Làm sao để tính tuổi thai chính xác nhất?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất hợp lý và tôi gặp khá thường xuyên trong phòng khám. Việc xác định tuổi thai chính xác không chỉ giúp bạn biết mình đang ở tuần nào, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến lịch sàng lọc, tiêm chủng, theo dõi sự phát triển của thai nhi và dự kiến ngày sinh. Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ 4 phương pháp tính tuổi thai — từ đơn giản đến chính xác nhất — để bạn hiểu rõ ưu, nhược điểm của từng cách.
1. Tính tuổi thai dựa trên ngày đầu kỳ kinh cuối (NPTK)
Đây là phương pháp phổ biến nhất trong sản khoa, đặc biệt ở những tuần đầu khi chưa có siêu âm. Nguyên tắc là tuổi thai được tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng, dù thực tế quá trình thụ thai chỉ xảy ra khoảng 14 ngày sau đó (ở người có chu kỳ 28 ngày).
– Công thức tính ngày dự sinh:
Ngày dự sinh = Ngày đầu kỳ kinh cuối + 280 ngày (tức 40 tuần).
– Tuổi thai hiện tại:
(Ngày hiện tại – Ngày đầu kỳ kinh cuối) ÷ 7 = số tuần thai.
Hạn chế quan trọng:
Phương pháp này giả định chu kỳ kinh đều 28 ngày. Nếu bạn có chu kỳ ngắn hơn (21–24 ngày) hoặc dài hơn (30–35 ngày), hoặc thường xuyên rối loạn kinh nguyệt, thì cách tính này sẽ cho kết quả lệch — có thể sai đến 1–2 tuần.
2. Tính tuổi thai theo ngày giao hợp (ngày quan hệ hoặc ngày chuyển phôi)
Phương pháp này chỉ áp dụng khi bạn biết chính xác ngày thụ thai, ví dụ:
– Trong thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): ngày chuyển phôi được ghi nhận rõ ràng.
– Hoặc bạn theo dõi rụng trứng sát sao bằng que thử hoặc siêu âm canh noãn.
– Công thức:
Tuổi thai = Ngày thụ thai + 266 ngày (tức 38 tuần kể từ lúc tinh trùng gặp trứng).
Lưu ý:
Dù nghe có vẻ chính xác, nhưng ngày giao hợp ≠ ngày thụ thai trong thực tế — vì tinh trùng có thể sống trong tử cung 3–5 ngày, và trứng chỉ sống được 12–24 giờ sau rụng. Do đó, phương pháp này vẫn mang tính ước lượng, trừ khi bạn thực sự biết chính xác thời điểm rụng trứng và thụ tinh.
3. Tính tuổi thai bằng siêu âm – phương pháp chính xác nhất
Trong 3 tháng đầu thai kỳ, siêu âm là tiêu chuẩn vàng để xác định tuổi thai. Bác sĩ sẽ đo chiều dài đầu-mông (CRL – Crown-Rump Length) của thai nhi — một chỉ số rất ổn định và ít biến động giữa các thai nhi cùng tuổi.
– Độ chính xác:
Trong 6–13 tuần, sai số chỉ khoảng ±3–5 ngày.
Sau 20 tuần, độ chính xác giảm dần do tốc độ phát triển của thai nhi bắt đầu khác nhau tùy gen, dinh dưỡng, giới tính…
Khi nào siêu âm thay thế tính theo kỳ kinh?
Nếu siêu âm 3 tháng đầu cho thấy tuổi thai lệch > 5–7 ngày so với tính theo kỳ kinh, bác sĩ sẽ lấy tuổi thai theo siêu âm làm mốc chuẩn cho toàn bộ thai kỳ.
4. Chuyển đổi tuần thai sang tháng thai – chỉ mang tính tham khảo
Một thai kỳ đủ tháng là 40 tuần, tương đương khoảng 9 tháng dương lịch (không phải 9 tháng tròn như nhiều người nghĩ). Bảng dưới đây giúp bạn hình dung giai đoạn phát triển:
– Tam cá nguyệt thứ nhất:
• Tháng 1: Tuần 1–4
• Tháng 2: Tuần 5–8
• Tháng 3: Tuần 9–13
– Tam cá nguyệt thứ hai:
• Tháng 4: Tuần 14–17
• Tháng 5: Tuần 18–21
• Tháng 6: Tuần 22–26
– Tam cá nguyệt thứ ba:
• Tháng 7: Tuần 27–30
• Tháng 8: Tuần 31–35
• Tháng 9: Tuần 36–40+
Lưu ý:
Bảng này không dùng để chẩn đoán y khoa, chỉ giúp bạn dễ hình dung. Trong thực hành lâm sàng, chúng tôi luôn dùng “tuần thai” vì nó chính xác và chuẩn hóa toàn cầu.
Tính tuổi thai không đơn thuần là cộng trừ ngày tháng — nó là nền tảng cho toàn bộ quá trình theo dõi thai kỳ. Nếu bạn có chu kỳ kinh đều, có thể bắt đầu bằng phương pháp kỳ kinh cuối. Nhưng siêu âm trong 3 tháng đầu vẫn là cách đáng tin cậy nhất, đặc biệt khi có bất thường về chu kỳ hoặc nghi ngờ ngày rụng trứng lệch. Tôi luôn khuyên các thai phụ đi siêu âm sớm trước 12 tuần để xác định tuổi thai chính xác, từ đó lên kế hoạch chăm sóc phù hợp và yên tâm hơn trong suốt hành trình làm mẹ.
