Dấu hiệu bị cảm lạnh là gì và khi nào cần đi khám?
Chào bạn! Nếu bạn đang trải qua các triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, đau họng nhẹ hay mệt mỏi âm ỉ, rất có thể bạn đang mắc cảm lạnh thông thường – một bệnh do virus đường hô hấp trên gây ra. Đây là tình trạng lành tính, thường tự khỏi trong vòng 7–10 ngày, nhưng đôi khi dễ nhầm với cảm cúm hoặc các bệnh nhiễm trùng khác. Tôi sẽ giúp bạn nhận biết rõ hơn các dấu hiệu bị cảm lạnh, phân biệt với các bệnh tương tự và biết khi nào nên tìm đến bác sĩ.
Nguyên nhân và cơ chế gây cảm lạnh
Cảm lạnh chủ yếu do hơn 200 loại virus khác nhau gây ra, phổ biến nhất là rhinovirus. Virus xâm nhập qua niêm mạc mũi, miệng hoặc mắt – thường do tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc chạm vào bề mặt có virus rồi đưa tay lên mặt.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc cảm lạnh:
– Thời tiết chuyển mùa, đặc biệt là giao mùa thu – đông hoặc đông – xuân.
– Hệ miễn dịch suy giảm do căng thẳng, thiếu ngủ hoặc dinh dưỡng kém.
– Tiếp xúc gần với người đang nhiễm bệnh (trường học, văn phòng, phương tiện công cộng).
Khác với cảm cúm (do virus influenza), cảm lạnh ít gây sốt cao và hiếm khi dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, nhưng lại rất dễ lây lan.
Các dấu hiệu điển hình của cảm lạnh
Triệu chứng cảm lạnh thường xuất hiện 1–3 ngày sau khi tiếp xúc virus và diễn tiến từ nhẹ đến vừa. Bạn có thể nhận biết qua những biểu hiện sau:
– Hắt hơi nhiều lần, đặc biệt vào buổi sáng.
– Chảy nước mũi trong, sau đó có thể đặc dần và chuyển sang màu vàng/nâu (không nhất thiết là bội nhiễm).
– Ngạt mũi hoặc nghẹt mũi, khiến khó thở qua mũi.
– Đau họng nhẹ, rát cổ, thường hết sau 1–2 ngày đầu.
– Ho khan hoặc có đờm loãng, kéo dài vài ngày sau khi các triệu chứng khác đã lui.
– Mệt mỏi nhẹ, uể oải, nhưng vẫn sinh hoạt được bình thường.
Lưu ý: Cảm lạnh rất ít khi gây sốt trên 38,5°C, đau cơ nặng hay ớn lạnh – những dấu hiệu này thường gợi ý cúm hoặc nhiễm trùng khác.
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Mặc dù cảm lạnh thường tự khỏi, nhưng bạn nên đi khám nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu cảnh báo sau:
– Sốt cao (>38,5°C) kéo dài hơn 3 ngày.
– Triệu chứng kéo dài trên 10–14 ngày mà không cải thiện.
– Đau tai, ù tai, hoặc chảy dịch từ tai (gợi ý viêm tai giữa).
– Khó thở, thở khò khè, hoặc ho ra máu.
– Trẻ nhỏ bỏ ăn, quấy khóc liên tục, hoặc có dấu hiệu mất nước (khô môi, ít tiểu).
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với “chỉ là cảm lạnh”, nhưng thực tế lại bị viêm xoang, viêm phế quản hoặc thậm chí viêm cơ tim sau virus – vì vậy đừng xem nhẹ nếu triệu chứng bất thường.
Cách chăm sóc và phòng ngừa cảm lạnh hiệu quả
Hiện không có thuốc đặc trị cho cảm lạnh do virus, nên điều trị chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng và hỗ trợ cơ thể tự hồi phục:
– Nghỉ ngơi đầy đủ: Giấc ngủ giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả hơn.
– Uống nhiều nước ấm: Giữ niêm mạc họng ẩm, làm loãng dịch mũi.
– Súc họng bằng nước muối sinh lý: Giảm kích ứng họng và ngăn virus lan sâu.
– Dùng thuốc không kê đơn hợp lý: Như paracetamol giảm đau/ hạ sốt, thuốc nhỏ mũi co mạch (không dùng quá 3–5 ngày).
– Rửa tay thường xuyên và tránh đưa tay lên mặt: Đây là biện pháp phòng ngừa đơn giản nhưng hiệu quả nhất.
Tôi cũng khuyên bệnh nhân không tự ý dùng kháng sinh – vì chúng vô ích với virus và có thể gây kháng thuốc về sau.
Cảm lạnh tuy là bệnh nhẹ, nhưng lại ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống và năng suất làm việc. Việc nhận biết sớm dấu hiệu bị cảm lạnh giúp bạn chủ động chăm sóc bản thân đúng cách, tránh lây lan cho người xung quanh và phát hiện kịp thời các bệnh nghiêm trọng hơn. Nếu triệu chứng không như mô tả ở trên, hoặc bạn thuộc nhóm nguy cơ cao (người già, trẻ nhỏ, bệnh nền mạn tính), đừng chần chừ – hãy đến gặp bác sĩ để được đánh giá toàn diện.
