Cổ họng lúc nào cũng có đờm là bệnh gì?
Chào bạn,
Cổ họng lúc nào cũng có đờm thường không phải là một bệnh riêng lẻ, mà là triệu chứng phản ánh tình trạng viêm mạn tính hoặc rối loạn chức năng ở đường hô hấp trên. Nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm viêm mũi xoang mạn tính, trào ngược dạ dày – thực quản, hoặc viêm họng do kích ứng kéo dài.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về các nguyên nhân có thể gặp, dấu hiệu cảnh báo cần đi khám, và cách bạn có thể chủ động cải thiện tình trạng này tại nhà.
Nguyên nhân khiến cổ họng luôn có đờm
– Viêm mũi xoang mạn tính: Dịch tiết từ niêm mạc mũi xoang chảy xuống thành sau họng (gọi là post-nasal drip) gây cảm giác vướng đờm liên tục. Đây là nguyên nhân hàng đầu, đặc biệt nếu bạn kèm theo nghẹt mũi, chảy nước mũi sau hoặc đau vùng mặt.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Axit dạ dày trào lên kích thích niêm mạc họng, làm tăng tiết nhầy như một cơ chế bảo vệ. Bạn có thể không ợ nóng rõ rệt, nhưng lại cảm thấy vướng cổ, khàn giọng buổi sáng hoặc đắng miệng khi thức dậy.
– Viêm họng mạn tính do kích ứng: Hút thuốc lá, ô nhiễm không khí, nói nhiều hoặc sống trong môi trường khô lạnh lâu ngày đều khiến niêm mạc họng tăng tiết đờm để tự bảo vệ.
– Hội chứng chảy dịch mũi sau không do nhiễm trùng: Một số người có cấu trúc vòm họng hoặc niêm mạc nhạy cảm hơn bình thường, dẫn đến cảm giác “lúc nào cũng có đờm” dù không có viêm nhiễm rõ rệt.
– Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc giãn phế quản (ít gặp hơn ở người trẻ): Thường đi kèm ho khạc đờm dai dẳng, khó thở khi gắng sức.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
– Đờm đổi màu xanh, vàng đậm, lẫn máu hoặc có mùi hôi.
– Khó nuốt, nuốt vướng, sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Khàn tiếng kéo dài trên 2 tuần.
– Cảm giác vướng đờm kèm theo ợ nóng, trớ thức ăn về đêm.
– Triệu chứng không thuyên giảm sau 2–3 tuần chăm sóc tại nhà.
Những dấu hiệu này có thể gợi ý tổn thương sâu hơn như viêm xoang mủ, trào ngược nặng, hoặc thậm chí là tổn thương thanh – hạ họng cần nội soi đánh giá.
Cách giảm đờm và phòng ngừa tái phát hiệu quả
– Giữ ẩm đường thở: Uống đủ nước (1.5–2 lít/ngày), dùng máy tạo ẩm nếu sống trong môi trường điều hòa hoặc hanh khô.
– Vệ sinh mũi họng đúng cách: Súc họng bằng nước muối sinh lý 0.9%, rửa mũi bằng nước muối ưu trương nếu có viêm xoang.
– Điều chỉnh lối sống nếu nghi ngờ trào ngược: Tránh ăn no trước khi ngủ 3 tiếng, hạn chế cà phê, rượu, đồ chiên rán và chocolate. Nâng cao đầu giường khi ngủ.
– Ngừng hút thuốc và tránh khói bụi: Đây là yếu tố kích thích hàng đầu làm tăng tiết đờm mạn tính.
– Không lạm dụng thuốc long đờm hoặc kháng sinh: Đờm trong, không sốt thường không cần kháng sinh. Dùng thuốc không đúng có thể làm tình trạng nặng hơn.
Khi nào cần nội soi họng hoặc chụp X-quang?
Nếu triệu chứng kéo dài trên 4 tuần, tái đi tái lại hoặc ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng sống (mất ngủ, ngại giao tiếp, mệt mỏi), bạn nên đi khám chuyên khoa Tai – Mũi – Họng hoặc Tiêu hóa. Bác sĩ có thể chỉ định:
– Nội soi mũi họng để đánh giá niêm mạc, amidan, thanh quản.
– Chụp CT xoang nếu nghi ngờ viêm xoang mạn tính.
– Test pH thực quản hoặc nội soi dạ dày nếu trào ngược được nghi là nguyên nhân chính.
Tình trạng “cổ họng lúc nào cũng có đờm” thường bắt nguồn từ những vấn đề tưởng chừng nhỏ như viêm mũi nhẹ hay thói quen ăn uống – sinh hoạt, nhưng nếu bỏ qua lâu ngày có thể dẫn đến viêm họng mạn tính, thậm chí ảnh hưởng đến dây thanh. Trong phòng khám, tôi gặp rất nhiều bệnh nhân đã tự ý dùng kháng sinh hàng tuần mà không cải thiện, trong khi nguyên nhân thực sự lại là trào ngược dạ dày. Vì vậy, đừng vội “đánh đờm”, hãy tìm đúng gốc rễ để điều trị triệt để.
