Điếc có chữa được không?
Chào bạn,
Câu hỏi “điếc có chữa được không” là một trong những băn khoăn rất thường gặp trong phòng khám tai mũi họng của tôi. Câu trả lời ngắn gọn là: tùy thuộc vào nguyên nhân và loại điếc, một số trường hợp có thể hồi phục hoàn toàn, trong khi số khác chỉ có thể cải thiện hoặc cần hỗ trợ thính giác lâu dài.
Nguyên nhân gây điếc – yếu tố quyết định khả năng điều trị
Điếc (hay giảm thính lực) không phải là một bệnh đơn lẻ, mà là biểu hiện của nhiều tình trạng khác nhau. Khả năng chữa khỏi phụ thuộc trực tiếp vào loại điếc bạn đang gặp:
– Điếc dẫn truyền: do tổn thương ở tai ngoài hoặc tai giữa (ví dụ: ráy tai quá nhiều, viêm tai giữa, thủng màng nhĩ). Loại này thường có thể điều trị khỏi bằng thuốc, thủ thuật hoặc phẫu thuật.
– Điếc tiếp nhận (điếc thần kinh): do tổn thương tế bào lông ở ốc tai hoặc dây thần kinh thính giác (do tuổi tác, tiếng ồn, nhiễm virus, dùng thuốc độc tai…). Loại này ít khi hồi phục hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát và hỗ trợ bằng máy trợ thính hoặc cấy ốc tai điện tử.
– Điếc đột ngột: mất thính lực xảy ra trong vòng 72 giờ, thường không rõ nguyên nhân. Đây là cấp cứu tai mũi họng – nếu can thiệp sớm (trong 1–2 tuần đầu), khả năng hồi phục khá cao.
– Điếc bẩm sinh: có thể do di truyền hoặc ảnh hưởng từ thai kỳ. Việc can thiệp càng sớm (trước 6 tháng tuổi) càng giúp trẻ phát triển ngôn ngữ bình thường.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
Nhiều người chủ quan vì nghĩ “già rồi thì nghe kém là chuyện thường”, nhưng thực tế, một số dạng điếc cần xử trí khẩn trương:
– Nghe kém đột ngột ở một hoặc cả hai tai, không kèm đau.
– Ù tai kéo dài, đặc biệt nếu chỉ xảy ra ở một bên.
– Chóng mặt, mất thăng bằng kèm theo giảm thính lực.
– Khó nghe trong môi trường ồn, dù trước đó vẫn giao tiếp bình thường.
– Trẻ nhỏ chậm nói, không phản ứng khi gọi tên, hoặc thường xuyên tăng âm lượng thiết bị.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào trên, hãy đến chuyên khoa tai mũi họng trong vòng 48–72 giờ để được đánh giá kịp thời.
Hướng dẫn xử trí và phòng ngừa điếc tiến triển
Tùy vào nguyên nhân, bác sĩ sẽ đề xuất phác đồ phù hợp, nhưng bạn cũng có thể chủ động bảo vệ thính lực:
– Không tự ý ngoáy tai sâu hoặc dùng dụng cụ cứng – dễ gây thủng màng nhĩ hoặc đẩy ráy tai vào sâu hơn.
– Hạn chế tiếp xúc với tiếng ồn >85 dB (máy cắt cỏ, nhạc quá to qua tai nghe). Nếu bắt buộc, hãy dùng nút tai chống ồn.
– Kiểm tra thính lực định kỳ nếu bạn trên 50 tuổi, làm việc trong môi trường ồn, hoặc đang dùng thuốc có nguy cơ độc tai (như một số kháng sinh aminoglycoside).
– Điều trị triệt để các bệnh nền: tiểu đường, tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu – vì chúng ảnh hưởng đến lưu thông máu nuôi dưỡng ốc tai.
– Không tự ý dùng thuốc nhỏ tai khi chưa rõ nguyên nhân – một số loại có thể làm nặng thêm tổn thương thần kinh thính giác.
Khi nào cần máy trợ thính hoặc cấy ốc tai?
Nếu thính lực đã suy giảm mức độ trung bình đến nặng và không đáp ứng điều trị nội khoa, máy trợ thính là giải pháp an toàn, hiệu quả để duy trì giao tiếp và chất lượng cuộc sống. Với trường hợp điếc sâu hoặc điếc toàn bộ, cấy ốc tai điện tử có thể tái lập khả năng nghe – đặc biệt hiệu quả ở trẻ nhỏ và người điếc đột ngột chưa quá 1–2 năm.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân trì hoãn sử dụng máy trợ thính vì ngại “bị coi là già”, nhưng sau khi thử nghiệm, họ đều ngạc nhiên vì sự cải thiện rõ rệt trong sinh hoạt hàng ngày – từ nghe điện thoại đến trò chuyện với cháu con.
Điếc có thể chữa được – nhưng chỉ khi được chẩn đoán đúng loại và can thiệp đúng thời điểm. Đừng đợi “nghe kém thêm chút nữa mới đi khám”. Thính lực là tài sản vô hình, và càng can thiệp sớm, cơ hội phục hồi càng cao. Nếu bạn đang nghi ngờ mình bị điếc, hãy chủ động đi đo thính lực (audiometry) – đây là xét nghiệm đơn giản, không xâm lấn, và là nền tảng cho mọi quyết định điều trị sau này.
