Dùng thuốc tránh thai khi đang cho con bú có an toàn không?
Mình mới sinh em bé được hơn 2 tháng và đang cho con bú hoàn toàn. Chồng mình và mình đều chưa sẵn sàng có thêm em bé ngay, nhưng lại lo lắng không biết loại thuốc tránh thai nào dùng được lúc này. Nghe nói một số thuốc có thể làm giảm sữa hoặc ảnh hưởng đến bé — bác sĩ có thể tư vấn giúp mình được không?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất hợp lý và cũng là băn khoăn của rất nhiều bà mẹ trẻ trong thời kỳ hậu sản. Thuốc tránh thai khi đang cho con bú hoàn toàn có thể sử dụng được — nhưng chỉ với những loại phù hợp, chủ yếu là thuốc chỉ chứa progestin (còn gọi là “thuốc mini”) và nên tránh các loại phối hợp estrogen – progestin trong ít nhất 6 tuần đầu sau sinh.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu vì sao, cũng như cách lựa chọn và sử dụng an toàn.
Nguyên nhân cần thận trọng khi chọn thuốc tránh thai khi cho con bú
Khi bạn đang nuôi con bằng sữa mẹ, cơ thể rất nhạy cảm với các hormone ngoại lai. Một số loại thuốc tránh thai — đặc biệt là thuốc phối hợp chứa estrogen và progestin — có thể:
– Làm giảm lượng sữa mẹ, do estrogen ức chế hormone prolactin (hormone tạo sữa).
– Ảnh hưởng gián tiếp đến sức khỏe bé, dù lượng thuốc truyền qua sữa rất thấp, nhưng ở trẻ sơ sinh, gan và thận chưa trưởng thành nên khả năng chuyển hóa thuốc còn hạn chế.
– Tăng nguy cơ huyết khối ở mẹ, đặc biệt trong 6 tuần đầu sau sinh khi nguy cơ này vốn đã cao.
Ngược lại, thuốc chỉ chứa progestin (progestin-only pill – POP) được coi là an toàn hơn vì:
– Không ảnh hưởng đáng kể đến số lượng và chất lượng sữa.
– Ít tác dụng phụ toàn thân và không làm tăng nguy cơ huyết khối.
– Có thể bắt đầu dùng sớm, ngay từ 6 tuần sau sinh (hoặc sớm hơn nếu không cho con bú).
Dấu hiệu cảnh báo khi dùng thuốc tránh thai trong thời kỳ cho con bú
Bạn nên đi khám ngay nếu xuất hiện các biểu hiện sau:
– Sữa mẹ giảm rõ rệt sau khi bắt đầu dùng thuốc (bé bú ít hơn, tăng cân chậm).
– Chảy máu âm đạo bất thường, rong kinh hoặc rong huyết.
– Đau đầu dữ dội, nhìn mờ, khó thở hoặc sưng đau chân — có thể là dấu hiệu huyết khối.
– Bé quấy khóc bất thường, nôn trớ nhiều hoặc bỏ bú — dù hiếm, nhưng cần loại trừ nguyên nhân liên quan đến thuốc.
Hướng dẫn lựa chọn và sử dụng thuốc tránh thai an toàn khi cho con bú
Dưới góc nhìn lâm sàng, tôi thường khuyên các mẹ đang cho con bú:
– Ưu tiên thuốc chỉ chứa progestin (ví dụ: levonorgestrel, norethisterone, desogestrel). Đây là lựa chọn tiêu chuẩn theo khuyến cáo của WHO và các hiệp hội sản phụ khoa quốc tế.
– Tránh thuốc phối hợp estrogen – progestin trong ít nhất 6 tuần đầu sau sinh, và tốt nhất là đến khi bé được 6 tháng hoặc bạn đã cai sữa một phần.
– Dùng đúng giờ: Thuốc mini có “khoảng an toàn” hẹp hơn — nếu uống trễ quá 3 giờ (tùy loại), hiệu quả tránh thai có thể giảm.
– Kết hợp biện pháp khác nếu cần: Trong vài ngày đầu dùng thuốc, hoặc nếu bạn hay quên uống, nên dùng thêm bao cao su để đảm bảo an toàn.
– Không tự ý mua thuốc: Hãy tham vấn bác sĩ sản khoa hoặc chuyên gia chăm sóc sau sinh để được kê đơn phù hợp với tình trạng sức khỏe cá nhân (ví dụ: tiền sử huyết khối, rối loạn gan, v.v.).
Ngoài thuốc uống, bạn cũng có thể cân nhắc các biện pháp nội tiết khác an toàn khi cho con bú, như que cấy tránh thai hoặc vòng tránh thai nội tiết (IUD có progestin), vì chúng không ảnh hưởng đến sữa và hiệu quả kéo dài.
Dùng thuốc tránh thai khi đang cho con bú là hoàn toàn khả thi, miễn là bạn chọn đúng loại và tuân thủ hướng dẫn. Thuốc chỉ chứa progestin là lựa chọn ưu tiên hàng đầu, vừa hiệu quả, vừa an toàn cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, mỗi người có hoàn cảnh sức khỏe riêng — vì vậy, đừng ngần ngại trao đổi trực tiếp với bác sĩ để có phương án tránh thai phù hợp nhất với bạn trong giai đoạn nhạy cảm này.
