Thuốc tránh thai hàng ngày có gây hại không?

Chào bạn,

Thuốc tránh thai hàng ngày rất an toàn và hiệu quả nếu bạn dùng đúng cách và được bác sĩ hướng dẫn phù hợp với tình trạng sức khỏe. Quan trọng nhất: nó không gây vô sinh. Khả năng mang thai của bạn thường trở lại ngay sau khi ngừng thuốc. Tuy nhiên, như mọi loại thuốc nội khoa, nó cũng đi kèm một số tác dụng phụ và rủi ro nhất định — tôi sẽ giải thích rõ hơn dưới đây để bạn yên tâm và sử dụng đúng cách.

Những tác dụng phụ thường gặp (thường nhẹ và tự hết)

Khi mới bắt đầu dùng thuốc, cơ thể bạn cần thời gian để làm quen với sự thay đổi nội tiết. Các triệu chứng sau đây khá phổ biến trong 1–3 tháng đầu, nhưng thường giảm dần hoặc biến mất hoàn toàn:

– Buồn nôn hoặc đau ngực: Do estrogen trong thuốc kích thích niêm mạc dạ dày hoặc làm tăng độ nhạy cảm của mô vú.

– Đau đầu hoặc đau nửa đầu: Có thể liên quan đến dao động hormone, đặc biệt ở người đã có tiền sử migraine.

– Chảy máu đột phá (spotting): Ra máu nhẹ giữa chu kỳ — hiện tượng này thường hết sau vài chu kỳ đầu.

– Tăng cân nhẹ: Một số người cảm thấy giữ nước hoặc thèm ăn hơn, nhưng nghiên cứu lớn không chứng minh thuốc gây tăng cân đáng kể.

– Thay đổi tâm trạng: Cảm giác bồn chồn, dễ cáu gắt hoặc buồn vô cớ — đặc biệt ở người có tiền sử rối loạn tâm lý.

– Giảm hoặc tăng ham muốn tình dục: Tác động gián tiếp qua nội tiết tố, nhưng không xảy ra ở tất cả mọi người.

– Thay đổi dịch âm đạo: Dịch có thể đặc hơn, ít hơn, hoặc ngược lại — đều là phản ứng sinh lý bình thường.

Trong phòng khám, tôi thường khuyên bệnh nhân kiên trì dùng đủ 3 tháng trước khi đánh giá thuốc có “hợp” hay không, trừ khi xuất hiện dấu hiệu bất thường.

Những rủi ro hiếm gặp nhưng nghiêm trọng

Mặc dù tỷ lệ rất thấp, một số biến chứng có thể xảy ra — đặc biệt ở người có yếu tố nguy cơ:

– Cục máu đông (huyết khối tĩnh mạch sâu, thuyên tắc phổi): Nguy cơ tăng nhẹ, nhưng đáng lo hơn ở phụ nữ trên 35 tuổi, hút thuốc, béo phì, hoặc có tiền sử huyết khối.

– Đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim: Hiếm, nhưng nguy cơ cao hơn nếu bạn hút thuốc + dùng thuốc + trên 35 tuổi — đây là nhóm tuyệt đối cần tránh thuốc chứa estrogen.

– Ung thư:

• Tăng nhẹ nguy cơ ung thư vú và cổ tử cung khi dùng kéo dài (>5 năm), nhưng nguy cơ này giảm dần sau khi ngừng thuốc.

• Giảm đáng kể nguy cơ ung thư buồng trứng, nội mạc tử cung và đại trực tràng — lợi ích này có thể kéo dài hàng chục năm sau khi ngừng dùng.

Tôi luôn xem xét kỹ tiền sử gia đình, lối sống và bệnh nền trước khi kê đơn. Với người có nguy cơ tim mạch, tôi thường chọn viên chỉ chứa progestin (mini-pill) thay vì thuốc phối hợp.

Lợi ích sức khỏe ngoài tránh thai

Nhiều người không biết rằng thuốc tránh thai hàng ngày còn là “trợ thủ” trong điều trị một số vấn đề phụ khoa:

– Điều hòa kinh nguyệt: Chu kỳ đều, ít đau bụng, lượng máu ổn định — rất hữu ích cho người bị rong kinh hoặc vô kinh.

– Giảm PMS và đau bụng kinh: Nhờ ức chế rụng trứng và làm mỏng niêm mạc tử cung.

– Bảo vệ buồng trứng và tử cung: Như đã nói, nguy cơ ung thư buồng trứng giảm đến 50% sau 5 năm dùng thuốc.

– Cải thiện mụn và rậm lông: Ở người bị hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), thuốc giúp cân bằng androgen.

Thuốc tránh thai có gây vô sinh không?

Không. Đây là một hiểu lầm phổ biến.

Khả năng sinh sản hoàn toàn phục hồi sau khi ngừng thuốc — nhiều phụ nữ có thai ngay trong chu kỳ đầu tiên. Không có bằng chứng y khoa nào cho thấy thuốc tránh thai hàng ngày làm tổn thương buồng trứng, ống dẫn trứng hay tử cung.

Tuy nhiên, thuốc tránh thai khẩn cấp (dùng sau quan hệ) nếu lạm dụng quá nhiều (trên 2–3 lần/tháng) có thể rối loạn nội tiết tạm thời, làm chậm rụng trứng và gây lo lắng về vô sinh — nhưng ngay cả vậy, vô sinh vĩnh viễn vẫn không xảy ra.

Tôi từng gặp nhiều bệnh nhân lo lắng “vô sinh vì uống thuốc”, nhưng sau khi kiểm tra, nguyên nhân thường do tuổi tác, PCOS, viêm vùng chậu — chứ không phải do thuốc tránh thai.

Thuốc tránh thai hàng ngày là lựa chọn an toàn cho đa số phụ nữ nếu được đánh giá đúng chỉ định. Trước khi dùng, bạn nên:

– Khám phụ khoa và trao đổi rõ về tiền sử bệnh, thuốc đang dùng, thói quen hút thuốc.

– Không tự ý mua thuốc hoặc dùng theo “mách nước” từ bạn bè.

– Nếu xuất hiện đau ngực dữ dội, khó thở, nhìn mờ, tê yếu tay chân — hãy đi viện ngay.

– Với người trên 35 tuổi hoặc hút thuốc, nên cân nhắc các phương pháp tránh thai không nội tiết (như vòng, que cấy).

Cuối cùng, hãy nhớ: thuốc tránh thai không bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây qua đường tình dục. Luôn kết hợp bao cao su nếu bạn có nhiều bạn tình hoặc chưa chắc chắn về sức khỏe đối phương.

Thuốc tránh thai hàng ngày không gây vô sinh, ngược lại còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe nếu dùng đúng đối tượng và đúng cách. Tác dụng phụ thường nhẹ và tạm thời, trong khi rủi ro nghiêm trọng rất hiếm — đặc biệt khi bạn được bác sĩ theo dõi sát. Đừng để nỗi lo vô căn cản trở bạn tiếp cận một phương pháp tránh thai hiệu quả và an toàn đã được kiểm chứng qua hàng thập kỷ.