Tránh thai theo chu kỳ kinh có đáng tin cậy không?

“Em và bạn trai chưa muốn có con ngay, nhưng lại ngại dùng thuốc hay biện pháp can thiệp. Em nghe nói có thể tránh thai bằng cách theo dõi chu kỳ kinh — chỉ quan hệ vào những ngày ‘an toàn’. Nhưng em lo vì chu kỳ của em đôi khi thất thường, và em không biết liệu cách này có thực sự hiệu quả hay chỉ là may rủi…”

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn,

Tránh thai theo chu kỳ kinh (còn gọi là phương pháp Ogino-Knaus hay “ngày an toàn”) không phải là biện pháp đáng tin cậy, đặc biệt nếu chu kỳ kinh của bạn không đều. Phương pháp này dựa trên việc ước tính thời điểm rụng trứng để tránh quan hệ trong “ngày nguy hiểm”, nhưng rất dễ thất bại do nhiều yếu tố sinh lý thay đổi hàng tháng.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu tại sao — và nếu vẫn muốn áp dụng, thì cần lưu ý điều gì.

Nguyên nhân khiến tránh thai theo chu kỳ dễ thất bại

– Rụng trứng không cố định: Ở nhiều phụ nữ, đặc biệt có chu kỳ không đều, ngày rụng trứng có thể thay đổi từ tháng này sang tháng khác — thậm chí lệch đến 10–14 ngày so với dự kiến.

– Tinh trùng sống lâu: Tinh trùng có thể tồn tại trong cơ thể nữ giới tới 3–5 ngày, nên quan hệ trước ngày rụng trứng vài ngày vẫn có thể dẫn đến mang thai.

– Ảnh hưởng từ stress, bệnh tật, thay đổi lối sống: Những yếu tố này làm thay đổi hormone, từ đó làm lệch ngày rụng trứng mà bạn không thể dự đoán.

– Hiểu sai về “ngày an toàn”: Nhiều người nghĩ rằng chỉ có 1–2 ngày “nguy hiểm”, nhưng thực tế cửa sổ thụ thai có thể kéo dài 6 ngày (5 ngày trước + ngày rụng trứng).

Dấu hiệu cho thấy phương pháp này không phù hợp với bạn

– Chu kỳ kinh ngắn hơn 21 ngày hoặc dài hơn 35 ngày.

– Kinh nguyệt thường xuyên đến sớm/trễ hơn 3–5 ngày so với dự kiến.

– Bạn đang trong giai đoạn sau sinh, cho con bú, tiền mãn kinh — thời điểm hormone dao động mạnh.

– Không thể theo dõi sát sao thân nhiệt, dịch nhầy cổ tử cung hoặc các dấu hiệu sinh học khác mỗi ngày.

Tôi từng gặp nhiều trường hợp mang thai ngoài ý muốn dù “chỉ quan hệ vào ngày an toàn” — đơn giản vì họ không nhận ra mình đã rụng trứng sớm hơn.

Cách tăng hiệu quả nếu bạn vẫn muốn thử

Nếu bạn kiên quyết sử dụng phương pháp tự nhiên, hãy kết hợp nhiều dấu hiệu sinh học thay vì chỉ đếm ngày:

– Theo dõi thân nhiệt cơ bản (BBT): Nhiệt độ cơ thể tăng nhẹ (~0,3–0,5°C) sau khi rụng trứng.

– Quan sát dịch nhầy cổ tử cung: Dịch trong, dai như lòng trắng trứng = gần ngày rụng trứng.

– Dùng que thử rụng trứng: Phát hiện hormone LH tăng đột ngột — báo hiệu rụng trứng trong 24–36 giờ tới.

– Ghi chép liên tục ít nhất 6–12 chu kỳ để hiểu rõ mô hình cá nhân.

Tuy nhiên, ngay cả khi làm đúng, tỷ lệ thất bại thực tế của phương pháp này vẫn lên tới 24% mỗi năm (theo CDC), nghĩa là cứ 4 người dùng thì có 1 người mang thai trong vòng 12 tháng.

Biện pháp thay thế an toàn và phù hợp hơn

Nếu bạn lo ngại tác dụng phụ của thuốc hay thiết bị, có một số lựa chọn tự nhiên hơn nhưng hiệu quả cao hơn:

– Bao cao su: Hiệu quả ~98% nếu dùng đúng cách, đồng thời phòng bệnh lây qua đường tình dục.

– Xuất tinh ngoài: Tốt hơn “ngày an toàn” nhưng vẫn có rủi ro (tỷ lệ thất bại ~22%).

– Vòng tránh thai nội tiết hoặc không nội tiết: Không cần nhớ uống hàng ngày, hiệu quả >99%.

– Thuốc tránh thai mini (chỉ chứa progestin): Phù hợp với phụ nữ cho con bú hoặc không dung nạp estrogen.

Tránh thai theo chu kỳ kinh có thể hoạt động ở một số phụ nữ có chu kỳ cực kỳ đều và kỷ luật theo dõi nghiêm ngặt, nhưng với đa số — đặc biệt là người trẻ, có lối sống bận rộn hoặc chu kỳ thất thường — đây là biện pháp rủi ro cao.

Nếu bạn chưa sẵn sàng có con, tôi khuyên nên chọn phương pháp có bằng chứng khoa học rõ ràng và hiệu quả được kiểm chứng. Sức khỏe sinh sản là điều quý giá — đừng để “may rủi” quyết định thay bạn.