Không ho nhưng có đờm ở cổ họng – nguyên nhân do đâu?

Chào bạn, tình trạng không ho nhưng có đờm ở cổ họng khá phổ biến trong thực hành lâm sàng của tôi. Đa phần các trường hợp không nguy hiểm, nhưng cũng có thể là biểu hiện sớm của một số vấn đề về tai mũi họng hoặc tiêu hóa. Nguyên nhân thường liên quan đến tăng tiết chất nhầy do kích ứng mạn tính, trào ngược dạ dày, hoặc dị ứng — chứ không nhất thiết phải do nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu đúng bản chất triệu chứng này và biết cách xử trí phù hợp.

Những nguyên nhân thường gặp khiến cổ họng có đờm mà không ho

– Viêm họng hạt mãn tính: Đây là tình trạng niêm mạc họng bị viêm kéo dài, tạo thành các “hạt” lympho nhỏ. Chúng tiết ra dịch nhầy liên tục, gây cảm giác vướng, ngứa họng, nhưng lại không kích thích phản xạ ho mạnh.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên đến hầu họng vào ban đêm hoặc khi nằm, làm niêm mạc họng bị kích ứng và tăng tiết đờm. Nhiều bệnh nhân chỉ than “có đờm”, mà không hề nhận ra mình đang bị trào ngược.
– Chảy dịch mũi sau do viêm xoang mãn tính: Dịch từ xoang chảy xuống thành sau họng, tích tụ và tạo cảm giác có đờm. Triệu chứng thường đi kèm với nghẹt mũi, khịt khạc nhẹ vào buổi sáng.
– Dị ứng đường hô hấp: Tiếp xúc với bụi, phấn hoa, lông thú… có thể làm cơ thể tăng sản xuất chất nhầy như một phản ứng bảo vệ, dù không có nhiễm trùng.
– Hen suyễn kiểu ho khan hoặc tăng tiết đờm: Một số dạng hen không biểu hiện bằng cơn khó thở rõ rệt, mà chỉ có cảm giác nặng ngực, vướng họng hoặc tăng đờm — đặc biệt về đêm.
– Hậu cảm lạnh hoặc viêm đường hô hấp trên nhẹ: Sau khi hết sốt, ho, cơ thể vẫn có thể tiếp tục đào thải dịch nhầy dư thừa qua cổ họng trong vài ngày.

Khi nào bạn nên đi khám bác sĩ?

Mặc dù đa số trường hợp lành tính, nhưng bạn cần lưu ý nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

– Cảm giác vướng họng kéo dài trên 2 tuần mà không cải thiện.
– Khó nuốt, nuốt vướng, đau họng lan lên tai hoặc có khối bất thường khi sờ vùng cổ.
– Đờm đổi màu (vàng, xanh, lẫn máu), kèm theo sốt, sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Triệu chứng nặng hơn vào ban đêm, kèm ợ chua, nóng rát thượng vị — gợi ý trào ngược dạ dày.
– Có tiền sử hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều — yếu tố nguy cơ cho các bệnh lý thanh quản hoặc ung thư họng.

Cách giảm đờm và phòng ngừa tái phát hiệu quả

– Uống đủ nước ấm (1.5–2 lít/ngày): Giúp làm loãng dịch nhầy, dễ dàng tống xuất ra ngoài khi khạc nhẹ.
– Súc họng bằng nước muối sinh lý 0.9% 2–3 lần/ngày: Làm sạch niêm mạc, giảm viêm và cảm giác vướng.
– Giữ độ ẩm không khí: Dùng máy tạo ẩm vào mùa hanh khô hoặc khi ngủ điều hòa, tránh khô họng.
– Điều chỉnh lối sống nếu nghi ngờ trào ngược: Tránh ăn no trước khi ngủ 3 tiếng, hạn chế cà phê, rượu, đồ chiên rán, và nâng cao đầu giường khi ngủ.
– Tránh các chất kích thích: Không hút thuốc, hạn chế tiếp xúc với khói bụi, hóa chất, hoặc môi trường ô nhiễm.
– Không tự ý dùng thuốc long đờm hay kháng sinh: Việc dùng sai có thể làm tình trạng nặng hơn hoặc che lấp triệu chứng bệnh nền.

Tình trạng không ho nhưng có đờm ở cổ họng thường phản ánh sự kích ứng mạn tính hơn là nhiễm trùng cấp. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân lo lắng rằng mình bị “lao” hay “ung thư”, nhưng thực tế lại chỉ là viêm họng hạt hoặc trào ngược dạ dày — những vấn đề hoàn toàn kiểm soát được nếu can thiệp đúng cách. Tuy nhiên, nếu triệu chứng dai dẳng hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt, bạn nên đi khám chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác, tránh bỏ sót bệnh lý tiềm ẩn.