Trẻ sơ sinh thở mạnh, bụng phập phồng có đáng lo không?
Chào bạn, trước tiên xin đừng quá lo lắng — hiện tượng trẻ sơ sinh thở mạnh và bụng phập phồng là khá phổ biến trong những tuần đầu đời. Điều này phần lớn là do hệ hô hấp và cơ hoành của bé chưa trưởng thành hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu đi kèm các dấu hiệu bất thường khác, chúng ta cần lưu ý để can thiệp kịp thời.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu khi nào là sinh lý bình thường, và khi nào cần đưa bé đi khám.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh thở mạnh và bụng phập phồng
– Cơ hoành là cơ hô hấp chính: Ở trẻ sơ sinh, cơ hoành (cơ ngăn giữa ngực và bụng) đóng vai trò chủ đạo trong việc hít thở. Khi cơ này co lại, bụng sẽ phình ra — nên việc bụng phập phồng theo nhịp thở là hoàn toàn tự nhiên.
– Lồng ngực mềm, chưa phát triển đầy đủ: Xương sườn và thành ngực của trẻ còn mềm, dễ di động theo nhịp thở, khiến chuyển động hô hấp trông “mạnh” hơn so với người lớn.
– Tần số thở nhanh hơn người lớn: Trẻ sơ sinh có thể thở từ 40–60 lần/phút, nên nhịp thở nhanh và sâu dễ gây cảm giác “thở mạnh”.
– Nghẹt mũi nhẹ hoặc thông khí không tối ưu: Do đường thở nhỏ, chỉ cần một chút dịch mũi cũng khiến bé phải gắng sức hơn khi thở, làm tăng hoạt động cơ bụng.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám ngay
Mặc dù bụng phập phồng khi thở thường là sinh lý, nhưng bạn nên chú ý nếu bé có kèm theo các biểu hiện sau:
– Thở nhanh liên tục > 60 lần/phút (đếm trong 1 phút khi bé yên tĩnh).
– Co lõm lồng ngực (phần dưới xương ức hoặc giữa các xương sườn bị lõm vào khi hít vào).
– Khó bú, bỏ bú, tím tái quanh môi hoặc đầu chi.
– Tiếng thở khò khè, rít, hoặc ngáy to bất thường.
– Sốt, li bì, hoặc quấy khóc liên tục.
Những dấu hiệu này có thể gợi ý tình trạng nhiễm trùng hô hấp, suy hô hấp, hoặc các vấn đề tim – phổi bẩm sinh cần được đánh giá y khoa khẩn trương.
Khi nào hiện tượng này là bình thường?
Hiện tượng thở mạnh với bụng phập phồng được xem là sinh lý nếu:
– Bé bú tốt, tăng cân đều, ngủ ngoan và không có dấu hiệu khó thở.
– Nhịp thở đều đặn, không quá nhanh khi bé đang ngủ hoặc nghỉ ngơi.
– Không có co kéo cơ hô hấp phụ (như rút lõm trên xương đòn, dưới sườn…).
– Da hồng hào, không tím tái, không vã mồ hôi khi bú.
Tôi thường trấn an nhiều phụ huynh rằng: “Đừng nhìn vào độ ‘mạnh’ của hơi thở, mà hãy quan sát tổng thể — bé có thoải mái không, có bú được không, có tỉnh táo không?”.
Cha mẹ nên làm gì để hỗ trợ con?
– Giữ mũi bé thông thoáng: Dùng nước muối sinh lý nhỏ mũi và hút nhẹ nếu có dịch, đặc biệt trước khi bú.
– Cho bé nằm đầu cao nhẹ (khoảng 15–30 độ) khi ngủ hoặc bú để giảm ứ đọng dịch mũi.
– Tránh khói thuốc, bụi, hoặc không khí quá khô/lạnh — những yếu tố này dễ làm co thắt phế quản ở trẻ nhỏ.
– Theo dõi nhịp thở khi bé ngủ: Đặt tay nhẹ lên bụng để cảm nhận nhịp thở đều, không gắng sức.
– Không tự ý dùng thuốc nhỏ mũi co mạch cho trẻ sơ sinh — có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng.
Hiện tượng trẻ sơ sinh thở mạnh và bụng phập phồng đa phần là sinh lý, phản ánh đặc điểm giải phẫu và sinh lý hô hấp non nớt của bé trong giai đoạn đầu đời. Tuy nhiên, vì khả năng bù trừ của trẻ rất hạn chế, bất kỳ dấu hiệu nào gợi ý suy hô hấp đều cần được đánh giá y tế sớm. Nếu bạn còn băn khoăn, đừng ngần ngại đưa bé đến cơ sở y tế để được khám trực tiếp — yên tâm luôn tốt hơn là lo lắng trong im lặng.
