt thông mũi: Các thuốc co mạch (như oxymetazolin) chỉ nên dùng tối đa 3–5 ngày. Dùng lâu có thể gây “nghiện thuốc” và viêm mũi phản ứng.
– Kiểm soát trào ngược (nếu có): Tránh ăn no trước khi ngủ, hạn chế đồ cay, chua, caffeine. Nâng cao đầu giường cũng giúp giảm kích ứng họng – mũi.
Lời khuyên từ bác sĩ
Trong phòng khám, tôi thường gặp nhiều bệnh nhân lo lắng khi thấy đờm đặc, nhất là khi có màu vàng hoặc xanh. Tuy nhiên, màu sắc dịch mũi không phải luôn phản ánh nhiễm khuẩn — nó thường chỉ cho thấy phản ứng viêm đang diễn ra. Quan trọng hơn là thời gian kéo dài và các triệu chứng kèm theo. Nếu đờm đặc xuất hiện sau cảm lạnh và tự hết trong 7–10 ngày, bạn có thể yên tâm. Nhưng nếu tình trạng dai dẳng, tái đi tái lại, hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt — đừng chần chừ, hãy đi khám để tìm đúng nguyên nhân và điều trị kịp thời.
