Băng huyết sau sinh là gì và có nguy hiểm không?
Chào bạn,
Đúng như những gì bạn lo lắng, tình trạng ra máu ồ ạt sau sinh có thể là băng huyết sau sinh – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở sản phụ trên toàn thế giới nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Băng huyết không chỉ xảy ra ngay sau khi em bé chào đời mà có thể xuất hiện trong vòng 24 giờ đầu (băng huyết sớm) hoặc thậm chí trong 6 tuần sau sinh (băng huyết muộn). Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu bản chất, dấu hiệu cảnh báo và cách phòng tránh hiệu quả.
Nguyên nhân phổ biến gây băng huyết sau sinh
Băng huyết thường xảy ra do một hoặc kết hợp nhiều yếu tố sau:
– Tử cung co hồi kém (atony tử cung): Đây là nguyên nhân thường gặp nhất. Sau sinh, tử cung cần co lại để siết chặt các mạch máu tại vị trí bong nhau. Nếu tử cung “mềm nhũn”, máu sẽ không ngừng chảy.
– Sót nhau hoặc mảnh nhau bám dính: Khi nhau thai không được bong hoàn toàn, phần sót lại cản trở tử cung co hồi, gây chảy máu kéo dài.
– Tổn thương đường sinh dục: Rách cổ tử cung, âm đạo, tầng sinh môn hoặc vết mổ lấy thai có thể gây mất máu cấp nếu không được khâu cầm máu đúng cách.
– Rối loạn đông máu: Một số sản phụ có bệnh lý nền như suy gan, tiền sản giật nặng hoặc hội chứng HELLP có thể bị rối loạn đông máu, làm tăng nguy cơ băng huyết.
– Đa thai, ối quá nhiều hoặc sinh nhiều lần: Những yếu tố này làm tử cung giãn quá mức, giảm khả năng co bóp hiệu quả sau sinh.
Dấu hiệu cảnh báo băng huyết cần đi viện ngay
Bạn nên nghi ngờ băng huyết nếu xuất hiện các biểu hiện sau:
– Ra máu tươi hoặc máu loãng ồ ạt, thấm ướt hơn 1 miếng băng lớn trong vòng 15–30 phút.
– Tim đập nhanh, huyết áp tụt, da xanh tái, vã mồ hôi lạnh – dấu hiệu của sốc mất máu.
– Cảm giác mệt lả, chóng mặt, khó thở dù đang nằm nghỉ.
– Tử cung mềm, không co cứng khi sờ bụng dưới (trong khi bình thường tử cung phải cứng như quả cam sau sinh).
– Ra máu kéo dài hơn 1 tuần sau sinh, kèm mùi hôi hoặc sốt – có thể do sót nhau hoặc nhiễm trùng.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều trường hợp chủ quan vì “chỉ thấy ra máu nhiều một chút”, đến khi ngất xỉu mới được đưa đi cấp cứu – lúc đó đã mất máu nghiêm trọng.
Cách xử trí và phòng ngừa băng huyết hiệu quả
Nếu bạn đang mang thai hoặc vừa sinh con, hãy lưu ý những điều sau:
– Theo dõi sát trong 24 giờ đầu sau sinh: Đây là “khung giờ vàng” để phát hiện sớm băng huyết. Nhân viên y tế sẽ kiểm tra tử cung, lượng máu ra và dấu hiệu sinh tồn thường xuyên.
– Cho con bú sớm: Việc cho bé bú ngay sau sinh giúp kích thích tử cung co bóp tự nhiên nhờ hormone oxytocin.
– Không tự ý dùng thuốc co tử cung hay thảo dược chưa rõ nguồn gốc: Một số sản phẩm “giúp tống sạch sản dịch” có thể gây co thắt bất thường hoặc che lấp triệu chứng nguy hiểm.
– Khám thai định kỳ: Phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ như nhau tiền đạo, nhau cài răng lược, đa ối… để có kế hoạch sinh an toàn.
– Chuẩn bị tâm lý và kế hoạch sinh tại cơ sở y tế có khả năng xử trí cấp cứu sản khoa: Đặc biệt nếu bạn có tiền sử băng huyết, sinh mổ, hoặc mang thai đôi.
Khi nào cần can thiệp y tế khẩn cấp?
Nếu bạn hoặc người thân ra máu nhiều kèm mệt, tim nhanh, khó thở, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Băng huyết tiến triển rất nhanh – chỉ trong 30–60 phút có thể dẫn đến sốc, suy đa cơ quan và tử vong nếu không được truyền máu, dùng thuốc co tử cung mạnh hoặc can thiệp phẫu thuật kịp thời.
Băng huyết sau sinh tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và xử trí hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Đừng chủ quan với bất kỳ dấu hiệu ra máu bất thường nào sau sinh – dù bạn sinh thường hay sinh mổ. Hãy luôn sinh tại cơ sở y tế uy tín và tuân thủ hướng dẫn theo dõi sau sinh. Trong nhiều trường hợp, sự cảnh giác đúng lúc của người thân đã cứu sống sản phụ khỏi nguy kịch.
