Hạch sau tai sưng đau có nguy hiểm không?
Chào bạn! Tình trạng hạch sau tai sưng đau mà bạn mô tả khá phổ biến trong thực hành lâm sàng. Đa phần các trường hợp là lành tính, liên quan đến phản ứng viêm nhiễm nhẹ ở vùng đầu – mặt – cổ. Tuy nhiên, cũng có những nguyên nhân cần được đánh giá kỹ để loại trừ bệnh lý tiềm ẩn. Tôi sẽ chia sẻ rõ hơn ngay sau đây.
Nguyên nhân thường gặp khiến hạch sau tai sưng
Hạch bạch huyết sau tai (thuộc nhóm hạch chũm hoặc hạch chẩm) là một phần trong hệ miễn dịch, đóng vai trò “trạm kiểm soát” khi cơ thể phát hiện tác nhân gây bệnh. Khi bị kích thích, chúng có thể sưng to và gây cảm giác đau. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:
– Nhiễm trùng vùng da đầu, tai ngoài hoặc da mặt: Như mụn nhọt, viêm nang lông, chàm, nấm da đầu…
– Viêm tai giữa hoặc viêm tai ngoài: Dù không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ triệu chứng tai, nhưng hạch sau tai có thể phản ứng sớm.
– Nhiễm virus thông thường: Như cảm cúm, sởi, rubella, hoặc virus Epstein-Barr (gây bệnh bạch cầu đơn nhân).
– Phản ứng sau tiêm vắc xin: Đặc biệt là vắc xin phòng sởi – quai bị – rubella (MMR) hoặc thủy đậu.
– Bệnh lý tự miễn hoặc viêm mạn tính: Ít gặp hơn, nhưng vẫn có thể làm hạch kéo dài không đau.
Trong nhiều trường hợp, hạch chỉ sưng tạm thời và tự lặn sau vài ngày đến 1–2 tuần khi nguyên nhân được kiểm soát.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Mặc dù đa số hạch sau tai là lành tính, bạn nên chủ động thăm khám nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu “đỏ” nào sau đây:
– Hạch to trên 2 cm, cứng như đá, không di động dưới da.
– Hạch không đau, tồn tại trên 2–3 tuần mà không giảm.
– Kèm theo sốt kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân, ra mồ hôi đêm.
– Có vết loét da, nốt ruồi thay đổi hình dạng, hoặc khối u vùng đầu – cổ đi kèm.
– Tái phát nhiều lần ở cùng vị trí dù không có nhiễm trùng rõ ràng.
Đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý sâu hơn như lao hạch, lymphoma, hoặc di căn ung thư – dù hiếm, nhưng cần loại trừ sớm.
Cách giảm khó chịu và phòng ngừa tái phát
Nếu hạch sau tai chỉ do viêm nhiễm nhẹ, bạn có thể chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn sau:
– Không sờ nắn, day ấn liên tục vào hạch – điều này có thể làm tình trạng viêm nặng hơn.
– Chườm ấm nhẹ vùng hạch trong 10–15 phút, 2–3 lần/ngày để hỗ trợ lưu thông bạch huyết.
– Giữ vệ sinh da đầu và tai sạch sẽ, tránh gãi mạnh hoặc dùng vật nhọn ngoáy tai.
– Uống đủ nước, nghỉ ngơi đầy đủ để tăng cường miễn dịch tự nhiên.
– Không tự ý dùng kháng sinh hay thuốc kháng viêm kéo dài nếu chưa có chẩn đoán rõ ràng.
Nếu hạch đi kèm với đau tai, ngứa da đầu hoặc nổi mẩn, hãy xác định và điều trị đúng nguyên nhân gốc rễ (ví dụ: dùng thuốc chống nấm cho nấm da đầu, nhỏ tai cho viêm tai ngoài…).
Khi nào cần siêu âm hoặc sinh thiết hạch?
Trong phòng khám, tôi thường chỉ định siêu âm hạch cổ – sau tai khi hạch có đặc điểm nghi ngờ: kích thước lớn, cấu trúc bất thường trên hình ảnh, hoặc kéo dài quá 3 tuần. Siêu âm giúp phân biệt giữa hạch viêm (có trục trung tâm, nhu mô đồng nhất) và hạch ác tính (mất cuống, viền không đều).
Sinh thiết hạch chỉ được cân nhắc khi có dấu hiệu rất đáng lo ngại hoặc hạch tiếp tục tiến triển dù đã điều trị bảo tồn. Đây là bước cuối cùng để chẩn đoán chính xác, không phải ai cũng cần.
Hạch sau tai sưng đau thường là phản ứng sinh lý của cơ thể trước nhiễm trùng nhẹ và ít khi nguy hiểm. Tuy nhiên, đừng chủ quan nếu hạch không đau, cứng, tồn tại lâu hoặc đi kèm triệu chứng toàn thân. Việc theo dõi sát và thăm khám kịp thời sẽ giúp bạn yên tâm hơn – và nếu có vấn đề, can thiệp sớm luôn mang lại kết quả tốt nhất.
