Đau bụng đẻ là gì và khi nào cần đến viện ngay?

Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất phổ biến trong những tuần cuối thai kỳ — và tôi hiểu rõ nỗi lo lắng khi không phân biệt được đâu là đau bụng đẻ thật sự, đâu chỉ là những cơn gò sinh lý bình thường.

Đau bụng đẻ (hay còn gọi là cơn co chuyển dạ) là những cơn co thắt tử cung có tính chất đều đặn, tăng dần về tần suất, cường độ và thời gian, nhằm giúp cổ tử cung mở ra để em bé chào đời. Không phải cơn đau bụng nào ở cuối thai kỳ cũng là dấu hiệu sắp sinh — nhưng nếu đúng là chuyển dạ thật, bạn cần được theo dõi y tế kịp thời.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn có thể nhận biết chính xác và chủ động hơn trong hành trình vượt cạn của mình.

Nguyên nhân gây đau bụng đẻ và các cơn gò sinh lý

Trong tam cá nguyệt thứ ba, cơ thể bạn bắt đầu “tập dượt” cho cuộc sinh nở bằng những cơn co tử cung. Tuy nhiên, không phải cơn co nào cũng là dấu hiệu sinh thật:

– Cơn gò Braxton Hicks: Là những cơn co sinh lý, thường không đều, không tăng dần, giảm hoặc mất đi khi bạn thay đổi tư thế hoặc nghỉ ngơi. Chúng không làm cổ tử cung mở.
– Cơn co chuyển dạ thật: Xuất phát từ việc tử cung co bóp mạnh và nhịp nhàng để đẩy em bé xuống đường sinh. Đây là phản ứng sinh lý tự nhiên, báo hiệu quá trình sinh nở đang bắt đầu.
– Yếu tố kích hoạt chuyển dạ: Có thể do thay đổi nội tiết (giảm progesterone, tăng oxytocin), áp lực của thai lên cổ tử cung, hoặc đáp ứng viêm nhẹ do vi khuẩn âm đạo — dù đôi khi nguyên nhân vẫn chưa rõ ràng hoàn toàn.

Dấu hiệu nhận biết đau bụng đẻ thật sự

Bạn nên nghi ngờ đây là chuyển dạ thật nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

– Cơn đau đều đặn: Ban đầu cách nhau 15–20 phút, sau đó rút ngắn còn 5–7 phút/lần, mỗi cơn kéo dài 30–60 giây.
– Đau tăng dần: Không giảm khi nghỉ ngơi, thay đổi tư thế hay uống nước.
– Kèm theo các dấu hiệu khác: Ra nhớt hồng (nút nhầy cổ tử cung bong ra), vỡ ối (dịch ối chảy ồ ạt hoặc rỉ nhẹ), hoặc cảm giác em bé “tụt xuống” vùng chậu.
– Cổ tử cung bắt đầu xóa mở: Chỉ xác định được qua khám lâm sàng, nhưng nếu bạn đã có con trước đó, chuyển dạ thường diễn ra nhanh hơn.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều mẹ bầu hoảng hốt vì nghĩ mình “sinh non”, nhưng hóa ra chỉ là gò sinh lý. Ngược lại, cũng có trường hợp chủ quan, đến viện trễ vì tưởng “chưa tới lúc” — dẫn đến sinh tại nhà hoặc trên xe cấp cứu. Vì vậy, phân biệt sớm rất quan trọng.

Khi nào cần đến viện ngay?

Bạn nên đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế ngay lập tức nếu:

– Cơn co đều đặn 5 phút/lần (với con so) hoặc 7–10 phút/lần (với con rạ), kéo dài ít nhất 1 giờ.
– Vỡ ối, dù không đau bụng — vì nguy cơ nhiễm trùng tăng theo thời gian.
– Ra máu tươi bất thường (khác với dịch nhầy hồng).
– Thai máy ít hơn 10 lần/2 giờ hoặc bạn cảm thấy em bé “im lặng” bất thường.
– Bạn có tiền sử sinh non, mổ lấy thai, hoặc các bệnh lý kèm theo (tiền sản giật, tiểu đường thai kỳ…).

Cách xử trí tại nhà khi nghi đau bụng đẻ

Nếu chưa đến lúc nhập viện, bạn có thể:

– Theo dõi cơn co: Ghi lại thời gian bắt đầu, độ dài và khoảng cách giữa các cơn.
– Tắm nước ấm hoặc chườm nóng nhẹ vùng lưng dưới để giảm cảm giác khó chịu.
– Đi bộ nhẹ nhàng hoặc lắc lư theo nhịp thở — có thể giúp cổ tử cung mở nhanh hơn.
– Uống đủ nước, nghỉ ngơi và tránh căng thẳng.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau hoặc can thiệp dân gian (như uống lá tía tô đậm đặc, xông hơi…) vì có thể gây tác dụng phụ.

Đau bụng đẻ là một phần tự nhiên và cần thiết của quá trình sinh nở, nhưng không phải cơn đau nào cũng là chuyển dạ thật. Việc hiểu rõ cơ thể mình, theo dõi sát các dấu hiệu và liên hệ với bác sĩ kịp thời sẽ giúp bạn sinh an toàn, giảm lo lắng không đáng có.

Nếu bạn đang ở tuần thai ≥37 và xuất hiện đau bụng từng cơn đều đặn kèm theo các dấu hiệu kể trên — đừng chần chừ, hãy đến viện. Với kinh nghiệm lâm sàng nhiều năm, tôi luôn khuyên: “Thà đến viện sớm một chút còn hơn đến muộn một phút.”

Chúc bạn vượt cạn thuận lợi và mẹ tròn con vuông!