Ho có đờm là dấu hiệu của bệnh gì và khi nào cần đi khám?
Chào bạn,
Ho có đờm không phải là một căn bệnh, mà là phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm tống khứ chất nhầy, vi khuẩn, virus hoặc các chất kích ứng ra khỏi đường thở. Trong đa số trường hợp, đây là triệu chứng lành tính và sẽ tự hết. Tuy nhiên, nếu kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường, bạn cần được đánh giá y khoa kịp thời.
Nguyên nhân phổ biến gây ho có đờm
– Nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính: như cảm lạnh, cúm, viêm phế quản, viêm xoang hoặc viêm phổi – thường do virus, đôi khi do vi khuẩn.
– Bệnh lý hô hấp mạn tính: hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), giãn phế quản – gây ho tái đi tái lại, thường kèm khó thở.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): dịch acid trào lên kích thích họng, gây ho có đờm, đặc biệt về đêm hoặc sau ăn.
– Dị ứng hoặc kích ứng môi trường: như khói bụi, phấn hoa, lông thú – có thể gây tăng tiết đờm và ho kéo dài.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu ho có đờm đi kèm bất kỳ dấu hiệu sau:
– Khó thở, thở khò khè hoặc đau ngực – có thể là biểu hiện của viêm phổi, hen nặng hoặc tắc nghẽn đường thở.
– Sốt cao kéo dài trên 3 ngày – gợi ý nhiễm trùng nặng.
– Đờm lẫn máu – cần loại trừ lao phổi, giãn phế quản hoặc tổn thương niêm mạc đường thở.
– Giảm cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài – có thể liên quan đến bệnh lý toàn thân hoặc mạn tính.
– Ho kéo dài hơn 2 tuần ở người lớn hoặc trên 10 ngày ở trẻ em mà không cải thiện.
Cách làm loãng đờm và giảm ho tại nhà
– Uống đủ nước, ưu tiên chất lỏng ấm: nước lọc, trà gừng, súp gà… giúp làm loãng đờm, dễ khạc ra hơn.
– Tắm nước nóng hoặc xông hơi: hơi ẩm làm dịu niêm mạc đường thở và hỗ trợ long đờm.
– Dùng máy tạo ẩm: đặc biệt vào mùa khô hoặc khi dùng điều hòa, giúp duy trì độ ẩm trong không khí, giảm kích ứng họng.
– Súc họng bằng nước muối ấm: làm sạch họng, giảm viêm và hỗ trợ đào thải đờm.
– Nâng cao đầu khi ngủ: tránh đờm ứ đọng ở cổ họng gây ho về đêm.
Lưu ý đặc biệt với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
– Không dùng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi – có nguy cơ ngộ độc botulism.
– Nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý và hút mũi nhẹ nhàng giúp trẻ dễ thở, bú tốt hơn.
– Giữ ấm và đảm bảo bú đủ – giúp trẻ duy trì sức đề kháng.
– Đi khám ngay nếu trẻ ho kèm sốt, thở nhanh, bỏ bú, tím tái hoặc li bì – đây là các dấu hiệu nguy hiểm cần can thiệp y tế khẩn cấp.
Ho có đờm có lây không?
Ho bản thân không lây, nhưng tác nhân gây ho (như virus, vi khuẩn) có thể lây lan qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc qua bề mặt nhiễm bẩn. Tuy nhiên, nếu ho do hen, COPD hay trào ngược dạ dày thì không lây nhiễm.
Trong phòng khám, tôi thường gặp nhiều bệnh nhân lo lắng khi thấy đờm vàng hay xanh, nghĩ ngay đến “nhiễm khuẩn” và yêu cầu dùng kháng sinh. Nhưng thực tế, màu đờm không phân biệt được virus hay vi khuẩn – và đa số ho cấp tính do virus, không cần kháng sinh. Việc dùng thuốc không đúng không chỉ vô ích mà còn làm tăng nguy cơ kháng thuốc. Hãy theo dõi sát triệu chứng, chăm sóc tại nhà đúng cách, và chỉ dùng thuốc khi có chỉ định y khoa rõ ràng. Nếu ho kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, đừng chần chừ – hãy đi khám để được chẩn đoán chính xác và điều trị phù hợp.
