Bị đờm ở cổ họng lâu ngày là bệnh gì?
Chào bạn,
Tình trạng bị đờm ở cổ họng lâu ngày (kéo dài trên 3–4 tuần) thường không đơn thuần là “ho có đờm thông thường”, mà rất có thể là biểu hiện của một số bệnh lý mạn tính hoặc rối loạn chức năng liên quan đến đường hô hấp trên, tiêu hóa hoặc thậm chí là phản ứng viêm kéo dài. Tôi sẽ chia sẻ rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân và biết cách xử lý phù hợp.
Cần biết gì về hiện tượng “đờm ở cổ họng”?
Đờm (hay còn gọi là chất nhầy) là dịch tiết tự nhiên do niêm mạc đường hô hấp sản xuất, có vai trò giữ ẩm, bẫy bụi, vi khuẩn và các tác nhân gây hại. Bình thường, bạn nuốt đờm một cách vô thức mà không cảm thấy vướng. Nhưng khi lượng đờm tăng bất thường, đặc quánh, hoặc cơ chế làm sạch niêm mạc bị rối loạn, bạn sẽ có cảm giác vướng, nghèn nghẹn, muốn khạc nhưng không khạc được – y học gọi là hội chứng chảy dịch mũi sau hoặc cảm giác dị vật họng.
Nguyên nhân khiến bạn bị đờm ở cổ họng lâu ngày
– Viêm mũi xoang mạn tính: Dịch mũi đặc chảy xuống họng (chảy dịch mũi sau) là nguyên nhân phổ biến nhất. Bạn có thể kèm theo nghẹt mũi, đau mặt, hắt hơi hoặc mất mùi.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD/LPR): Acid hoặc men tiêu hóa trào lên họng, kích thích niêm mạc, gây tăng tiết nhầy và cảm giác vướng. Đặc biệt, nhiều người không có triệu chứng ợ nóng rõ rệt – gọi là trào ngược im lặng.
– Viêm họng mạn tính hoặc viêm thanh quản mạn: Do tiếp xúc lâu với khói thuốc, ô nhiễm, nói nhiều, hoặc nhiễm trùng tái đi tái lại.
– Hen suyễn hoặc viêm phế quản mạn tính: Một số trường hợp đờm không chỉ ở phổi mà còn “dồn” lên họng, đặc biệt vào sáng sớm.
– Dị ứng đường hô hấp: Như viêm mũi dị ứng theo mùa hoặc quanh năm, khiến niêm mạc liên tục tăng tiết.
– Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc huyết áp (như ACE inhibitors) có thể gây ho và tăng tiết đờm kéo dài.
– Hiếm hơn: U lành hoặc ác tính ở vùng họng – thanh quản, nhưng thường đi kèm khàn tiếng, nuốt đau, sụt cân…
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Bạn nên gặp bác sĩ chuyên khoa Tai – Mũi – Họng hoặc Hô hấp nếu có:
– Đờm kéo dài trên 4 tuần không cải thiện.
– Khó nuốt, nuốt vướng, đau họng dai dẳng.
– Khàn tiếng > 2 tuần.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Ho ra máu dù chỉ một lần.
– Cảm giác nghẹn khi ăn hoặc thở.
Chẩn đoán như thế nào?
– Khám lâm sàng họng – mũi – thanh quản: Bác sĩ có thể dùng đèn soi hoặc nội soi mềm để đánh giá niêm mạc.
– Nội soi mũi họng: Phát hiện chảy dịch mũi sau, viêm xoang, polyp…
– Xét nghiệm dị ứng hoặc test trào ngược: Nếu nghi ngờ GERD/LPR.
– Chụp X-quang/CT xoang: Khi nghi viêm xoang mạn.
– Đo pH thực quản (hiếm): Trong trường hợp trào ngược khó chẩn đoán.
Điều trị và chăm sóc tại nhà
Tùy nguyên nhân, bác sĩ sẽ có hướng điều trị khác nhau:
– Nếu do viêm mũi xoang: Dùng nước muối sinh lý rửa mũi, thuốc xịt mũi corticosteroid, kháng sinh (nếu có bội nhiễm).
– Nếu do trào ngược: Thay đổi lối sống (không ăn sát giờ ngủ, tránh cà phê, rượu, đồ cay), kết hợp thuốc ức chế bơm proton (PPI).
– Nếu do dị ứng: Tránh dị nguyên, dùng thuốc kháng histamine.
– Giữ ẩm họng: Uống đủ nước, dùng máy tạo ẩm, tránh môi trường khô – lạnh – nhiều bụi.
– Không lạm dụng thuốc long đờm: Nhiều loại chỉ làm loãng đờm tạm thời mà không giải quyết gốc rễ.
Bị đờm ở cổ họng lâu ngày hiếm khi nguy hiểm, nhưng lại ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và có thể là “tiếng kêu cứu” từ hệ hô hấp hoặc tiêu hóa. Đừng chủ quan bỏ qua nếu tình trạng kéo dài. Việc xác định đúng nguyên nhân – dù là viêm xoang, trào ngược hay dị ứng – sẽ giúp bạn điều trị hiệu quả, thay vì “chữa cháy” mãi không dứt.
Nếu bạn đã thử đủ cách mà vẫn không đỡ, hãy đi khám chuyên khoa. Rất nhiều bệnh nhân trong phòng khám tôi từng nghĩ “chỉ là đờm vặt”, nhưng hóa ra lại bị trào ngược im lặng hoặc viêm xoang sâu – và đều cải thiện rõ rệt sau điều trị đúng hướng.
