Chữa ho lâu ngày không khỏi ở người lớn
Chào bạn,
Ho kéo dài ở người lớn — nghĩa là cơn ho tồn tại trên 3 tuần — hiếm khi là chuyện “tự khỏi” nếu không tìm đúng nguyên nhân. Trong nhiều trường hợp, đây không còn là biểu hiện đơn thuần của cảm lạnh, mà có thể liên quan đến các vấn đề hô hấp mạn tính, trào ngược dạ dày – thực quản, thậm chí phản ứng dị ứng hoặc tác dụng phụ của thuốc.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về những nguyên nhân thường gặp, dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay, và cách xử trí an toàn, hiệu quả dựa trên kinh nghiệm lâm sàng nhiều năm của tôi.
Nguyên nhân phổ biến gây ho kéo dài ở người lớn
Ho dai dẳng ở người lớn rất ít khi do nhiễm virus thông thường. Thay vào đó, các nguyên nhân thường gặp bao gồm:
– Hội chứng chảy dịch mũi sau: Dịch tiết từ xoang chảy xuống họng kích thích niêm mạc, gây ho — đặc biệt về đêm hoặc khi nằm.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Axit dạ dày trào lên thực quản và họng, gây kích ứng, ho khan kéo dài, thường kèm ợ nóng hoặc cảm giác vướng cổ.
– Hen suyễn dạng ho (cough-variant asthma): Không có khò khè hay khó thở rõ rệt, chỉ biểu hiện duy nhất là ho — thường nặng lên về đêm hoặc khi tiếp xúc với lạnh, khói bụi.
– Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc điều trị tăng huyết áp (như nhóm ức chế men chuyển – ACE inhibitors) có thể gây ho khan dai dẳng.
– Viêm phế quản mạn tính hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): Thường gặp ở người hút thuốc lâu năm, kèm khạc đờm, khó thở khi gắng sức.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
Không phải cơn ho nào cũng nguy hiểm, nhưng bạn cần chủ động thăm khám nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu sau:
– Ho kéo dài trên 3 tuần dù đã dùng thuốc.
– Khạc ra máu, dù chỉ một chút.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài.
– Khó thở, đau ngực hoặc sốt kéo dài.
– Cơn ho ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ hoặc sinh hoạt hàng ngày.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan vì nghĩ “chỉ là ho”, nhưng hóa ra lại bị lao phổi, u phế quản hoặc trào ngược nặng — tất cả đều có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện sớm.
Cách giảm ho và phòng ngừa tái phát hiệu quả
Điều trị ho lâu ngày phải nhắm đúng nguyên nhân, chứ không chỉ “dập triệu chứng”. Tuy nhiên, bạn có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ an toàn tại nhà:
– Giữ ẩm đường thở: Uống đủ nước, dùng máy tạo ẩm trong phòng ngủ, tránh môi trường khô – lạnh – nhiều khói bụi.
– Nâng cao đầu khi ngủ: Giúp giảm trào ngược và chảy dịch mũi sau — hai nguyên nhân âm thầm gây ho về đêm.
– Tránh chất kích thích: Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia, cà phê và đồ ăn cay – chua nếu nghi ngờ trào ngược.
– Không lạm dụng thuốc ho: Thuốc ức chế ho chỉ dùng tạm thời; nếu ho có đờm, việc “kìm ho” có thể khiến đờm ứ lại, dễ dẫn đến viêm phổi.
– Tập thở và vệ sinh mũi họng: Súc miệng nước muối ấm, rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp làm sạch niêm mạc, giảm kích ứng.
Khi nào cần xét nghiệm hoặc chụp hình?
Nếu ho kéo dài > 3 tuần kèm bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nêu trên, bác sĩ có thể chỉ định:
– Chụp X-quang phổi để loại trừ lao, viêm phổi, u phổi.
– Nội soi tai – mũi – họng hoặc thực quản nếu nghi ngờ chảy dịch sau hoặc trào ngược.
– Test hô hấp (PFT) để đánh giá chức năng phổi, phát hiện hen hoặc COPD.
– Ngưng thuốc gây ho (nếu đang dùng ACE inhibitors) và theo dõi đáp ứng.
Ho lâu ngày ở người lớn hiếm khi “tự hết” nếu không can thiệp đúng hướng. Đừng đợi đến khi mệt lả hay sụt cân mới đi khám. Trong nhiều trường hợp, chỉ cần điều chỉnh lối sống hoặc đổi thuốc là cơn ho dứt hẳn — nhưng cũng có những tình huống nghiêm trọng hơn cần chẩn đoán sớm. Hãy lắng nghe cơ thể: ho là tiếng nói của phổi, và đôi khi, đó là lời kêu cứu thầm lặng.
