Cách trị ngủ ngáy hiệu quả tại nhà và khi nào cần đi khám?
Chào bạn! Ngủ ngáy là hiện tượng khá phổ biến, nhưng không nên xem nhẹ — đặc biệt khi tiếng ngáy to, gián đoạn hoặc kèm theo những cơn ngừng thở ngắn. May mắn thay, có nhiều cách trị ngủ ngáy hiệu quả, từ điều chỉnh lối sống đến can thiệp y khoa, tùy theo nguyên nhân gây ra.
Nguyên nhân phổ biến gây ngủ ngáy
Ngáy xảy ra khi luồng khí đi qua vùng hầu họng bị cản trở, khiến các mô mềm rung lên. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:
– Tư thế ngủ ngửa: Lưỡi và vòm họng dễ tụt về sau, làm hẹp đường thở.
– Thừa cân, béo phì: Mỡ tích tụ quanh cổ chèn ép đường thở khi ngủ.
– Nghẹt mũi hoặc dị ứng: Viêm mũi, polyp mũi hay vách ngăn lệch làm cản trở luồng khí.
– Uống rượu hoặc dùng thuốc an thần: Gây giãn cơ họng quá mức vào ban đêm.
– Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA): Tình trạng nghiêm trọng hơn, trong đó người bệnh ngừng thở từng cơn khi ngủ, thường đi kèm ngáy to.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân tưởng mình “chỉ ngáy bình thường”, nhưng thực tế lại mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ – một tình trạng có thể ảnh hưởng tim mạch nếu không được điều trị kịp thời.
Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi khám
Không phải ai ngáy cũng cần can thiệp y tế, nhưng hãy lưu ý nếu bạn hoặc người thân có các biểu hiện sau:
– Ngáy to, gián đoạn, xen kẽ những khoảng im lặng bất thường (dấu hiệu ngừng thở).
– Buồn ngủ ban ngày quá mức, khó tập trung dù đã ngủ đủ giờ.
– Đau đầu vào buổi sáng hoặc cảm giác ngạt khi thức dậy.
– Huyết áp tăng không rõ nguyên nhân, đặc biệt ở người trẻ.
– Người ngủ cùng nhận thấy bạn có cơn ngừng thở trong lúc ngủ.
Đây có thể là dấu hiệu của hội chứng ngưng thở khi ngủ, cần được đánh giá bằng nghiên cứu giấc ngủ (polysomnography) để chẩn đoán chính xác.
Cách trị ngủ ngáy tại nhà hiệu quả
Với trường hợp ngáy đơn thuần (không kèm ngưng thở), bạn có thể thử các biện pháp sau:
– Thay đổi tư thế ngủ: Nên nằm nghiêng thay vì nằm ngửa. Có thể đặt một quả bóng tennis sau lưng áo ngủ để tránh lăn ngửa.
– Giảm cân nếu thừa cân: Giảm chỉ 5–10% trọng lượng cơ thể cũng có thể làm giảm đáng kể tiếng ngáy.
– Tránh rượu và thuốc an thần trước khi ngủ: Ít nhất 4–6 tiếng trước giờ đi ngủ.
– Thông thoáng đường thở: Dùng nước muối sinh lý xịt mũi, hoặc miếng dán thông mũi nếu ngáy do nghẹt mũi.
– Tập luyện cơ miệng và lưỡi: Một số bài tập đơn giản (như đẩy lưỡi lên vòm miệng, phát âm nguyên âm) giúp tăng trương lực cơ vùng hầu họng.
Tôi thường khuyên bệnh nhân bắt đầu từ những thay đổi nhỏ này trước khi nghĩ đến thiết bị hay thuốc.
Khi nào cần can thiệp y khoa?
Nếu các biện pháp tại nhà không hiệu quả hoặc bạn nghi ngờ có hội chứng ngưng thở khi ngủ, hãy đến chuyên khoa hô hấp hoặc tai – mũi – họng để được đánh giá. Một số phương pháp điều trị chuyên sâu bao gồm:
– Máy CPAP: Thiết bị tạo áp lực dương liên tục giúp giữ đường thở mở suốt đêm.
– Kính hàm (oral appliance): Dụng cụ nha khoa giúp đưa hàm dưới ra trước, mở rộng đường thở.
– Phẫu thuật: Trong một số trường hợp như amidan to, vách ngăn lệch nặng hoặc mô mềm dư thừa.
Việc lựa chọn phương pháp phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể, độ tuổi, sức khỏe tổng quát và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng.
Ngủ ngáy không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bạn và người thân, mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề hô hấp hoặc tim mạch tiềm ẩn. Cách trị ngủ ngáy hiệu quả nhất là tìm đúng nguyên nhân — từ đơn giản như thay đổi tư thế ngủ, đến phức tạp như điều trị hội chứng ngưng thở. Nếu ngáy kéo dài, kèm mệt mỏi ban ngày hoặc ngừng thở, đừng chần chừ — hãy đi khám sớm để được hỗ trợ kịp thời.
