Thai lưu là gì và dấu hiệu nhận biết sớm để xử trí kịp thời?

Chào bạn, tôi hiểu cảm giác lo lắng khi gặp những dấu hiệu bất thường trong thai kỳ. Thai lưu – hay còn gọi là sảy thai muộn – xảy ra khi thai nhi đã hình thành nhưng ngừng phát triển và chết lưu trong buồng tử cung từ tuần thứ 20 trở đi. Tuy nhiên, trong thực hành lâm sàng, nhiều trường hợp “thai lưu” mà người bệnh lo lắng thực chất là sảy thai sớm (trước 12 tuần), khi phôi thai dừng phát triển dù chưa có tim thai hoặc tim thai đập rồi ngừng. Dù ở giai đoạn nào, đây cũng là một tổn thương cả về thể chất lẫn tinh thần, và việc nhận biết sớm giúp bạn được can thiệp an toàn, giảm biến chứng.

Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách xử trí phù hợp.

Nguyên nhân phổ biến dẫn đến thai lưu

– Bất thường nhiễm sắc thể: Chiếm hơn 50% các ca sảy thai sớm; phôi thai mang lỗi di truyền khiến không thể tiếp tục phát triển.
– Rối loạn nội tiết: Thiếu hụt progesterone, bệnh lý tuyến giáp hoặc đái tháo đường kiểm soát kém.
– Nhiễm trùng: Như toxoplasma, rubella, CMV, herpes – có thể ảnh hưởng đến sự sống của thai.
– Tử cung bất thường: Dị dạng tử cung, u xơ dưới niêm mạc, hoặc cổ tử cung yếu (hở eo tử cung).
– Yếu tố miễn dịch hoặc đông máu: Hội chứng kháng phospholipid, rối loạn đông máu di truyền (như thiếu protein S, C).

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều phụ nữ trẻ, sức khỏe tốt, nhưng vẫn bị thai lưu do nguyên nhân di truyền ngẫu nhiên – điều này không phải do họ “làm sai” điều gì.

Dấu hiệu cảnh báo thai lưu cần đi khám ngay

– Mất các triệu chứng thai nghén đột ngột: Không còn buồn nôn, ngực hết căng tức – dù mới vài tuần trước rất rõ.
– Ra máu âm đạo: Từ ít (nâu sẫm) đến nhiều (đỏ tươi), có thể kèm cục máu đông.
– Đau bụng dưới âm ỉ hoặc co thắt: Khác với cơn gò sinh lý, cơn đau do thai lưu thường liên tục, tăng dần.
– Siêu âm không thấy tim thai khi thai ≥ 7 tuần, hoặc túi thai không phát triển qua 2 lần siêu âm cách nhau 7–10 ngày.
– Xét nghiệm β-hCG không tăng hoặc giảm dần, trái ngược với diễn tiến bình thường.

Lưu ý: Một số trường hợp “thai lưu im lặng” (missed miscarriage) hoàn toàn không có triệu chứng – chỉ phát hiện khi đi siêu âm định kỳ.

Cách xử trí khi nghi ngờ hoặc xác định thai lưu

– Xác định chẩn đoán bằng siêu âm Doppler và xét nghiệm β-hCG: Đây là bước bắt buộc trước khi quyết định can thiệp.
– Tùy vào tuổi thai và tình trạng sức khỏe, bác sĩ có thể đề xuất:
• Theo dõi chờ sảy tự nhiên (nếu thai < 8 tuần và không có dấu hiệu nhiễm trùng).
• Dùng thuốc (misoprostol) để tống xuất mô thai.
• Nạo hút buồng tử cung (nếu thai > 9 tuần hoặc có nguy cơ sót nhau, băng huyết).
– Không nên cố giữ thai nếu đã xác định phôi ngừng phát triển – điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng, rối loạn đông máu nghiêm trọng.

Tôi luôn khuyên bệnh nhân: “Đừng tự trách mình. Đa phần thai lưu là do tự nhiên loại bỏ phôi bất thường – đó là cơ chế bảo vệ của cơ thể.”

Phòng ngừa tái phát và chuẩn bị cho lần mang thai tiếp theo

– Nghỉ ngơi tâm lý ít nhất 1–3 chu kỳ kinh trước khi có thai lại – vừa để cơ thể hồi phục, vừa để ổn định cảm xúc.
– Khám tiền sản đầy đủ: Sàng lọc bệnh lý nội tiết, miễn dịch, dị tật tử cung nếu bạn đã sảy thai ≥ 2 lần.
– Bổ sung acid folic 400–800 mcg/ngày ít nhất 3 tháng trước khi mang thai.
– Kiểm soát bệnh mãn tính (nếu có): Đái tháo đường, lupus, cường giáp…
– Tránh rượu, thuốc lá, chất kích thích và hạn chế căng thẳng kéo dài.

Thai lưu là một biến cố đáng tiếc, nhưng không phải dấu chấm hết cho hành trình làm mẹ của bạn. Quan trọng nhất là xác định nguyên nhân (nếu tái phát), xử trí đúng cách để tránh biến chứng, và cho bản thân thời gian để hồi phục – cả thể chất lẫn tinh thần. Nếu bạn đang nghi ngờ mình bị thai lưu, hãy đến cơ sở sản khoa uy tín trong vòng 24–48 giờ để được siêu âm và tư vấn kịp thời. Bạn không đơn độc – và vẫn hoàn toàn có thể có một thai kỳ khỏe mạnh sau này.