Đờm ở cổ họng kéo dài có phải dấu hiệu của bệnh lý?
Chào bạn! Cảm giác vướng đờm ở cổ họng – còn gọi là “cảm giác có dị vật” hoặc “đờm dãi đọng lại” – là một triệu chứng rất phổ biến mà tôi gặp hàng ngày trong phòng khám. Trong đa số trường hợp, hiện tượng này không nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài trên 2–3 tuần hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường khác, đó có thể là tín hiệu cảnh báo từ hệ hô hấp, tai mũi họng hoặc thậm chí là trào ngược dạ dày – thực quản.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, khi nào cần lo lắng và cách xử trí phù hợp.
Nguyên nhân phổ biến gây đờm ở cổ họng
– Viêm mũi xoang mạn tính: Dịch mũi chảy xuống họng (post-nasal drip) là nguyên nhân hàng đầu khiến bạn luôn thấy vướng đờm, đặc biệt khi nằm hoặc mới ngủ dậy.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD/LPR): Axit hoặc dịch vị trào lên kích thích niêm mạc họng, gây tăng tiết nhầy – dù bạn không bị ợ nóng rõ rệt. Đây là nguyên nhân dễ bị bỏ sót.
– Viêm họng mạn tính hoặc kích ứng do môi trường: Khói thuốc, bụi, ô nhiễm, thay đổi thời tiết… làm niêm mạc họng tăng tiết dịch bảo vệ, tạo cảm giác đờm dãi.
– Hút thuốc lá hoặc sử dụng rượu bia thường xuyên: Gây tổn thương lớp lông chuyển ở niêm mạc đường thở, làm giảm khả năng đào thải đờm tự nhiên.
– Rối loạn cảm giác họng (globus pharyngeus): Cảm giác vướng như có đờm nhưng thực tế không có dịch tiết – thường liên quan đến căng thẳng, lo âu.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám sớm
Bạn nên chủ động thăm khám nếu đờm ở cổ họng đi kèm:
– Khó nuốt, nuốt vướng hoặc đau khi nuốt.
– Giọng nói thay đổi kéo dài (khàn tiếng > 2 tuần).
– Ho ra máu, sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Cảm giác vướng tăng dần, không cải thiện sau 2–3 tuần chăm sóc tại nhà.
– Có tiền sử hút thuốc lâu năm hoặc tiếp xúc với chất độc hại.
Những dấu hiệu này có thể gợi ý tình trạng viêm nhiễm sâu, u họng, hoặc thậm chí tổn thương thanh quản – cần nội soi để đánh giá chính xác.
Cách giảm đờm ở cổ họng và phòng ngừa tái phát
– Uống đủ nước (1.5–2 lít/ngày): Giúp làm loãng dịch nhầy, dễ khạc ra ngoài.
– Súc họng bằng nước muối sinh lý ấm 2–3 lần/ngày để làm sạch niêm mạc và giảm kích ứng.
– Tránh các chất kích thích: Thuốc lá, cà phê, rượu bia, đồ cay nóng – vì chúng làm tăng tiết đờm hoặc gây trào ngược.
– Nâng cao đầu khi ngủ nếu nghi ngờ trào ngược: Dùng gối cao hoặc kê chân giường 10–15 cm.
– Không cố gắng khạc liên tục hoặc “hắng giọng” quá mức: Hành động này càng làm niêm mạc họng tổn thương và tăng tiết dịch bù trừ.
Nếu nghi ngờ trào ngược, bạn có thể thử dùng thuốc kháng acid (như omeprazole) trong 2 tuần – nhưng nên tham vấn bác sĩ trước khi dùng dài ngày.
Khi nào cần nội soi họng hoặc chụp X-quang?
Tôi thường chỉ định nội soi mũi họng cho những bệnh nhân có triệu chứng kéo dài > 3 tuần, không đáp ứng với điều trị thông thường, hoặc có yếu tố nguy cơ (hút thuốc, tuổi > 45, tiền sử gia đình ung thư). Nội soi giúp nhìn trực tiếp niêm mạc họng, dây thanh, vùng mũi sau – từ đó phân biệt giữa viêm, trào ngược, hay tổn thương thực thể.
Trong một số trường hợp, nếu nghi ngờ viêm xoang hoặc viêm phế quản mạn, có thể cần chụp CT xoang hoặc X-quang phổi.
Đờm ở cổ họng tuy thường lành tính, nhưng không nên xem nhẹ nếu kéo dài. Trong kinh nghiệm lâm sàng của tôi, đến 30–40% bệnh nhân đến khám vì “vướng đờm” thực chất đang bị trào ngược họng – thanh quản (LPR), một dạng trào ngược im lặng không có ợ chua. Việc chẩn đoán đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn điều trị hiệu quả, tránh dùng kháng sinh hay thuốc long đờm vô ích.
Nếu triệu chứng ảnh hưởng đến sinh hoạt, giấc ngủ hoặc khiến bạn lo lắng – đừng chần chừ, hãy đi khám chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Tiêu hóa để được tư vấn cá thể hóa. Sức khỏe đường thở bắt đầu từ những dấu hiệu nhỏ nhất!
