Đau họng nên ăn gì?

Chào bạn! Khi niêm mạc họng bị viêm – dù do virus, vi khuẩn hay kích ứng – việc chọn đúng thực phẩm không chỉ giúp giảm đau, làm dịu tổn thương mà còn hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn. Dưới đây là những gợi ý dinh dưỡng tôi thường tư vấn cho bệnh nhân trong phòng khám, dựa trên nguyên tắc: mềm – ấm – ít kích ứng – giàu dưỡng chất.

Những nhóm thực phẩm giúp làm dịu họng và hỗ trợ hồi phục

– Món lỏng, mềm, dễ nuốt: Cháo, súp (đặc biệt là súp gà – chứa cysteine có tác dụng chống viêm nhẹ), canh rau mồng tơi, rau đay, bí đỏ, mướp… vừa thanh nhiệt, vừa cung cấp nước và điện giải. Bột yến mạch nấu nhừ cũng là lựa chọn tốt nhờ giàu kẽm và chất chống oxy hóa.

– Trái cây và rau củ mềm, ít axit: Chuối chín, bơ, khoai lang hấp, cà rốt ninh nhừ – đều dễ nuốt và giàu vitamin A, C, E hỗ trợ tái tạo niêm mạc. Các loại quả mọng như việt quất, dâu tây (nếu không gây xót họng) chứa anthocyanin – hợp chất chống viêm tự nhiên. Đặc biệt, lê hấp với đường phèn là bài dân gian hiệu quả để giảm ho và dịu họng.

– Thức uống ấm, có tính kháng khuẩn nhẹ: Mật ong pha nước ấm (có thể thêm vài lát gừng mỏng) giúp làm dịu niêm mạc và ức chế vi khuẩn. Trà thảo mộc như gừng, bạc hà, hoa cúc, cam thảo cũng hỗ trợ giảm sưng và thư giãn họng. Nước ép trái cây ít axit (như táo, lê) hoặc sinh tố kết hợp sữa chua cung cấp vitamin và probiotic, tăng cường miễn dịch.

– Sữa và chế phẩm từ sữa (nếu bạn không thấy đờm tăng): Sữa chua, sữa ấm, hoặc món sữa trứng (trứng đánh tan pha sữa ấm) mềm mịn, dễ tiêu và cung cấp protein – yếu tố quan trọng để phục hồi mô tổn thương.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Đau họng thông thường do virus thường tự khỏi trong 5–7 ngày. Tuy nhiên, bạn nên đến gặp bác sĩ nếu xuất hiện:

– Đau họng kéo dài trên 7 ngày không thuyên giảm.
– Sốt cao (>38.5°C), kèm ớn lạnh hoặc mệt mỏi rõ rệt.
– Khó nuốt đến mức không uống được nước, hoặc nuốt vướng kèm đau lan lên tai.
– Hạch cổ sưng to, cứng, hoặc có mủ.
– Xuất hiện mảng trắng/mủ ở amidan, hoặc giọng nói thay đổi (khàn, nghẹn).

Những dấu hiệu này có thể gợi ý nhiễm khuẩn (như liên cầu tan huyết nhóm A), viêm amidan mủ, hoặc các tình trạng cần can thiệp y tế.

Thực phẩm và thói quen nên tránh khi đau họng

– Đồ cay, nóng, nhiều gia vị: Ớt, tiêu, tỏi sống có thể gây bỏng rát niêm mạc đang viêm.
– Thực phẩm khô, cứng, giòn: Bánh mì nướng, snack, hạt rang… dễ cọ xước họng.
– Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ: Gây trào ngược axit dạ dày – một nguyên nhân gián tiếp làm đau họng kéo dài.
– Thực phẩm có tính axit cao: Cam, chanh, dứa, cà chua… tuy giàu vitamin C nhưng dễ gây xót họng khi niêm mạc đang tổn thương.
– Đồ uống lạnh, có cồn hoặc caffeine: Nước đá, bia, rượu, cà phê làm khô niêm mạc, giảm lưu lượng máu đến vùng họng và làm chậm quá trình lành.

Đau họng tuy là triệu chứng phổ biến, nhưng cách bạn ăn uống trong những ngày này ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ hồi phục. Tôi thường khuyên bệnh nhân: “Hãy ăn như thể cổ họng bạn là làn da non – cần được nâng niu, giữ ấm và tránh mọi kích thích.” Nếu bạn không chắc thực phẩm nào phù hợp với tình trạng cụ thể (ví dụ: có kèm trào ngược, hen suyễn hay dị ứng), hãy trao đổi với bác sĩ để được điều chỉnh chế độ ăn cá nhân hóa.

Nếu đau họng đi kèm sốt, mệt mỏi hoặc kéo dài quá một tuần – đừng chần chừ, hãy đi khám. Bởi đôi khi, đó không chỉ là “viêm họng thông thường”.