Làm gì dễ bị sảy thai?

Chào bạn,
Cảm ơn bạn đã chia sẻ nỗi lo rất thật – điều mà rất nhiều thai phụ từng trải qua. Trước tiên, tôi muốn trấn an bạn: hầu hết các hoạt động sinh hoạt bình thường như bê đồ nhẹ, quan hệ tình dục, làm việc nhà hay thậm chí stress ngắn hạn không gây sảy thai. Sảy thai thường xảy ra do những nguyên nhân sâu xa hơn, phần lớn nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Tôi sẽ lần lượt giải đáp từng phần theo đúng câu hỏi bạn đặt ra.

1. Nguyên nhân gây sảy thai

Sảy thai (đặc biệt trong 3 tháng đầu) chủ yếu liên quan đến các vấn đề sinh học nội tại, chứ không phải do hành vi “sai lầm” của người mẹ.

– 1.1. Bất thường về gen hoặc nhiễm sắc thể:
Đây là nguyên nhân hàng đầu, chiếm đến 50–70% các ca sảy thai tự nhiên. Trong quá trình thụ tinh, phôi thai có thể nhận phải số lượng nhiễm sắc thể bất thường (ví dụ: thừa hoặc thiếu một nhiễm sắc thể), khiến phôi không phát triển được và cơ thể tự đào thải. Đây là cơ chế tự nhiên, không liên quan đến lối sống hay hành vi của bạn.

– 1.2. Sức khỏe của thai phụ không tốt:
Một số bệnh lý mãn tính nếu không kiểm soát tốt có thể làm tăng nguy cơ sảy thai, chẳng hạn:
– Đái tháo đường không kiểm soát
– Rối loạn đông máu (như hội chứng kháng phospholipid)
– Bệnh tuyến giáp (cường hoặc suy giáp nặng)
– Suy hoàng thể (thiếu progesterone – hormone duy trì thai kỳ)
– Nhiễm trùng nặng (như listeria, toxoplasma, rubella – tuy hiếm nhưng nguy hiểm)

2. Các yếu tố nguy cơ

Một số yếu tố làm tăng khả năng sảy thai, dù không phải lúc nào cũng dẫn đến sảy thai:

– Tuổi mẹ trên 35 (nguy cơ tăng dần theo độ tuổi)
– Hút thuốc, uống rượu, dùng chất kích thích
– Béo phì hoặc suy dinh dưỡng nghiêm trọng
– Tiền sử sảy thai ≥ 2 lần liên tiếp
– Tiếp xúc thường xuyên với hóa chất độc hại hoặc bức xạ liều cao
– Một số thuốc kê đơn không phù hợp trong thai kỳ (như isotretinoin, methotrexate)

Lưu ý: Tập thể dục nhẹ, đi làm, quan hệ tình dục, tắm nước ấm, đi máy bay (trong tam cá nguyệt đầu) – đều an toàn nếu thai kỳ bình thường.

3. Những lầm tưởng về nguyên nhân gây sảy thai

Nhiều người tin rằng các hành động sau gây sảy thai, nhưng khoa học đã bác bỏ:

– Quan hệ tình dục (trừ khi có chỉ định y khoa cấm)
– Vấp ngã nhẹ hoặc va chạm thông thường
– Làm việc văn phòng, căng thẳng ngắn hạn
– Ăn đồ cay, uống nước đá
– Đi lại nhiều hoặc vận động nhẹ nhàng
– Cảm cúm thông thường (trừ khi sốt cao kéo dài hoặc do virus nguy hiểm)

Thực tế, cơ thể phụ nữ được “thiết kế” để bảo vệ thai nhi – trừ khi có vấn đề nghiêm trọng về phôi hoặc sức khỏe mẹ.

4. Triệu chứng và biến chứng khi sảy thai

4.1. Triệu chứng khi sảy thai

– Ra máu âm đạo (từ ít đến nhiều, có thể kèm cục máu đông)
– Đau bụng dưới kiểu co thắt, giống đau bụng kinh nhưng mạnh hơn
– Mất các dấu hiệu thai nghén (như ngực hết căng, hết buồn nôn)
– Siêu âm không thấy tim thai sau tuần thứ 7

4.2. Biến chứng của sảy thai

– Sảy thai dọa: có triệu chứng nhưng cổ tử cung chưa mở – có thể giữ được thai nếu can thiệp kịp.
– Sảy thai hoàn toàn: thai và phần phụ đã ra hết – thường không cần can thiệp.
– Sảy thai sót: mô thai còn sót trong buồng tử cung → gây nhiễm trùng, ra máu kéo dài → cần nạo hút.
– Nhiễm trùng hậu sảy thai: sốt, đau bụng, khí hư hôi – cần điều trị kháng sinh khẩn cấp.

5. Cách phòng tránh sảy thai

Vì đa số sảy thai do bất thường di truyền – không thể phòng ngừa hoàn toàn – nhưng bạn có thể giảm nguy cơ liên quan đến sức khỏe:

– Khám tiền sản trước khi mang thai để kiểm tra bệnh lý nền
– Bổ sung acid folic ít nhất 1 tháng trước khi thụ thai
– Duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống đủ chất
– Tránh rượu, thuốc lá, ma túy
– Kiểm soát stress, ngủ đủ giấc
– Không tự ý dùng thuốc khi chưa hỏi bác sĩ
– Tiêm phòng đầy đủ (rubella, cúm, viêm gan B…)

6. Làm thế nào khi gặp vấn đề bất thường?

Nếu bạn ra máu âm đạo, đau bụng dữ dội, hoặc cảm thấy “có gì đó không ổn”, hãy:

– Đến cơ sở y tế ngay để siêu âm và xét nghiệm beta-hCG, progesterone
– Không tự ý nằm liệt giường – nghỉ ngơi hợp lý là đủ, nằm quá nhiều không giúp giữ thai
– Tránh tra Google quá mức – lo âu chỉ làm bạn mệt thêm
– Chia sẻ với người thân hoặc chuyên gia tâm lý – tổn thương sau sảy thai là thật, cần được lắng nghe

Sảy thai thường là kết quả của những “lỗi” sinh học tự nhiên, chứ không phải lỗi của bạn. Đa số phụ nữ từng sảy thai vẫn có thể mang thai khỏe mạnh sau đó. Thay vì ám ảnh “làm gì dễ bị sảy thai”, hãy tập trung vào việc chăm sóc bản thân một cách khoa học và nhẹ nhàng. Nếu bạn đã từng sảy thai ≥ 2 lần, tôi khuyên nên làm khám chuyên sâu về nguyên nhân sảy thai tái phát để có hướng can thiệp phù hợp. Bạn không đơn độc – và bạn hoàn toàn xứng đáng có một thai kỳ an lành.