Trẻ sơ sinh biếng ăn có phải dấu hiệu bệnh lý?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo của một người cha, người mẹ khi thấy con bú kém – đặc biệt là với những em bé còn đỏ hỏn. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, “biếng ăn” thường không giống như ở trẻ lớn. Thay vào đó, đây có thể là biểu hiện của những thay đổi sinh lý tự nhiên, khó chịu tạm thời hoặc đôi khi là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe cần được đánh giá sớm.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, cách nhận biết và xử trí phù hợp.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bú ít hoặc từ chối bú
– Giai đoạn điều chỉnh sinh lý: Trong vài tuần đầu đời, trẻ có thể trải qua các “giai đoạn tăng trưởng” (growth spurts) xen kẽ với thời gian bú ít hơn – điều này hoàn toàn bình thường.
– Khó chịu do trào ngược dạ dày – thực quản: Trẻ bị ọc sữa, nôn trớ sau bú, quấy khóc khi nằm ngửa có thể do trào ngược – khiến bé sợ bú.
– Nghẹt mũi hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên: Khi mũi bị tắc, trẻ không thể thở khi ngậm ti, dẫn đến bỏ bú giữa chừng.
– Nấm miệng (tưa lưỡi): Vết trắng bám trong miệng gây đau rát, khiến bé ngại bú.
– Vấn đề liên quan đến cách ngậm bắt vú hoặc tư thế bú: Nếu trẻ không ngậm đúng khớp, việc bú sẽ mệt và không hiệu quả, dẫn đến chán nản.
– Ảnh hưởng từ mẹ: Sữa mẹ có vị thay đổi (do thuốc, thực phẩm), căng thẳng hoặc ít sữa cũng ảnh hưởng đến phản xạ bú của bé.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám ngay
– Bé không tăng cân hoặc sụt cân sau 2 tuần tuổi.
– Ít hơn 6 lần tã ướt/ngày kèm phân ít, khô.
– Môi khô, mắt trũng, da nhăn – dấu hiệu mất nước.
– Quấy khóc liên tục, không an ủi được, hoặc li bì, ít phản ứng.
– Sốt (ở trẻ dưới 3 tháng, sốt ≥ 38°C là cấp cứu).
– Nôn vọt, nôn dịch xanh/vàng, hoặc có máu.
Cách hỗ trợ trẻ sơ sinh bú tốt hơn và phòng ngừa “biếng ăn” giả
– Cho bú theo nhu cầu, không ép giờ: Trẻ sơ sinh cần bú 8–12 lần/ngày. Hãy quan sát các dấu hiệu đói sớm như liếm môi, đưa tay lên miệng, cử động mắt dưới mí.
– Đảm bảo tư thế bú đúng: Đầu và thân bé thẳng hàng, miệng mở rộng, ngậm sâu quầng vú. Nếu dùng bình, chọn núm phù hợp độ tuổi và kiểm tra tốc độ chảy sữa.
– Giải quyết nghẹt mũi: Dùng nước muối sinh lý nhỏ mũi + hút nhẹ bằng bóng cao su trước khi bú.
– Massage nhẹ bụng nếu nghi ngờ đầy hơi hoặc trào ngược.
– Giữ mẹ thoải mái, đủ dinh dưỡng và nghỉ ngơi: Stress hoặc mệt mỏi ở mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến lượng và chất sữa.
– Tránh cho bé ngậm ti giả quá sớm (trước 4–6 tuần), vì có thể gây “nhầm lẫn núm ti”.
Khi nào nên lo lắng và gặp bác sĩ?
Tôi thường khuyên phụ huynh: đừng đợi “biếng ăn” kéo dài mới đi khám. Với trẻ dưới 2 tháng tuổi, bất kỳ thay đổi đáng kể nào trong thói quen bú – tiểu – ngủ đều cần được đánh giá. Đặc biệt nếu bé có dấu hiệu mất nước, không lên cân hoặc biểu hiện bất thường về thần kinh (li bì, co giật, thở nhanh…), hãy đến cơ sở y tế ngay.
Trẻ sơ sinh “biếng ăn” hiếm khi là do lười hay cố ý – phần lớn đều có nguyên nhân y khoa hoặc sinh lý cụ thể. Việc quan sát kỹ, phản ứng kịp thời và không tự ý ép ăn, đổi sữa bừa bãi sẽ giúp bảo vệ sức khỏe non nớt của bé. Nếu bạn thấy lo lắng, đừng ngần ngại đưa con đi khám: sự can thiệp sớm luôn mang lại kết quả tốt hơn nhiều so với chờ đợi.
