Mẹ cho con bú nên kiêng ăn gì để không ảnh hưởng đến bé?

Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất phổ biến và hoàn toàn hợp lý. Trong giai đoạn cho con bú, chế độ ăn của mẹ thực sự có thể ảnh hưởng đến chất lượng sữa và sức khỏe của bé, dù không nghiêm trọng như nhiều người lo ngại. Tuy nhiên, một số thực phẩm và đồ uống nên hạn chế hoặc tránh để đảm bảo bé bú mẹ được an toàn, thoải mái và phát triển tốt. Dưới đây là những nhóm thực phẩm mẹ cần lưu ý:
Những thực phẩm và đồ uống mẹ nên kiêng hoặc hạn chế khi cho con bú
– Đồ uống có cồn (rượu, bia): Cồn có thể đi vào sữa mẹ chỉ trong vòng 30–60 phút sau khi uống. Dù lượng nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thần kinh, giấc ngủ và hành vi của trẻ sơ sinh. Tôi luôn khuyên các bà mẹ tránh hoàn toàn rượu bia trong suốt thời gian nuôi con bằng sữa mẹ.
– Caffeine: Có trong cà phê, trà đặc, nước ngọt có gas, socola… Caffeine bài tiết qua sữa mẹ và tích tụ trong cơ thể trẻ sơ sinh vì gan bé chưa đủ trưởng thành để chuyển hóa. Hậu quả thường thấy là bé bồn chồn, khó ngủ, dễ kích thích. Nếu bạn thèm cà phê, hãy giới hạn dưới 200 mg caffeine/ngày (tương đương 1 tách cà phê phin nhỏ) và theo dõi phản ứng của bé.
– Hải sản chứa nhiều thủy ngân: Các loại cá lớn sống lâu năm như cá kiếm, cá mập, cá thu đại dương, cá ngừ vây xanh thường tích lũy thủy ngân – một kim loại nặng có thể gây tổn thương hệ thần kinh đang phát triển của trẻ. Bạn vẫn có thể ăn hải sản, nhưng nên chọn các loại ít thủy ngân như cá hồi, tôm, cá cơm, cá trích, và giới hạn 2–3 bữa/tuần.
– Thức ăn cay nóng: Ớt, tiêu, gừng nhiều… có thể làm sữa mẹ có mùi vị khác lạ, khiến một số bé bỏ bú, quấy khóc hoặc rối loạn tiêu hóa. Tuy nhiên, không phải bé nào cũng nhạy cảm – nếu con bạn bú tốt và không có dấu hiệu bất thường, bạn có thể ăn ở mức vừa phải.
– Đồ ăn nhanh, chế biến sẵn và chiên rán: Những món này thường giàu chất béo bão hòa, muối, đường và chất bảo quản, không chỉ làm giảm chất lượng dinh dưỡng của sữa mà còn tăng nguy cơ tăng cân, viêm mãn tính ở mẹ. Về lâu dài, điều này ảnh hưởng gián tiếp đến sức khỏe của cả hai mẹ con.
– Một số loại rau và thảo mộc:
– Bạc hà, rau mùi tây, lá lốt (ở lượng lớn) có thể ức chế tiết sữa – tôi từng gặp nhiều mẹ than “mất sữa” sau khi dùng trà bạc hà liên tục.
– Súp lơ, bắp cải, đậu có thể gây đầy hơi, chướng bụng ở bé do các hợp chất dễ lên men đi vào sữa. Nếu bé có dấu hiệu khó chịu sau khi bạn ăn, hãy thử loại bỏ tạm thời và theo dõi.
– Thực phẩm dễ gây dị ứng: Trứng, sữa bò, đậu phộng, đậu nành, lúa mì… là những dị nguyên phổ biến. Dù hiếm, một số bé có thể phản ứng qua sữa mẹ với biểu hiện như nổi mẩn, nôn trớ, tiêu chảy hoặc quấy khóc kéo dài. Nếu nghi ngờ, bạn nên loại bỏ từng nhóm thực phẩm và ghi chép lại để xác định nguyên nhân.
– Thức ăn sống, tái, lạnh đột ngột: Gỏi, tiết canh, sushi, rau sống chưa rửa sạch… tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn (như Listeria, Salmonella), có thể khiến mẹ bị rối loạn tiêu hóa – điều này gián tiếp làm sữa giảm chất lượng hoặc tạm ngưng tiết. Thực phẩm quá lạnh (đá, kem) thì không nguy hiểm về mặt y học, nhưng ở một số phụ nữ, nó có thể gây co thắt dạ dày, ảnh hưởng đến cảm giác ăn uống và tiết sữa.
Khi nào nên đi khám hoặc tham vấn chuyên gia?
Bạn nên liên hệ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng nếu: – Bé quấy khóc dữ dội, nôn trớ, phát ban sau khi bú mẹ. – Bạn giảm lượng sữa rõ rệt sau khi ăn một loại thực phẩm cụ thể. – Có dấu hiệu dị ứng thực phẩm ở bé dù đã điều chỉnh chế độ ăn.
Lời khuyên dành cho các mẹ đang cho con bú
Thay vì kiêng khem quá mức, hãy ăn đa dạng, cân bằng và quan sát phản ứng của con. Sữa mẹ rất linh hoạt – cơ thể bạn sẽ tự điều chỉnh để bảo vệ bé. Tuy nhiên, một số chất như cồn, thủy ngân hay caffeine liều cao thì nên tránh thật sự. Đừng quên uống đủ nước, nghỉ ngơi hợp lý và không tự giới hạn dinh dưỡng quá mức, vì bạn cũng cần phục hồi sức khỏe sau sinh.
Nếu bạn lo lắng về một món ăn cụ thể, hãy thử ăn một lượng nhỏ vào buổi sáng và theo dõi bé trong 24 giờ. Đa số các bà mẹ có thể ăn uống gần như bình thường – chỉ cần tinh tế và lắng nghe cơ thể mình lẫn con.
Chúc bạn và bé luôn khỏe mạnh, bú mẹ thuận lợi!