Viêm phế quản ở trẻ em có nguy hiểm không?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn khi thấy con ho kéo dài và thở khò khè. Viêm phế quản ở trẻ em thường là tình trạng lành tính, do virus gây ra và tự khỏi sau 7–10 ngày. Tuy nhiên, ở một số trẻ nhỏ — đặc biệt dưới 2 tuổi — bệnh có thể tiến triển nhanh và gây khó thở đáng kể. Vì vậy, việc nhận biết đúng dấu hiệu nguy hiểm để can thiệp kịp thời là rất quan trọng.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng điển hình, cách chăm sóc tại nhà và những thời điểm bạn nên đưa trẻ đi khám ngay.
Nguyên nhân phổ biến gây viêm phế quản ở trẻ em
Viêm phế quản ở trẻ phần lớn là do nhiễm virus, đặc biệt trong mùa lạnh hoặc giao mùa. Một số tác nhân thường gặp bao gồm:
– Virus hợp bào hô hấp (RSV): Đây là nguyên nhân hàng đầu, nhất là ở trẻ dưới 2 tuổi.
– Rhinovirus: Gây cảm lạnh thông thường, nhưng có thể lan xuống phế quản.
– Virus cúm hoặc á cúm: Thường đi kèm sốt cao và mệt mỏi rõ rệt.
– Adenovirus: Có thể gây viêm đường hô hấp kèm viêm kết mạc.
Ngoài ra, một số yếu tố môi trường như khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, hoặc thay đổi thời tiết đột ngột cũng có thể làm tăng nguy cơ hoặc làm nặng thêm tình trạng viêm.
Triệu chứng điển hình của viêm phế quản ở trẻ
Bệnh thường khởi phát giống cảm lạnh, sau đó tiến triển trong 2–3 ngày với các dấu hiệu sau:
– Ho kéo dài, ban đầu khan, sau đó có đờm (trong, vàng hoặc xanh).
– Sổ mũi hoặc nghẹt mũi xuất hiện sớm, trước khi ho tăng.
– Sốt nhẹ (dưới 38,5°C), hiếm khi sốt cao.
– Thở khò khè hoặc thở nhanh — dấu hiệu cho thấy đường thở bị viêm và co thắt.
– Đau ngực hoặc đau họng do ho nhiều.
– Trẻ có thể biếng ăn, quấy khóc, đặc biệt khi ho về đêm.
Trong phòng khám, tôi thường thấy nhiều phụ huynh nhầm lẫn giữa viêm phế quản và viêm phổi. Tuy nhiên, viêm phế quản ít khi gây sốt cao, không có dấu hiệu nhiễm trùng nặng, và trẻ vẫn tỉnh táo, chơi đùa được — trừ khi có biến chứng.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?
Mặc dù đa số trường hợp viêm phế quản do virus có thể chăm sóc tại nhà, bạn cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay nếu thấy các dấu hiệu sau:
– Khó thở rõ rệt: trẻ thở nhanh (>50 lần/phút ở trẻ dưới 1 tuổi), co kéo cơ liên sườn hoặc rút lõm lồng ngực.
– Môi, đầu ngón tay hoặc móng tay tím tái — dấu hiệu thiếu oxy nghiêm trọng.
– Sốt cao trên 38,5°C kéo dài hơn 3 ngày hoặc không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
– Ho ra máu hoặc đờm có lẫn máu tươi.
– Trẻ mệt lả, li bì, bỏ bú hoặc không uống được nước.
Đặc biệt với trẻ dưới 6 tháng tuổi, bất kỳ dấu hiệu bất thường nào cũng nên được đánh giá y khoa sớm.
Hướng dẫn chăm sóc trẻ bị viêm phế quản tại nhà
Nếu trẻ chỉ có triệu chứng nhẹ, bạn có thể chăm sóc tại nhà theo các nguyên tắc sau:
– Cho trẻ nghỉ ngơi đầy đủ, tránh vận động mạnh.
– Bù đủ nước: uống nước ấm, sữa, súp loãng giúp làm loãng đờm và tránh mất nước.
– Làm ẩm không khí: dùng máy tạo độ ẩm hoặc cho trẻ hít hơi nước ấm (cẩn thận bỏng) để dịu đường thở.
– Vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý trước khi ăn hoặc bú — giúp trẻ dễ thở hơn.
– Không tự ý dùng kháng sinh vì viêm phế quản do virus sẽ không đáp ứng với thuốc này.
– Tránh tuyệt đối khói thuốc lá và các chất kích thích đường hô hấp.
Lưu ý: Ho có thể kéo dài 2–3 tuần sau khi các triệu chứng khác đã lui — điều này là bình thường và không cần dùng thuốc ức chế ho trừ khi bác sĩ chỉ định.
Viêm phế quản ở trẻ em thường là bệnh nhẹ, tự giới hạn, nhưng có thể gây lo lắng cho cha mẹ do ho kéo dài và thở khò khè. Tuy nhiên, nếu trẻ có dấu hiệu khó thở, tím tái, sốt cao hoặc mệt lả, bạn nên đưa đi khám ngay để loại trừ các tình trạng nặng hơn như viêm phổi, hen suyễn khởi phát hoặc nhiễm trùng thứ phát. Việc theo dõi sát và chăm sóc đúng cách tại nhà sẽ giúp trẻ hồi phục nhanh và an toàn.
