Nhau thai là gì và vai trò của nó trong thai kỳ?
Chào bạn! Câu hỏi “nhau thai là gì” rất thường gặp ở những người lần đầu làm mẹ — và hoàn toàn dễ hiểu. Nhau thai không chỉ là một cấu trúc sinh học đơn thuần, mà còn là “cầu nối sống” giữa mẹ và thai nhi suốt thai kỳ. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn yên tâm và hiểu đúng về vai trò thiết yếu của cơ quan đặc biệt này.
Nhau thai là gì – cấu tạo và chức năng chính
Nhau thai là một cơ quan tạm thời hình thành trong tử cung ngay sau khi phôi làm tổ. Nó phát triển từ cả mô mẹ (niêm mạc tử cung) và mô thai (tế bào lá nuôi – trophoblast), bắt đầu hoạt động từ tuần thứ 4–5 của thai kỳ và đạt đầy đủ chức năng vào khoảng tuần thứ 12.
Chức năng cốt lõi của nhau thai bao gồm:
– Trao đổi chất: Cung cấp oxy, dưỡng chất từ máu mẹ sang thai nhi và đưa chất thải (như CO₂) từ thai trở lại tuần hoàn mẹ.
– Bảo vệ miễn dịch: Truyền kháng thể IgG từ mẹ sang con, giúp bé có miễn dịch thụ động trong vài tháng đầu đời.
– Nội tiết: Sản xuất các hormone quan trọng như hCG, progesterone, estrogen — duy trì thai kỳ và điều hòa sinh lý mẹ.
– Rào cản chọn lọc: Ngăn một số vi khuẩn, virus và chất độc xâm nhập, dù không phải rào cản tuyệt đối (một số thuốc, virus như Zika hay rubella vẫn có thể qua).
Các vấn đề thường gặp liên quan đến nhau thai
Trong thực hành lâm sàng, tôi thường gặp các tình huống sau khiến thai phụ lo lắng:
– Nhau tiền đạo: Nhau bám thấp, che lấp cổ tử cung — có thể gây chảy máu âm đạo không đau trong tam cá nguyệt thứ hai hoặc ba.
– Nhau bong non: Nhau tách khỏi thành tử cung trước khi sinh — cấp cứu sản khoa do nguy cơ suy thai và mất máu nặng cho mẹ.
– Nhau cài răng lược (placenta accreta): Nhau bám sâu bất thường vào cơ tử cung — nguy cơ băng huyết sau sinh, thường cần can thiệp phẫu thuật.
– Suy nhau: Nhau không cung cấp đủ oxy/dinh dưỡng — dẫn đến thai chậm tăng trưởng trong buồng tử cung (IUGR).
Dấu hiệu cảnh báo nhau thai bất thường
Bạn nên đi khám ngay nếu xuất hiện:
– Chảy máu âm đạo không rõ nguyên nhân (dù ít hay nhiều).
– Đau bụng dữ dội, co thắt liên tục kèm cảm giác căng cứng tử cung.
– Thai máy giảm đột ngột hoặc ngừng hẳn.
– Tăng huyết áp, phù nề, protein niệu — có thể liên quan đến tiền sản giật, một biến chứng ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng nhau.
Siêu âm Doppler màu và theo dõi sinh học thai (CTG) là các công cụ giúp đánh giá tình trạng nhau thai một cách chính xác.
Chăm sóc nhau thai khỏe mạnh: lời khuyên từ bác sĩ
Mặc dù bạn không “chăm sóc nhau thai” trực tiếp, nhưng lối sống của bạn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của cơ quan này:
– Không hút thuốc, uống rượu, dùng chất kích thích: Chúng làm co mạch máu nhau, giảm lưu lượng máu nuôi thai.
– Kiểm soát bệnh nền: Đái tháo đường, tăng huyết áp cần được quản lý chặt chẽ để tránh tổn thương mạch máu nhau.
– Dinh dưỡng cân bằng: Đủ sắt, axit folic, protein và omega-3 hỗ trợ sự phát triển mạch máu và mô nhau.
– Khám thai định kỳ: Siêu âm theo lịch giúp phát hiện sớm vị trí bất thường hoặc dấu hiệu suy nhau.
Nhau thai là “trái tim thứ hai” của thai kỳ — không phát ra tiếng đập, nhưng âm thầm duy trì sự sống cho em bé mỗi giây. Hiểu đúng về nhau thai giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và con. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, đừng chần chừ — hãy đến cơ sở y tế uy tín để được đánh giá kịp thời. Trong phòng khám của tôi, nhiều ca biến chứng nhau thai đã được xử trí an toàn nhờ phát hiện sớm và theo dõi sát. Bạn hoàn toàn có thể yên tâm nếu tuân thủ hướng dẫn chăm sóc thai nghén đầy đủ.
